Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
sözlük dizilmeye başladıktan sonra Smintheus<br />
Apollon'un tapınağının ve Khryse şehrinin<br />
yerinin bulunması Anadolu din tarihi ve mitolojide<br />
çığır açacak bir olay diye nitelenebilir:<br />
Çanakkale'nin güneyinde, Gülpınar bucağının<br />
hemen altında Bahçeleriçi denilen mevkide<br />
Smintheus Apollon tapınağı ortaya çıktı.<br />
Bugün Baba burnu diye denize uzanan bir çıkıntının<br />
hemen arkasında eski Khryse kentinin<br />
bulunduğu anlaşılmaktadır. Burada topraktan<br />
kalıntıları çıkarılmakta olan Apollon<br />
Smintheus tapmağı Hellenistik çağda başlanılıp<br />
Roma döneminde onarılan büyük bir yapı<br />
olarak karşımıza çıkıyor: Ölçüleri 24,30 m x<br />
43,52 metredir, önde 8, yanlarda 14'er sütun,<br />
dört tarafında 11 basamaklı kocaman<br />
bir tapınak. Tapınağın friz, heykel ve sütun<br />
kalıntıları çıkarılmış, Khryse'yi Troas İskenderiye'sine<br />
bağlayan bir köprünün izleri de<br />
bulunmuştur. Smintheus Apollon'un kült<br />
merkezini ortaya çıkaran bu arkeolojik araştırma<br />
Çanakkale Müzesi tarafından yönetilerek<br />
Khryse'nin de yerini saptamaktadır. Arkeologların<br />
kanılarına göre Krhyse Lysimakhos'un<br />
yaptırdığı ve Büyük iskender'in adını<br />
taşıyan Alexandria Troas'a bağlı büyük bir<br />
din ve kült merkezidir. Demek oluyor ki en<br />
eski çağlardan Homeros destanlarında tuttuğu<br />
yeri bu merkez tarihsel dönemlere kadar<br />
korumuştur. Sürdürülecek araştırmaların bizi<br />
Apollon Smintheus'u kişiliği üstüne de aydınlatacağına<br />
şüphe yoktur (Apollon).<br />
Soylar - Çağlar Mythos'u. Hesiodos'un,<br />
kardeşi Perses'e gerçekleri açıklamak ve doğru<br />
yolu gö9termek amacıyla yazdığı "İşler ve<br />
Günler" (Yunanca Erga kai Hemerai) adlı didaktik<br />
eserinde Theogonia'daki yöntem insanlar<br />
dünyasına uygulanır: Tanrılar gibi insanlar<br />
da bazı aşamalar geçirip bugün bulundukları<br />
duruma gelmişlerdir. Ne var ki tam<br />
karamsar bir görüşle, insanların iyiye değil,<br />
kötüye gittikleri ve sonlarının büsbütün yıkım<br />
olacağı kanısındadır. Bunu önlemek için kişinin<br />
adalete dayanıp doğrudan aynlmaması<br />
ve hele gece, gündüz var gücüyle çalışması<br />
gerekir. Hint-Avrupa kaynaklı dünya görüşlerine<br />
dayanan bu mythos Yunan yazınında<br />
pek yankı uyandırmamışsa da, Roma dünyasında<br />
epey tutunmuş ve işlenmiştir. Theogo-<br />
nia ile işler ve Günler arasında ana görüş bakımından<br />
hem bir benzerlik, hem bir çelişki<br />
vardır: Her iki yapıtta sözü geçen Promethe<br />
us efsanesi, İşler ve Günler'de Pandora masalıyla<br />
tamamlanmış ve bu bakımdan kar.ım<br />
sarlıkta daha ileri bir aşamaya varmışsa da,<br />
İşler ve Günler'de altın çağ Kronos'un egemenlik<br />
dönemiyle bir tutulur, insanlar için yi<br />
kim Olymposlu tanrıların saltanatıyla başlar.<br />
Çağların (Hesiodos çağ değil de soy diyor)<br />
madenlere göre adlandırılması İran-Babil<br />
kaynaklı bir görüşe dayanır. İşler ve Günler'de<br />
soylar efsanesi Pandora efsanesinden<br />
hemen sonra gelir (İşi. 110-202); Hesiodos'a<br />
göre beş soy vardır: Altın, gümüş, tunç ve demir<br />
soyları, bunların aralarına Hesiodos bir<br />
şey daha sokar: Homeros destanlannda sözü<br />
geçen yarı tanrı kahramanlar soyu. Şöyle t
Change language