Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

lu Sarpedon'u kaçırırsa, bir başka tanrı çıkıp
da kendi oğlunu korumak, kurtarmak isteyecek,
düzen bozulacak, haksızlık olacak. Zeus
ister istemez uyar bu mantığa ve oğlunun ölümüne
seyirci kalır.
Demek- ki Zeus'un üstünde ve Zeus'tan da
üstün bir "kader" vardır. Zeus'un bu güçle
ilişkilerinin ne olduğu Hektor'un ölüm sahnesinde
belli olur iyice. Hektor AkhiUeus'la teke
tek savaşa koyulmuştur, yaman bir savaştır
bu. Hektor uzun bir süre karşı koyar, ama sonunda
dayanamaz, korkuyla kaçmaya başlar,
iki yiğit dolanır dururlar Troya surlarını, tanrılar
katındaysa durum şöyledir (İl. XXII, 166
vd.):
Seyirci olmuşlardı tanrılar tekmil,
ilkin söze başladı insanların, tanrıların
babası:
Şu surların çevresinde ne görüyorum böyle,
görüyorum sevdiğim bir adamın
kovalandığını,
sızlıyor Hektor için sızım sızım yüreğim,
' bana ne çok sığır budu yakmıştı o,
yakmıştı çok yarlı lda dağının doruklarında,
Troya kalesinin üstünde yakmıştı.
Şimdiyse tanrısal Akhilleus kovalıyor onu
hızlı ayaklarıyla, llyon 'un çevresinde.
Hadi düşünün bakalım, tanrılar, danışın,
kurtaracak mıyız Hektor'u ölümden,
yoksa bırakacak mıyız bu yiğitliğiyle,
alt etsin onu Akhilleus, Peleusoğlu?
Gök gözlü tanrıça Athene karşılık verdi,
dedi ki:
Ne diyorsun, kara bulutlu babam, ak
yıl dirimli!
Kaderi çoktan belli, ölümlü bir adamdır bu,
kaçırmak istersin onu canlara kıyan
ölümden?
Yap yapacağını ama, biz tanrılar
onaylamayız yaptığını.
Bulutları devşiren Zeus karşılık verdi, dedi
ki:
Korkma kızım, Tritogeneia, konuşmadım
açık yürekle,
yumuşak davranmak isterim sana.
Gecikme bari, yap düşündüğün gibi.
İki yiğit ovada cebelleşedursun (İl. XXII,
208 vd.):
Ama pınarlara, yunaklara dördüncü
gelişlerinde,
bir altın terazi kurdu baba tanrı,
acıklı ölümün iki tanrıçasını kodu kefelere,
biri Akhilleus'unkiydi, biri at sürücü
Hektor'unki,
ortasından tuttu, kaldırdı teraziyi,
ağır basit Hektor'un kara günü,
kefe düştü, yuvarlandı Hades'e dek.
Sonra da Athene'nin Hektor'u aldatmak
için kurduğu kahpece düzene ve Apollon'un
Hektor'u kaderine bırakmasına seyirci kalır.
İnsanların ve tannların babası Zeus, kaderin
elinde sadece bir araçtır demek. Bu kader
kimdir, nerede ve nasıl duyurur buyruğunu?
Ömür ipliğini büken üç tanrıçanın adı geçer
Homeros destanlarından sonraki metinlerde:
Atropos, Klotho ve Lakhesis'tir bunlar, ama
insan dramlarının en büyüğünün oynandığı
bu sahnede kader tanrılardan üstün bir varlık
olarak kulis arkasında kalmaktadır.
IV. EFSANELERİ, a) Doğuşu. Zeus Kronos'la
Rhea'nın altı çocuğundan sonuncusudur
(Tab. 4, 5). Kronos babası Uranos'u nasıl
alt edip egemenliği elinden almışsa, Zeus da
ikinci kuşak tanrılarını yener ve üçüncü kuşak,
yani Olmypos tanrılarının egemenliğini
kurar. Bu süreci Hesiodos Theogonia'da şöyle
anlatır (Theog. 451 vd.):
Rheia Kronos'un yatağına girince
şanlı evlatlar doğurdu ona:
Hestia, Demeter, altın sandallı Hera
ve güçlü Hades, yerin altında oturan,
toprağı saran, uğultulu tanrı Poseidon,
ve temkinli Zeus, tanrılar ve insanlar
babası,
yıldırımları yeryüzünü titreten.
Ama koca Kronos yiyordu ilk çocuklarını
analarının kutsal karnından çıkıp da
dizleri üstüne oturdukça her biri.
Korkuyordu Uranos'un mağrur
torunlarından biri
ölümsüzler arasında kral olacak diye.
Gaia ve Uranos bildirmişti ki ona
ne kadar güçlüler güçlüsü de olsa
kendi oğluna yenilmekti kaderi.
Buydu çünkü büyük Zeus'un istediği.
Onun için gözü pusudaydı her zaman,
doğan çocuklarını yiyordu birer birer
ve Rheia sonsuz yaslar içindeydi.
Ama Zeus'u dünyaya getireceği gün
yalvardı Toprağa ve yıldızlı Göğe
gizli doğurabilsin diye çocuğunu,
öcü alınsın diye babasının
ve hain Kronos'un yediği bütün
çocuklarının!
Anası, babası dinlediler kızlarını