Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

BAKKHOS
ça ettiler. Kaburga kemikleri, tırnaklı ayaklar
havada uçuşuyor; bazen çamlara takılıp kalıyor;
dallardan kan damlıyordu. Bakkha'lara
öfkeyle saldıran azgın boğalar bir anda yere
seriliyor; binlerce genç kadın eli boğaları boynuzlarından
tutup sürüklüyordu. Kralımın
kirpikleri şöyle bir defa açılıp kapanmadan
Bakkha'lar hayvanların derilerini yüzüp hepsini
didik didik ettiler; sonra, havalanıp giden
kuş sürüleri gibi dalgalardan sarmaş dolaş indiler;
Asopos ırmağının kıyılarına, Thebai'lilere
bereketli başaklar veren ovalara rüzgâr
gibi atıldılar. Kithairon kayalıklarının eteklerindeki
Hysia ve Erythra şehirlerine düşman
orduları gibi girdiler; her şevin a/tını üstüne
getirdiler. Evlerden çocukları alıp kaçtılar.
Omuzlarına attıkları hiçbir şey artık kara toprağa
düşmüyor; tunç ve demir bile bellerini
bükmüyordu. Alev alev yanan saçları vücutlarını
yakmıyordu. Nihayet şehirlerin erkekleri
Bakkha'larm her şeyi alıp götürdüklerini görünce
öfkeyle silahlarına sarıldılar ve işte o
zaman, kralım, hiç görülmedik bir sahne gördük:
Demir uçlu oklar Bakkha'lardan bir
damla kan akıtmadı; mutlak bir tanrıdan yardım
gören bu kadınlar thyros'larıyla erkekleri
yaraladılar ve önlerine katıp kovaladılar. Sonra
geldikleri yere döndüler; tanrının onlar
için yerden kaynattığı sulara koştular; orada
kana bulanmış vücutlarını yıkadılar. Yılanlar,
yanaklarından damlayan kanları yaladı; güneş
de vücutlarını kurutup parlattı. Kralım,
bu tanrı kim olursa olsun, bırak bu şehre girsin;
büyük bir tanrı bu. Dediklerine göre,
ölümlülere keder dağıtan şarabı veren oymuş.
Şarap olmazsa insanlar için ne aşk kalır, ne
de başka bir şey.
Bakkhos. Bkz. Dionysos.
Balios. (1) Yel tanrı Zephyros'la Harpya Podarge'den
dogma iki attan biri. Ksanthos'la
Balios'u Poseidon Peleus'a Thetis'le evlendiği
gün düğün hediyesi olarak vermiş. Akhilleus
da bu ölümsüz atları Troya savaşına getirmişti.
Homeros İlyada'da onları şöyle anlatır
(İl. XVI, 148 vd.):
Automedon koştu tez giden atları
boyunduruğa,
Yel gibi uçan atları, Ksanthos'la Balios'u,
onları Zephyros yeline kasırga Podarge
doğurmuştu,
otlarken bir çayırda, Okeanos ırmağı
kıyısında.
Patroklos ölünce, Akhilleus'un atları ağlar
(İl. XVII, 426 vd.):
Zeus acır onlara ve şöyle seslenir yüreğinde:
Zavallıcıklar, ne diye verdim sizi kral
Peleus'a,
ne diye bir ölümlü insana verdim sizi.
siz ki bilmezsiniz ölüm ne, yas ne,
bahtı kara insanlarla acı çekmeniz için mi?
Şu dünyada soluk alan, yürüyen
yaratıklar arasında
insandan daha acınacak bir yaratık yok.
Zeus böylece yüreklendirir atları ve katılırlar
Akhilleus'un Hektor'la olan savaşına
(Ksanthos).
(2) Akteon'un bir köpeğinin adı.
Batieia. Bkz. Myrina.
Battos. (1) Tanrı Hermes Apollon'dan aşırdığı
sığırları sürerken dağda Battos adlı bir ihtiyara
rastlamış, kendisini ele verir korkusuyla
ona demiş ki, kimseye bir şey söylemezsen
sana bir düve armağan edeceğim. Sonra da
hayvanları saklamış ve kılık değiştirerek ihtiyarın
karşısına çıkmış, yitirdiği sürüleri arar
gibi olmuş. Battos da sözünü tutmayıp hayvanların
saklandığı yeri göstermiş. Tanrı öfkesinden
kayaya çevirmiş onu (Hermes).
(2) Battos Libya'nın Kyrene kentinin kurucusu
sayılır. Asıl adı, Aristoteles ya da Aristaios
imiş de kekeme olduğu için Battos denmiş
ona. Ama tarihçi Herodotos'a göre Battos
Libya dilinde "kral" demekmiş. Pausanias
Battos'un Kyrene'yi kurduktan sonra, düzgün
konuşmaya başladığını anlatır.
Baukis. Bkz. Philemon.
Bebryk'ler. Anadolu'nun Bithynia bölgesinde
yaşayan bir boy (Amykos).
Bellerophontes. Bellerophontes efsanesi
bugün de yaşar bizim için. Ateş nasıl yanar,
alev nasıl kızıllık saçarsa öyle yaşar. Mavi yolculukta
geceyi korsanlar yatağı Ceneviz körfezinde
geçirdikten sonra, gemimiz masmavi
bir denizin yarlarla kesilmiş koyu yeşil kıyıları
boyunca gide gide Olympos kentine varır.
Çıralı derler bugün oraya. Alacalı taşlar üstünde
gümbürdeyen bir çayın denize döküldüğü
bu lahitler kentinin önü ak bir kumsaldır,
ardı da girift çalılıklarla yükselen koca bir
dağ. İşte bu dağda ateş yanar, toprak yer yer