Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

nez, Karadeniz kıyılarında bir şehir kurup
oraya yerleşir. Askalaphos'la lalmenos Argonaut'lar
seferine de katılırlar. lalmenos Helene'nin
talipleri arasında yer alır.
(2) Yeraltı ırmaklarından Akheron'un oğlu.
Persephone ölüler ülkesine indiği zaman Hades
tanrıçaya oruç tutup hiçbir şey yemezse
gene yeryüzüne dönebileceğini söylemişti.
Ama Persephone dayanamayıp bir nar ısırmış,
Askalaphos da bunu görmüş, gitmiş,
Hades'e haber vermiş, Persephone'nin anası
Demeter de öfkesinden onu gece kuşuna çevirmiş.
Başka bir anlatıma göre, Demeter Askalaphos'u
kocaman bir kaya ile ezmiş de,
Herakles Hades'e indiği zaman bu kayayı
kaldırmış. Askalaphos o zaman bir gece kuşu
oluvermiş.
Askanios. Aineias'la Kreusa'nın oğlu (Tab.
17). Başka bir kaynağa göre, Askanios Troya'da
doğmamış, babası İtalya'ya göçtükten
sonra Lavinia'dan olmuştu. Oysa efsanelerin
çoğu Aineias'ın Troya yangını sırasında babası
Ankhises'i omuzlarına alarak ve Askanios'u
elinden tutarak kaçtığını anlatırlar.
Vergilius'un "Aeneis" destanında Askanios
(Lat. Ascanius)'tan uzun boylu söz edilir. Ascanius
babasının biricik umudu, büyükannesi
tanrıça Aphrodite'nin gözbebeği, sevimli bir
delikanlıdır. Aeneas öldükten sonra Ascanius
Latin'lere kral olur, Etrüsk'lere karşı savaşa
girişir ve babası Lavinium şehrini kurduktan
otuz yıl sonra kendisi Alba Longa'yı kurar.
Lavinia'nın kurduğu bir düzen sonucunda Ascanius
Latin'lerin hışmına uğrar ve Alba krallığı
Lavinia'nin oğlu Silvius'a kalır.
Aeneis'te Ascanius'un başka bir adı lulus'tur.
Roma'ya imparatorlar veren İulii soyu
(İulius Caesar da bu soydandır) Aeneas'ın
oğlundan ve dolayısıyla tanrıça Venus'tan
gelmekle övünürdü.
Asklepios. Yunan dünyasında hekim tanrı
olarak büyük bir ünü olan ve Roma'lıların da
Aesculapius adıyla benimseyip tapındıkları
Asklepios, Apollon'un oğludur (Tab. 5). Homeros
destanlarında Apollon ordulara veba,
kıran salan olumsuz, korkunç bir güç diye
canlandırıldığı gibi, iyileştirici, derde deva bulan
tanrı anlamındaki Paian ek adıyla da anı­
d'A
lır. Destanlar boyunca adı geçen hekimlerin
hepsi (İlyada'da Makhaon ve Podaleiros) bu
Paian tanrının oğulları ve öğrencileri sayıldığına
göre, Asklepios'un da karışık bir serüven
sonucunda Apollon tanrıdan doğmuş olması
bir rastlantı değildir.
(1) DOĞUŞU. Thessalia kralı Phlegyas'm
Koronis adlı bir kızı vardır. Apollon'la sevişir
ve ondan gebe kalır, ne var ki tanrının dölünü
karnında taşırken Arkadya'dan gelme bir
yabancıyı da yatağına alır Koronis. Bu olayı
tanrıya kutsal kuşu kuzgun haber verir, tanrı
da öfkesinden bembeyaz olan bu kuşun tüylerini
karaya boyar. Şair Pindaros bu masalı
benimsemez, ışık tanrı Phoibos Apollon'un
olayı kendi gözüyle gördüğünü ile süreri Koronis
korkunç bir cezaya çarptırılır: Bir odun
yığınının üstünde diri diri yanacaktır. Alevler
Koronis'i yalamaya başlar, kadın can vermek
üzeredir ki, Apollon kanından olan çocuğun
yok olmasına katlanamaz, ölünün karnından
dölünü çıkarır ve büyümesi için at adam Kheiron'a
teslim eder. Bu olay hekim tanrının
son anda kurtarıcı olarak yetişmesinin simgesidir.
Asklepios'a hekimlik sanatını öğreten
Kheiron doğanın içinde yaşayan, doğanın sırlarına
ermiş bir varlıktır. Sağlığın kaynağı da
doğada olduğuna göre Kheiron'un açık havada,
güneşin altında, şifalı sulardan ve otlardan
faydalanma yollarını bilmesi şaşılacak bir
şey değildir.
(2) EFSANESİ VE SANATI. Asklepios böylece
usta bir hekim olarak yetişir, hekimliğin ve
cerrahlığın bütün bilgilerin edinir, ama bununla
da kalmaz ölüleri diriltmek yoluna bile
sapar. Bunun sırrını efsane şöyle açıklar:
Tanrıça Athena Gorgo canavarı öldüğü zaman
bedeninden akan kanı toplamış ve Asklepios'a
vermiş. Gorgo'nun sağ tarafındaki
damarlarda dolaşan kan zehirli, sol tarafındaki
damarlardaki ise faydalıymış. Bu şifalı kanı
Asklepios ölüleri diriltmek için kullanırmış.
Epey adam da diriltmiş, bunların arasında
Kapaneus, Lykurgos, Minos'un oğlu Glaukos
ve Theseus'un oğlu Hippolytos da varmış
(Phaidra). Zeus doğal düzeni bozan hekim
tanrının bu aşırı gücünden kuşku duymaya
başlamış, bu haddini bilmezliği cezasız bırak