Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

(1) Musalardan birinin adıdır. Yetki alanı
komedyadır. Apollon'la sevişip Korybantlan
doğurduğu da anlatılır (Musalar).
(2) Zeus'la Eurynome'nin kızı, Kharitlerin
biri (Khahtler).
Thamyris. İlyada'da adı geçen Trakyalı bir
ozan. Serüvenini İlyada'da Homeros şöyle
anlatır (İl. II, 594 vd.):
Musalar buluşmuşlardı eskiden Dorion'da,
keseceklerdi Trakyalı Thamyris'in şarkısını
Oikhalia'dan gelmişti Thamyris,
kendine güveniyor, övünüyordu,
kalkanlı Zeus'un kızlarını, Musaları bile
yenerim diyordu şarkı söylemede.
Onlar da kızdılar, kör ettiler onu,
tanrısal şarkıyı aldılar elinden,
çalgı çalmayı unutturdular ona.
Çok yakışıklı diye bilinen bu ozan lyra çalmakta
da, ezgi söylemekte de çok üstünmüş,
bir theogonia, bir kosmogonia, bir de titanomakhia
yazdığı söylenir. Müzikte de birçok
yenilikler yapmış, ama ölçüyü kaçırıp Musalarla
boy ölçüşmeye kalkışıp olanaklarından
yoksun edilince, lyrasını bir ırmağa atmış, bir
daha da şarkı söylememiş. Bazı kaynaklarda
Homeros'un bu Thamyris'in çömezi olduğu
söylenir.
Thanatos. Ölümü simgeleyen tanrı. Nyks'in
çocuğu, Uyku'nun kardeşidir. Birbirinden ayrılmayan
Hypnos'la Thanatos yeraltında Tartaros'un
derinliklerinde otururlar (Hes. Theog.
755 vd.).
Thaumas. Pontos'Ia Gaia'nın oğlu, Elektra
ile evlenir ve İris'le Harpyaları üretir (Tab. 6).
Theano. Troyalı Antenor'un karısı Theano
Athena tapmağının rahibesidir. Troya kadınları,
başlarında kraliçe Hekabe olmak üzere,
Athena tanrıçaya parlak bir şal adamaya geldiklerinde,
Theano onları karşılar ve sunu yaparken
de tanrıçaya yakarır (İl. VI, 298 vd.).
Theano'nun Antenor'dan birçok çocuklan
olur, kocasının başka bir karıdan olan oğlunu
da özene bezene yetiştirir. Antenor'la birlikte
Troya'yı ele verdiği anlatılan efsanelerinden
biridir (Antenor).
Thebai'ye karşı Yediler. Bkz. Amphiaraos,
Eteokles, Adrastos.
282
Theia. Uranos'la Gaia'nın kızı, dişi Titanlardan
biri, Hyperion'la evlenir ve Eos, Helios
ve Selene'yi doğurur (Tab. 4).
Themis. Themis, Uranos'la Gaia'nın kızıdır,
yani ikinci tanrı kuşağından ve dişi Titanlardandır.
Hesiodos, Themis'in adını Titanlar
arasında saydıktan sonra, uzun süre ondan
söz etmez, ta ki Olympos tanrıları Titanları
yensin ve Zeus, Kronos'tan dogma öbür kardeşleriyle
egemenliği paylaşıp yeni düzeni
kursunlar. Ondan sonra da Zeus her kuşaktan
tanrıçalarla birleşme ve üretme yoluna gider.
İlk evliliği Metisledir, onu Athena'ya gebe
bırakır. İkinci evliliği, Titan kızı Themis'ledir.
Hesiodos bu birleşmeyi kısaca şöyle
tanımlar (Theog. 901 vd.):
Sonra ışık saçan Themis'le evlendi Zeus,
bu tanrıçadan doğdu Horalar:
Eunomia, Dike ve bereketli Eirene,
ki korurlar insanların ekip biçtiklerini.
Ve Moiralar, akıllı Zeus'un çok saydığı
Klotho, Lakhesls veAtropos,
ki onlar verir yalnız İnsanlara
mutlu ya da mutsuz yaşama paylarını.
Peki Themis kimdir? Doğada mevsimlerin,
yılların ve sanatların düzenini sağlayan bir
tanrıça üçlüsüyle canlı varlıkların arasında hayatla
ölüm dengesini kurup, kader ipliklerini
ellerinde tutan ikinci bir tanrıça üçlüsünü doğuran
bu güçlü tanrısal varlık kimdir ve neyi
simgeler? Themis, kanundur, kuraldır, yasanın
ta kendisidir. Ama gelip geçici yasa değil,
tanrılar dünyasında da, insanlar dünyasında
da değişmez, evrensel ve ölümsüz doğa yasasıdır.
Tanrısal yasadır, onun karşıtı insansal
yasa ise Nomos'tur.
Themis Olympos'ta yaşar. Tanrıların toplantılarına
başkanlık eder, Olympos'taki düzeni
de o korur. Homeros da tanır, bilir onu,
Hera'yla, Zeus'la konuştuğunu gösterir İlyada'da.
Ama çok söz edilmez Themis'ten, efsanesi,
öyküsü yoktur. Her yerde ve her zaman
vardır o kadar.
Ürettiği tanrısal varlıklarla sürdürür etkisini,
bu varlıklar da tanrılardan daha güçlü oldukları
için, ehramın tepesinde oturur gibidir
Themis. Adı da koymak, yerleştirmek, oturtmak
anlamına gelen bir kökten türemiştir
(Hora'lar, Moiralar).