Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

iki çocuk doğuyodu, Phobos'la Deimos,
Bozgun ve korku yaratan tanrılardır bunlar.
Belalı, korkunç savaşlarda bu tanrılar
iter kakarlardı ordu birliklerini
Yakıp yıkıcı Ares'in yardımıyla.
Deioneus. îksion'un karısı olan Dia'nın babası.
Deioneus kızını İksion'a verdikten sonra
kendisine sunulması gereken armağanları isteyince,
İksion onu ateş dolu bir kuyuya atıp
öldürmüş (İksion).
Deiphobos. Priamos'la Hekabe'nin oğlu
(Tab. 16). Troya savunmasında yiğitçe çarpışan
savaşçılardan biridir. Gözü pek ve akıllı
olduğu için Hektor kardeşleri arasında en
çok onu sever, ona güvenir ve bunun içindir
ki tanrılar, özellikle Athena Hektor'un ölümünü
sağlamak için onu araç olarak kullanırlar.
Akhilleus'la Hektor ölüm-kabm savaşına
girişmişlerdir ki, tanrılar Hektor'un öleceğine
karar verirler. Athena yeryüzüne iner ve önce
Akhilleus'a görünüp kendisiyle birlikte çarpıştığını,
Hektor'u gidip kandıracağını söyler,
sonra Deiphobos'un kılığına girerek Hektor'a
yaklaşır (İl. XXII, 226 vd.).
Deiphobos kılığında Athena birkaç parlak
sözle iyice kandırır Hektor'u o da, güvenle
saldırır düşmana, atar kargısını (İl. XXII, 289
vd.).
Bundan sonraki sahne İlyada'nın en dokunaklı,
insanca değeri en yüksek olan sahnesidir.
Deiphobos'un adı geçmez artık İlyada'da.
Ama sonraki efsaneler Paris öldükten
sonra, onun Helene için Helenos'la yarışmaya
girdiğini, kadını kazanıp aldığını, onunla
evlendiğini, sonra da Troya düşünce Odysseus'la
Menelaos'un onun evine birlikte saldırdıklarını,
kendisini öldürüp bedenini paramparça
ettiklerini anlatırlar. Homeros'un en
güzel, en temiz kişilerinden birini kirletip lekelerler
böylece. Biz onlara kulak vermeyelim,
bizim için Deiphobos İlyada'nın Deiphobos'u
kalsın, yani kaderin elinde oyuncak olup en
sevdiği ağabeyisine kıyan trajik bir kişi.
Deipyle. Adrastos'un kızı, Tydeus'un karısı,
Diomedes'in anası (Tab. 23), (Adrcrstos,
Tydeus).
Deipylos. (1) İlyada'da adı bir kere geçen
Akha'lı bir savaşçı. Sthenelos'un arkadaşı.
(2) Troya'nın savaş sonrası efsanelerinde
uydurulan bir kişi. Deipylos, Trakya kralı
Polymestor'un Priamos'un büyük kızı İlione'den
olan ogluymuş. Ama kral Priamos en
küçük oğlu Polydoros'u ablasına emanet etmiş
ki, Troya'ya bir şey olursa onu korusun
diye. İlione kendi oğlu Deipylos'la kardeşi
Polydoros'u karıştırmış ki, miras Polydoros'a
değil de Deipylos'a kalsın. Ne var ki, Troya
düşünce, Agamemnon Polymestor'dan Polydoros'u
öldürmesini istemiş, Trakya kralı bunu
yapmış, ama Polydoros'u öldürdüğünü sanarak
kendi oğlunu öldürmüş. Bir gün Deipylos,
yani Polydoros, Delphoi kehanetine başvurunca,
kâhin ona yurdunun yanıp yok olduğunu,
anasıyla babasının da öldüğünü bildirmiş,
îlione'den gerçeği öğrenen Polydoros
ablasını kocası Polymestor'u kör edip öldürmeye
zorlamış. Polydoros üstüne İlyada'da
bambaşka bir öykü anlatılmaktadır (Polydoros,
Polyrnestor, Hekabe).
Delos. Efsaneye göre, Poseidon günün birinde
yabasıyla denize vuracak olmuş, vurduğu
yerden bir parça toprak, bir ada çıkıvermiş.
Ama yalın kayalıkmış bu ada, üstünde
bir ot bile bitmezmiş, üstelik de denizlerde
yüzer, dalgalarla oradan oraya sürünürmüş.
Gel zaman, git zaman tanrıça Leto doğuracak
bir yer aramış (Leto, Apollon, Artemis).
Zeus'tan gebe kaldığı için, Hera'nın hışmına
ugramışmış, bu yüzden de hiçbir yer onu barındırmak
istememiş. Trakya'da Athos, Anadolu'da
İda dağlarına, İmbros, Lesbos, Samos
adalarına, Miletos ve Knidos şehirlerine
başvurmuş, ama ne dağ, ne ada, ne şehir,
hiçbiri almamış Leto'yu Hera korkusundan.
Derken Leto gitmiş, gitmiş, karşısına bir yüzen
ada çıkmış, ona seslenmiş, demiş ki -
Deloslu Apollon'a Homerik hymnos'ta modern
denebilecek turistik bir görüşle diyor ve
ant içiyor ki - ada doğumuna izin verirse,
oraya öyle bir tapınak yaptıracak ki, bütün
geçimini dünyanın dört bucağından bu tapınağa
gelecek olan gezginlerden, yakarışlardan
çıkarabilecek. Ve adada doğuyor Apollon'la
Artemis. Ne var ki dokuz gün, dokuz
gece sancı çekiyor Leto, bütün tanrıçalar başında
bulunduğu halde doğuramıyor bir türlü,
ta ki Hera'nın Olympos'ta alıkoyduğu kızı