Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

JU»1 I I\> »l
Ne var ki o sırada Zeus Amphitryon kılığında
Alkmene'nin koynuna girer, onu yiğit Herakles'e
gebe bırakır. O gece sabaha karşı
Amphitryon da savaştan döner ve karısına
kavuşup Iphikles'i üretir. Amphitryon Alkmene'nin
macerasını öğrenince, ona ceza vermeyi
düşünür önce, ama Zeus buna engel
olur. Alkmene bir gün arayla Herakles'i, sonra
da Iphikles'i doğurur. Amphitryon hangisinin
kendi oğlu olduğunu bilmek için çocukların
odasına iki koca yılan koyar, İphikles ürker,
sekiz aylık Herakles ise oynayarak boğar
canavarları. Amphitryon böylece ölümsüz çocuğun
hangisi, ölümlünün hangisi olduğunu
anlar. Başka bir anlatıma göre, bu işi Amphitryon
değil de Zeus'u kıskanan Hera yapmış.
Amphitryon iki çocuğu birlikte yetiştirmiş
ve Herakles'in yanıbaşında Minyen'lere
karşı bir savaşta can vermiş.
Amphitryon Batı yazınında ilk aldatılan koca
olarak yaşar. Ne var ki adı Homeros destanlarında
geçtikçe, çok saygıdeğer, giderek
mutlu bir kişi olarak tanımlanır, çünkü büyük
tanrı Zeus tarafından aldatılmak zül değil, şeref
sayılır Homerik çağlarda. Sonraları görüşler
değişmiş: Yunan ilkçağında Euripides'in
"Alkmene" (kayıp) adlı bir tragedyası olduğuna
göre, konu komik sayılmamıştı daha, yeni
komedya denilen Hellenistik çag tiyatrosu
Amphitryon-Alkmene serüvenini işlemeye
başlar, Latin komedya yazan Plautus "Amphitruo"
adlı oyununda aldatılmış koca motifini
bütün çıplaklığıyla ele alır, Amphitryon'un
benzeri Sosias tipini de yaratarak Moliere'in
tadına doyulmaz "Amphitryon" komedyasına
örnek olur.
Amykos. Poseidon'un oğullarından bir dev.
Bursa'dan Karadeniz'e uzanan Bithynia bölgesinde
Bebrykes adlı bir boyun kralıymış.
Yumruk dövüşünde pek usta olan bu dev
hem çıplak yumrukla, hem de kestos denilen
kurşunlu bir eldivenle yarışırmış, ülkesine her
geleni kendisiyle boy ölçüşmeye zorlar, çoğu
zaman yener ve öldürürmüş. Argonaut'lar
Bebryk'lerin ilinde Khalkedon'a (Kadıköy)
vardıkları zaman, Zeus oğlu Polydeukes
onunla güreşmeyi göze almış ve korkunç devi
yenerek yolculara karşı bu insafsızca davranmasına
son vermiş (Argonaut'lar).
u.
Amymone. Danaos'un elli kızından biri.
Amymone babasıyla birlikte Argos iline gelir.
Orada korkunç bir kuraklıkla karşılaşırlar,
nedeni de Poseidon'un öfkesidir: Göz koyduğu
Argos'un Hera'ya verilmesine kızmıştır.
Danaos, kızlarını su aramaya gönderir. Amymone
bütün bir gün kırlarda dolaştıktan sonra
yorgun düşüp uykuya dalar. O sırada bir
satyr'in saldırısına uğrar, kız uyanır, avazı
çıktığı kadar bağırır ve Poseidon'a yakarır.
Tanrı çıkagelir, satyr'i kovar, yabasını kayaya
vurup bir kaynak fışkırtır. Bu kaynak sonradan
Amymone adını alır. Güzel kıza gönül
veren Poseidon onunla birleşir ve Nauplios
adlı bir oğulları olur. Nauplios Argos ilinin
güneyinde Nauplia şehrinin kurucusudur.
"Amymone" Aiskhylos'un "Yalvarıcı Kadınlar"
ile başlayan ve Danaos kızları ile Aigyptosogullarının
dramını anlatan trilogia'ya
eklenmiş bir satyr oyununun (kayıp) adı olsa
gerek.
Anadyomene. Tanrıça Aphrodite'ye verilen
bir sıfat. "Su yüzüne çıkan, dalgalardan
doğan" anlamına gelir. Tanrıçanın, Uranos'un
denize savrulan atmıgıyla meydana
gelmiş köpüklü dalgalardan doğduğunu belirtir
(Uranos, Aphrodite).
Anaksarete. Kıbrıs'lı bir kız: Güze', ama
duygusuz ve kalpsizmlş. İphis adlı bir delikanlı
ona delice âşık olmuş, karşılık görmeyince,
kızın kapısına asmış kendini. Anaksarete buna
da aldırmamış, delikanlının cenazesi evinin
önünden geçerken pencereye çıkıp kaygısızca
seyretmiş. Tanrıça Aphrodite de bu
kadar katı yürekliliğe kızarak Anaksarete'yi
bir heykele dönüştürmüş.
Androgeos. Minos ile Pasiphae'nin oğlu,
ünlü bir atlet. Atina'da Panathenaia bayramlarında
düzenlenen bütün yarışmaları kazandığı
için kral Aigeus onu kıskanmış ve Marathon
ovasında korku salan bir boğayı öldürmeye
göndermiş. Androgeos bu işi başaramayıp
ölmüş. Minos da öç alması için tanrı
Zeus'a yalvarmış. Tanrı Afrika'ya kıtlık salmış,
kıtlığı önlemek için Aigeus her yıl Girit'e
Atina'dan yedi delikanlı ile yedi genç kız göndermek
zorunda kalmış. Minotauros'a yem