Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

görünce, bugün bayram, kutsal günde yarışma
olmaz diye vazgeçirmeye çalışır, Odysseus
denemek isteyince, sert sözlerle çıkıştı
ona, ama Penelopeia ile Telemakhos araya
girince, önleyemez yayı almasını (Od. XXI).
Ölüm okunu Odysseus ilkin Antinoos'a karşı
yöneltir ve bütün talipleri sıra ile öldürür. Her
şey olup bittikten sonra İthake'lileri ayaklandıran,
öç almaya kışkırtan Antinoos'un babası
Eupeithes'tir. Ne var ki karşılarına tanrıça
Athena çıkınca, İthake'liler korku ile kaçışırlar
(XXIV, 421-547).
Antiope. Irmak tanrı Asopos ya da Thebai
kralı Nykteus'un kızı. Antiope çok güzel olduğu
için Zeus ona âşık olup bir satyr biçiminde
yanaşır (Tab. 9). Amphion ile Zethos'a gebe
kalan Antiope babasının öfkesinden korkup
evden kaçar ve Sikyon kralı Epopeus'un yanına
sığınır, sonra da onunla evlenir. Babası
Nykteus üzüntüsünden canına kıymış, ama
ölmeden kardeşi Lykos'a Antiope'yi bulup
cezalandırmasını buyurmuş. Lykos Sikyon'a
saldırır, Epopeus'u öldürür ve Antiope'yi tutuklu
olarak Thebai'ye geri getirir. Antiope
Amphion'la Zethos'u yolda doğurur. Amcalarının
buyruğu üzerine dağa bırakılan ikizler
çobanlarca yetiştirilirler (Amphion). Thebai'de
Lykos'la karısı Dirke'nin zincire vurup
eziyet ettikleri Antiope tanrıların yardımıyla
zincirlerini çözer ve kaçıp ikizlerinin yanına
sığınır. Ne var ki Amphion'la Zethos önceleri
analarını tanımazlar, onu Dirke'ye gerir verirler,
sonra çobanlardan kim olduğunu öğrenince
analarını kurtarırlar ve Dirke ile Lykos'
tan da öç alırlar. Sonralar» Antiope Dionysos'ın
öfkesine uğrayarak çıldırır, Yunanistan
!da bir yerden bir yere atar kendini, ama
günün birinde aklı başına gelir ve Phokos'a
karı olur (Phokos).
Aphroditc. (1) DOĞUŞU. Aşk ve güzellik
tanrıçası Aphrodite'nin doğuşu üzerine iki
ayrı kaynağımız vardır: Biri Hesiodos, öbürü
Homeros. Hesiodos Thegonia'da bu tanrıçanın
denizin köpüklü dalgalarından doğduğunu
anlatır (Yun. Aphros köpük demek): Uranos,
Gaia'dan doğan çocuklarını, doğar doğmaz
toprağın bağrına soktuğu için Toprak
Ana şişmekte ve korkunç sancılarla kıvranmaktadır,
bu yüzden son oğlu Kronos'a bir
42
tırpan verir, Kronos da o tırpanla babasının
hayalarını keser ve denize atar (Theog. 160
-206):
Dalgalı denize atar atmaz onları
Gittiler engine doğru uzun zaman,
Ak köpükler çıktı/ordu tanrısal uzuvdan-.
Bir kız türeyiverdi, bu ak köpükten,
Önce kutsal Kythera'ya uğradı bu kız
Oradan da denizle çevrili Kıbrıs'a gitti,
Orada karaya çıktı güzeller güzeli tanrıça,
Yürüdükçe yeşil çimenler fışkırıyordu
Narin ayaklarının bastığı yerden.
Aphrodîte dediler ona tanrılar ve İnsanlar,
Bir köpükten doğmuş olduğu için.
Homeros'a göre, Aphrodite Zeus ile Okeanos
kızı Dione'den dogmadır. İlyada'da yiğit
Diomedes'le çarpışıp yaralanan Aphrodite'yi
anası Dione kollarına alır, sever, okşar ve bileğinden
akan özü silerek yarasını iyileştirir,
acılarını dindirir (İl. V.370 vd.). Dert yanan
kızını da şöyle avutur Zeus:
Böyle dedi o, gülümsedi insanların,
tanrıların babası,
çağırdı yanma altın Aphrodite'yi, dedi ki: .
"Cenk işleri sana vergi değil, yavrum,
sen evliliğin gönül açan işlerine ver kendini,
Çevik Ares'le Athena uğraşacak savaşla. "
(2) KİŞİLİĞİ. Altın Aphrodite diyor Homeros
bu tanrıçaya, altın bir değer ölçüsü olmak
üzere. Daha başka sıfatlarla niteler onu şairler:
Bu güzeller güzeli tanrıça hep "gülümser"dir,
işveli, cilveli ve gönül alıcıdır. Bunun
sırrını Homeros tanrıçanın ak köpüklerden
olma bedeninde taşıdığı bir büyülü mernelikte
görür. Zeus'un aklını çelmeyi aklına koyan
Hera bu memeligl ister günün birinde Aphrodite'den,
şöyle seslenir ona (İl. XIV, 197
vd.):
Sende şu sevgi, şu alım var ya,
yani şu ölümsüzleri, ölümlüleri alt ettiğin,
işte onları bana ver bugünlük.
... çözdü göğsünden nakışlı memeliğini,
alacalı bulacak bir kurdeleydi bu,
alımlı ne varsa hepsi onun içindeydi,
sevgi onun içindeydi, istek onun içinde,
cilveleşme, şakalaşma onun içinde,
en akıllı insanı ayartan aşk onun içinde.
Sevgiyi, sevişmeyi simgeleyen bu tanrıça
bu büyüyü kendi kendine değil, çevresini saran
başka tanrısal varlıkların aracılığıyla ger-