11.04.2013 Views

Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

öğreteceğini söyler ve örnek vermek üzere<br />

yaşlı bir koç alarak keser, büyülü otlarla kaynayan<br />

bir kazana atar, birden körpe bir kuzu<br />

çıktığını gösterir. Pelias'ın kızları bu düzene<br />

kanarak babalannı öldürüp kazana atarlar.<br />

Dirilmedigini görünce çılgına dönerler ve<br />

yurtlarından sürülürler (Pelias).<br />

MEDElA'NIN SONU. îason'la Medeia bu suçu<br />

işledikten sonra Pelias'ın oğlu tarafından<br />

İolkos'tan kovulurlar. Korinthos kralı Kreon<br />

onları iyi karşılar, ama bir süre sarayında alıkoyduktan<br />

sonra, Medeia'yı uzaklaştırmak<br />

çarelerini arar. lason da korkunç karısından<br />

bıkmışa benzer, Kreon'un kızı Kreusa ile evlenmek<br />

üzere Medeia'yı boşamaya ve Kolkhis'e<br />

geri göndermeye kalkar. O sırada büyücü<br />

kadın ömrünün en korkunç suçunu işler:<br />

Kreusa'ya güya düğün hediyesi olarak bir<br />

elbise gönderir, kız onu giyer giymez yanmaya<br />

başlar, bu işler olup biterken İason'dan<br />

olan iki oğlunu boğar ve babalarına ölülerini<br />

gösterir. Bundan sonra atası Helios'un kendisine<br />

gönderdiği bir uçan arabayla Atina'ya<br />

uçar. Orada Aigeus'a kendisiyle evlenirse çocuk<br />

doğuracağını söyler, Theseus'u öldürmeye<br />

çalışır, Atina'dan da sürülür. Kolkhis'e<br />

döndüğü ve daha birçok suç ve serüvenlerden<br />

sonra babası Aietes'le barıştığı bazı efsanelerde<br />

anlatılır (Medeia).<br />

Argos. (1) Zeus ile Niobe'nin oğlu. Niobe<br />

Zeus'un sevdiği ilk ölümlü kadındır. Argos'a<br />

Zeus Peloponez krallığını vermiş, bu yüzden<br />

de Argos denmiş bütün yarımadaya. Sonraları<br />

Argos adı yalnız batısındaki Argos kentine<br />

ve Argolis denilen bölgeye ayrılmış. Argos 11yada<br />

destanında Yunanistan'dan gelip Troya'ya<br />

saldıranların tümünün yurdu olarak<br />

gösterilir, Argos'lu ise Akha'ların hepsine verilen<br />

genel bir sıfattır.<br />

(2) Argonaut'ların gemisi Argo'yu (argos,<br />

hızlı demek) yapan ve ona adını veren usta.<br />

(3) Homeros destanlarında tanrı Hermes<br />

"Argos u öldüren" "Argeiphontes" ek adıyla<br />

anılır. Tartışmalı yorumlara yol açan bu sıfatın<br />

anlamında bilginler karar kılmış gibidir.<br />

Çünkü böyle bir efsane vardır: Hermes'in öldürdüğü<br />

Argos yüz gözlü bir devdir. Başka<br />

bir anlatıma göre, Argos'un yüz değil de, ikisi<br />

ı,/I<br />

kafasının önünde, ikisi arkasında yalnız dört<br />

gözü varmış. Üstün bir gücü olan bu dev Arkadya<br />

bölgesini yabani bir boğadan kurtarmış,<br />

Tartaros'la Gaia'dan dogma Ekhidna canavarını<br />

öldürmüş, sonra da Zeus'un inek biçimine<br />

soktuğu sevgilisi lo'nun başına Hera<br />

tarafından bekçi olarak dikilmiş. Argos ineği<br />

bir ağaca bağlayarak gece, gündüz gözlüyormuş,<br />

uyuduğu zaman bile gözlerinin hepsi<br />

kapanmaz, ne kadarı kapanırsa, o kadarı<br />

açık kalıp bakarmış. Ama Zeus Hermes'e<br />

İo'yu kurtarmayı buyurmuş ve Hermes de Argos'u<br />

öldürmeyi başarmış. Bunu nasıl yaptığı<br />

konusunda söylentiler çeşitlidir: Kimine göre<br />

uzaktan attığı bir taşla yere sermiş Argos'u,<br />

kimine göre Pan'ın kavalını çalarak devi büyülemiş<br />

ve bütün gözlerinin birden kapanmasını<br />

sağlamış, ya da büyülü bir değnekle Argos'u<br />

bir daha uyanmayacağı bir uykuya daldırmış.<br />

Nasıl olmuşsa olmuş ama Argos ölmüş,<br />

Hera da gözlerini kendisine özgü ve çok<br />

sevdiği tavus kuşunun tüylerine yerleştirmiş.<br />

Ariadne. Minos'la Pasiphae'nin kızı (Tab.<br />

11). Theseus Girit'e Minotauros'la çarpışmaya<br />

geldiğinde Ariadne yiğidi görmüş ve görür<br />

görmez de ona tutulmuştu. Minotauros'un<br />

bulunduğu bin bir dehlizli Labyrinthos mağarasında<br />

kaybolmaması için eline bir yumak<br />

iplik vermişti. Theseus da karışık ve karanlık<br />

dehlizlerden ilerledikçe yumağı açıp ipliği yere<br />

bırakıyormuş. Canavarı öldürdükten sonra<br />

çıkış yolunu ona bu iplik göstermiş. Sonra da<br />

Ariadne'yi kaçırıp Naksos adasına varmışlar.<br />

Ama Theseus kızı o adada bırakıp gitmiş, bir<br />

gece kız uyurken gizlice kaçmış. Ariadne uyanıp<br />

bakmış ki adada yapayalnız, ama üzülmeye<br />

vakit kalmadan tanrı Dionysos gelmiş, kızın<br />

güzelliğine vurulmuş ve onu alıp Olympos'a<br />

götürmüş. Düğün hediyesi olarak Ariadne'ye<br />

Hephaistos'un yaptığı altın bir taç<br />

vermiş, sonra da taç gökte bir yıldız olmuş<br />

(Theseus, Dionysos).<br />

Arima. Güneydoğu Anadolu'nun Kilikya<br />

bölgesinde bulunan dağlık bölgenin adı. Efsaneye<br />

göre bu dağların altında iki ejder yatmaktadır:<br />

Homeros'a göre Typhoeus'un ini<br />

buradadır (İl. II, 782), Hesiodos da Ekhidna<br />

canavarının orada kapalı olduğunu anlatır<br />

(Typhon, Ekhidna).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!