Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ANTİCSONL<br />
derin bir kuyunun içine atarak,. Antheus'a<br />
inip tası çıkarmasını buyurmuş, delikanlı kuyunun<br />
dibine varınca üstüne kocaman bir taş<br />
atıp onu ezmiş. Sonra da ne büyük bir suç işlediğini<br />
anlamış ve pişmanlık duyarak kendini<br />
asmış.<br />
Antigone. Oidipus'un kendi anası İokaste'den<br />
dogma kızı (Tab. 19). Antigone tragedya<br />
kahramanlarının en cana yakını, hayat hikâyesi<br />
bize en çok dokunanıdır. Davranışı,<br />
eylemiyle bugün bile çözümlenememiş bir<br />
toplum sorununu dile getirdiği içindir ki, çağdaş<br />
insanı derin derin etkileyen, sonsuzca düşündüren<br />
bir kişilik taşır. Sophokles'ie işlenmeye<br />
başlayan Antigone dramı canlılığını bugüne<br />
dek yitirmemiş ve Anouilh gibi Batının<br />
en seçkin tiyatro yazarlarına konu olmuş ve<br />
olmaktadır.<br />
Kâhin Teiresias'ın açıklamalarından ne korkunç<br />
bir suç işlediğini anlayınca, Oidipus gözlerini<br />
kör ettikten sonra, Thebai'den ayrılır,<br />
yollara düşer. Yurdu da, oğulları da lanet<br />
okumuşlardır ona. Yalnız kız Antigone bahtsız<br />
kahramanı elinden tutup, ona hem destek,<br />
hem de kılavuz olur. Kentten kente sürünüp<br />
dilenen babasıyla birlikte Attika ilçesi<br />
Kolonos'a varır, orada halkı acındırmayı ve<br />
kral Theseus karşısında babasını savunmayı<br />
başarır. Böylece Oidipus'a bir sığınak bulup,<br />
onun öç perileri Erinys'lerden kurtularak rahat<br />
bir ölüme kavuşmasını sağlar. Sophokles'in<br />
"Oidipus Kolonos'ta" adlı bu tragedyasında<br />
Antigone'nin güçlü kişiliği belirmekte,<br />
ilerde ne korkusuz bir yürekle ne yaman bir<br />
eyleme girişeceği sezilmektedir.<br />
Oidipus'un ölümünden sonra Antigone<br />
Thebai'ye döner. Thebai'de krallığı paylaşamayan<br />
kardeşleri Eteokles ile Polyneikes birbirlerine<br />
karşı amansız bir savaş açmışlardır.<br />
Aiskhylos'un "Thebai'ye Karşı Yediler" tragedyasına<br />
konu olan bu savaşta iki düşman<br />
kardeş birbirleriyle dövüşürken can verirler.<br />
Bu kez tahta çıkan Kreon Eteokles'in yurdunu<br />
savunurken öldüğü için kahraman sayılıp<br />
törenle gömülmesini, yurduna yabancıların<br />
yardımıyla saldıran Polyneikes'in de mezarsız<br />
kalarak, ölüsünün üstüne toprak serpmeyi bile<br />
yasaklandırarak böyle bir işe girişecek olanı<br />
ölümle cezalandıracağını bildirir.<br />
Sophokles'in ölümsüz "Antigone"sinin konusu<br />
işte budur. Antigone Kreon'un bu emrine<br />
karşı gelir, kardeşini gömer ve eyleminin<br />
suç değil, tersine borç olduğunu ileri sürerek,<br />
yönetmene baş kaldırır, bununla da kalmaz,<br />
suç ve devlet yönetimi konularında yönetmenin<br />
kendisiyle tartışmaya kalkışır. Sophokles'in<br />
erişilmez bir başarıyla dile getirdiği bu<br />
tartışmadan bazı parçaları aşağıya alıyoruz<br />
(M.Eg.B. Yayınları, S. Ali çevirisi):<br />
Antigone — Ben yaptığımı itiraf ediyorum,<br />
hiçbir şeyi inkâr etmiyorum.<br />
Kreon —Bu işi yasak eden emrimi bilmiyor<br />
muydun?<br />
Antigone —Biliyordum. Nasıl bilmem?Herkese<br />
ilan edildi.<br />
Kreon — Demek buna rağmen benim emrime<br />
karşı gelmeye cüret ettin?<br />
Antigone — Fakat bana bu emri veren Zeus<br />
değildi, Hades'te hüküm süren Dike de biz fanilere<br />
böyle bir nizam yüklememişti. Ve senin<br />
emirlerinde, insan sözlerini tanrıların yazılmamış,<br />
değişmez kanunlarından daha üstün<br />
yapacak bir kudret bulunduğunu zannetmiyorum.<br />
Çünkü bu kanunlar yalnız dün ve bugün<br />
yaşamıyorlar, bunlar ebediyen menidirler ve<br />
ne zamandan beri mevcut olduklarını bilen<br />
yoktur.<br />
Kreon — Thebai'liler arasında bunu böyle<br />
gören yalnız sensin.<br />
Antigone — Hepsi böyle görüyorlar, fakat<br />
korkudan dillerini tutuyorlar.<br />
Kreon — Bunlardan ayrı düşündüğün için<br />
utanmıyor musun?<br />
Antigone — Öz kardeşime saygı göstermekte<br />
utanacak ne var?<br />
Krneon — Onunla dövüşüp ölen de bir kardeşin<br />
değil miydi?<br />
Antigone —• Aynı ananın ve aynı babanın<br />
oğluydu.<br />
Kreon — Ötekine karşı alâka göstermekle<br />
buna karşı günaha girmiyor musun<br />
Antigone —• Mezarında yatan ölü böyle hüküm<br />
vermeyecektir.<br />
Kreon —Fakat sen bir günahkâra karşı aynı<br />
hürmeti gösteriyorsun.<br />
Antigone — Onunla beraber ölen bir kardeşti,<br />
bir köle değil.<br />
Kreon — Birinin koruduğu bu memleketi<br />
öbürü harap ediyordu.<br />
Antigone — Olsun, Hades ikisi için de aynı<br />
mezar hakkını tanır.