Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

T
Talos. (1) Girit efsanesinin robot insanı. Talos
adaya adını veren Kres'in, ya da tann
Hephaistos'un oğlu, yahut da tunç soyundan
artakalan bir insanmış. Minos, ya da Zeus
onu Girit'e bekçi olarak dikmiş, Talos her
gün silahlarıyla adayı çepeçevre dolaşır, yabancıların
karaya çıkmasını önlermiş. Daidalos'un
Girit'ten kaçmak için kanatlar yapıp
havalanması da ondanmış. Talos yaklaşan
gemilerin üstüne koca taş parçaları atar, bu
engeli de aşmak çaresini bulanları daha da
korkunç bir biçimde yok edermiş: Ateşin içine
atar, tunçtan gövdesini kor haline getirir,
sonra da yolculara sarılır, onları cayır cayır
yakarmış. Talos'un bedenine silah işlemezmiş,
yalnız ayağının bileğinde bir damar varmış.
Medeia büvüleriyie o damarı bulup yırtmış,
Talos da böylece ölmüş (Argonaut'lar).
(2) Daidalos'un çırağı Talos bir Atinalıdır.
Testereyi icat ettiği için ustası onu kıskanmış,
Akropol'den aşağı atmış (Daidalos).
Talthybios. Agamemnon'un habercisi.
Krallar kralıyla birlikte Troya savaşına katılır
ve çeşitli görevler görür-. Briseis'i Akhilleus'tan
almak, îphigeneia'yı Aulis'e getirmek,
Kinyras'ın ülkesine elçi gitmek ona düşmüşmüş.
Talthybios'un Sparta'da bir sunağı varmış,
uluslararası hukuku ve elçilik haklarını
koruyan bir kahraman sayılırmış.
Tanrıların Doğuşu. Bkz. Theogonia.
Tantalos. Lydia kralı Tantalos hem efsanede
dal budak salmış lanetli bir soyun atası,
hem ölüler ülkesinde çektiği ceza ile ünlüdür.
Kendisi Zeus'la Plüton'un oğlu sayılır (Tab.
14). Karısının adı üstüne kaynaklarda ayrılık
vardır, ama çocuklarının Pelops'la Niobe olduğu
genellikle kabul edilir (Pelops, Niobe).
Soyu sopuyla lanete uğramasını gerektiren
suçun ya da suçların ne olduğunu efsaneler
açıkça dile getirmez.- Tantalos Sipylos (Manisa)
dağında krallık kurmuş, çok güçlü ve zengin
bir adammış. Asıl suçunun bu üstünlüğü,
tanrıların kendisine bağışladığı nimetlerden
gurur duyması, şımarıp ölçüyü kaçırması ol­
278
duğu ileri sürülür. Gerçek neden başka olsa
gerek: Tantalos da öbür Anadolulu tanrı ve
kahramanlar gibi, Olymposluların düzenine
aykırı düşen bir din ve efsane çemberinin kişileridir.
Anaerkil bir düzeni, Ana Tanrıça'nın
egemen olduğu bir din görüşünü simgelerler.
Sipylos yamaçlarında kayaya oyulmuş bir
Kybele heykelinin bulunması, Niobe efsanesinin
bu dağın eteğindeki Sardes'e yerleştirilmesi
buna kanıttır. Başka bir din ve düzen
adına baş kaldırdıkları içindir ki cezaya çarpılmışlar,
lanete uğramışlardır.
Tantalos bir söylentiye göre Hermes'e Zeus'un
köpeğini vermemek için yalan yere yemin
etmiş, Zeus'un öfkesi bu yüzdenmiş. Ya
da tanrıların sofrasına çağrılmış da tanrı sırlarını
açığa vurmuş, ya da tanrı balıyla şarabı
aşırmış. Kendisine yüklenen çok daha büyük
bir suç tanrıları denemek için oğlu Pelops'u
doğrayıp tanrıların önüne çıkarmasıdır. Tantalos
işkencesi diye dillere geçmiş olan cezasını
Homeros Odysseia'da şöyle anlatır (Od.
XI, 582 vd.):
Tantalos'u gördüm, korkunç işkenceler
çekerken:
Duruyordu bir gölün içinde, apakta
yüksele yüksele çıkıyordu su çenesine
kadar,
ama içmek için davrandı mıydı, damlasını
alamıyordu suyun,
ihtiyar adam eğiliyor, eğiliyor, eğiliyordu,
su da çekiliyor, çekiliyor, yok oluyordu
emen toprakta,
ve bir çamur peyda oluyordu ayaklarının
dibinde, kapkara,
ossaat bir tanrı kurutuveriyordu gölü.
Yemişler sarkıyordu başının önünde dallı
budaklı ağaçlardan,
armutlar, narlar, pırıl pırıl elmalar,
ballı incirler, tombul zeytinler sarkıyordu,
ama ihtiyar adam, koparayım diye ellerini
uzattı mıydı,
bir yel geliyor, savuruyordu onları kara
bulutlara.
Tarkhon. Roma'nın kuzeyinde bulunan
Tarquinii ve daha başka şehirleri kurmakla
ün salmış Etrüsk kahramanı. Telephos'un oğlu
olduğu söylenir. Etrüskleri Lydia'dan, yani
Anadolu'nun Ege kıyılarından İtalya'ya o götürmüş.
Tarkhon ak saçlı olarak doğmuş, bu
da şanlı bir alın yazısına delilmiş.