Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

Toprağı sarsıp gümbürdeten Poseidon
Amphltrite tanrıçayla evlendi
ve onların sevişmelerinden
büyük Titan doğdu, gücü kuvveti sonsuz,
o Triton ki dalgaların dibinde
anasının ve soylu babasının yanında
altından bir sarayda oturur
korkular saçarak çevreye.
Triton efsanelerde büyük bir rol oynamaz.
Argonaut'lara Akdeniz'e çıkmanın yolunu
gösterdiği söylenir. Birçok kaynaklarda Libya'da
Tritonis gölünde oturduğu, Pallas adlı
bir kızı olduğu, bu kızın tanrıça Athena'nın
efsanesinde rol oynadığı belirtilir. Triton kimi
zaman bir tanrıya değil de, birçok deniz yaratığına
verilen ad olur. Poseidon tanrının alayında
yer alır ve çokluk belden yukarı insan,
belden aşağı balık olarak imgelendirilir.
Troilos. Priamos'la Hekabe'nin en küçük
oğlu (Tab. 16). Troilos yirmi yaşını bulursa
Troya'nın alınamayacağı üstüne bir fal varmış.
Akhilleus Troilos'u daha bu yaşa basmadan
öldürmüş. Nerede ve nasıl öldürdüğü konusunda
efsanelerde ayrılık vardır: İlyada'da
arabayla savaşırken öldürüldüğü söylenir,
başka bir anlatıma göre Akhilleus onu çeşmede
atlarına su içirirken arkadan vurmuş, ya
da kardeşi Polyksene ile birlikte kurban edilmiş.
Geç bir efsane Akhilleus'un bu güzel delikanlıya
tutulduğunu, Troilos isteklerine boyun
eğmeyince sığındığı Tymbraios Apollon'un
tapınağında kargısıyla yere serdiğini
anlatır. Troilos ve uydurma bir kişi olan Kressida
Shakespeare'in bir oyununun baş kişileridir.
Trophonios. Bkz. Agamedes.
Tros. Troya kral soyunun atalarından biri,
Troya'ya adını veren kurucu kahraman (Tab.
16). Efsanede bir rol oynamaz.
Tufan. Yunan mythos'unun Tufan efsanesi
Behçet Necatigil'in "Mitologya"sında şöyle
anlatılır:
"Zeus gün geçtikçe daha günahkâr olan insanları
bir tufanla yok etmeye karar vermişti.
Bu tufandan sadece Deukalion'la karısı
Pyrrha kurtuldular. Çünkü Deukalion'un babası
Prometheus, oğluna bir tekne yapmasını
öğütlemişti. Karı-koca, bindikleri bu teknede
288
dokuzuncu gün Parnassos dağına ayak bastılar.
Zeus'tan yeni insanlar yaratmasını dilediler.
Zeus onlara, 'Ananın kemikleri'ni arkalarına
atmalarını buyurdu. Prometheus'un açıklaması
üzerine Deukalion'la Pyrrha, toprağın
taşlarını arkalarına attılar. Böylece Deukalion'un
arttığı taşlardan erkekler, Pyrrha'nın
attıklarından da kadınlar olmak üzere yeni bir
insan soyu türedi.
Pyrrha, yeryüzünün ilk kadını Pandora'nın
kızıdır". Hesiodos Theogonia'da Pandora'ya
çok Önem verdiği halde Tufan efsanesine hiç
değinmez.
Turnus. Rutullerin kralı, Aeneas İtalya'ya
gelince onunla hem siyasal, hem de kişisel
nedenlerle çarpışır ve Troyalı kahramanın
elinden can verir (Aeneas).
Tydeus. Oineus'un oğlu, Aitolia kralı Tydeus
Diomedes'in babasıdır .(Tab. 23). İtalya'da
taşkın canlı diye nitelenir, Diomedes'i tutan
Athena tanrıça ona savaşta güç vermek için
göğsüne babasının sarsılmaz gücünü koyduğunu
söyler (İl. V, 125). Gençliğinde adam
öldüren Tydeus Argos kralı Adrastos'un yanına
sığınır. Adrastos onu sındırır ve kızı Deipyle
ile evlendirir (Adrastos). Onunla birlikte
Thebai'ye karşı yediler seferine katılır. Bu savaşta
Thebai'nin en güçlü savunucularından
Melanippos'la karşılaşır, düşmanı onu karnından
vurur, ama Tydeus da onu öldürür.
Athena can çekişen Tydeus'a ölümsüzlük
vermek üzeredir ki, Amphiaraos Tydeus'un
onu savaşa sürüklemesinin öcünü almak için
Melanippos'un kesik kafasını ona getirir, azgın
yiğit de düşmanının beynini sömürmekten
kendini alamaz. Bu vahşi eylemden tiksinen
tanrıça Athena Tydeus'a ölümsüzlük
bahşetmekten vazgeçer, Tydeus da savaş
meydanında ölür (Amphiaraos, Deipyle).
Tykhe. Tykhe Okeanos kızlarından biridir.
Latince adı Fortuna olan bu tanrıça Behçet
Necatigil'in "Mitologya"sında şöyle tanımlanır:
"Uygun kader, şans, umulmayan başarı
tanrıçası, Homeros'un eserlerinde görülmez,
en eski şairler içinde onun en güzel tasviri
Pindaros'tadır (Olymp. Ode, XII). Hellenismus
devrinde Tykhe, bütün öteki tanrıları