Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

dir. Bir başkası konuşsun, istediği kadar da
usta bir sözcü olsun, ne söylese hiçbirimizi hemen
de hiç ilgilendirmez. Ama sen konuştun
mu, yahut da senin sözlerini kötü bir sözcüden
de olsa, dinledik mi, kadın, erkek, çoluk
çocuk duraklar, kulak kesilir, kendimizden
geçeriz ".
Simoeis. Simoeis (Dümrek çayı) Skamandros'la
Troya ovasında akan suyun adıdır. Bütün
ırmaklar gibi o da Hesiodos'a göre Okeanos'la
Tethys'in oğludur, llyada'da sık sık sözü
geçer. Akhilleus Troyalıları kesip kesip
Skamandros ırmağına atınca yiğidi kovalamak
ve alt etmek üzere arkadaşlarına yardım
eder (Skamandros). Bu ırmak tanrının iki kızı
olmuş; biri Troya'nın kurucusu Tros'un
anası, öbürü Assarakos'un karısı ve Kapys'in
anasıymış.
Sinon. Sinon Akhaların Troya'dan çekilirken
orada bıraktıkları casustur. Troyalıları aldatıp
tahta atı içeriye almalarını sağlamak
için bir sürü yalan uydurur: Akhaların onu
tanrılara kurban etmek istediklerini, ellerinden
kaçtığını ve Troya'ya sığındığını. Tahta
atı Odysseus'un Palladipn'u çalmasına karşılık
Athena tanrıçaya bir sunu olarak bıraktıklarına,
bu atın içeriye alınması için surlarda
bir gedik açmak gerektiğine Troyalıları kandırır,
gece de Troyalılar kurtuluş şerefine şölen
yapıp bol bol yedikten, içtikten sonra uyudukları
bir sırada Tenedos'tan geri dönen
Akha ordusuna kapıları açtığı gibi, atın içindeki
Akha savaşçılarını da dışarıya çıkarır,
böylece şehri ateşe verip Troya'nın düşmesine
yol açar. Bu çirkin kişiyi ve onun tüyler ürpertici
eylemlerini Aeneas Dido'nun önünde
Troya'nın yıkılışını anlatırken dile getirir
(Verg. Aen. II, 57 vd.).
Sinopc. Sinope Karadeniz'de Sinop şehrine
adını veren efsanelik kişidir. Asopos ırmak
tanrının bir kızıymış. Efsanesi şöyledir: Zeus
Sinope'ye âşık olmuş ve her dilediğini yerine
getirmeye söz vermiş. Genç kız da kızlığına
dokunmamasını dilemiş. Tanrı yeminine bağlı
kalarak onu kız bırakmış ve götürmüş, Karadeniz
kıyılarına koyuvermiş. Sinope sonradan
aynı düzenle tanrı Apollon'u da, ırmak
tanrı Halys'i de kandırmış ve hiçbir ölümlüyü
de yanına yaklaştırmamış.
272
Sisyphos. İlkçağın efsanelik kişileri arasında
zamanımızın yazar ve düşünürlerini en çok ilgilendiren
biri de Sisyphos'tur. Prometheus
gibi insanları tanrılara karşı tuttugundan,
Odysseus gibi insan aklı ve kurnazlığıyla tanrı-]
lara bile üstün olduğundan olsa gerek. Sisyphos
tanrılara karşı suç işlemiş kişidir, onlarla
boy ölçüşmeye giriştiği için de ölüler ülkesinde
korkunç bir cezaya çarpılır. İlkin adına
Odysseia'da rastlanır. Hades'te gördüğü Sisyphos'u
şöyle tanımlar Odysseus (Od. XII,
593 vd.):
Sisyphos'u gördüm, korkunç işkenceler
çekerken;
Yakalamış iki ovucuyla kocaman bir kayayı,
ve kollarıyla, bacaklarıyla dayanmıştı
kayaya,
habire itiyordu onu bir tepeye doğru,
işte kaya tepeye vardı, varacak, işte tamam,
ama tepeye varmasına tam bir parmak kala,
bir güç itiyordu onu tepeden gerisin geri,
aşağıya kadar yuvarlanıyordu yeniden baş
belası kaya,
o da yeniden itiyordu kayayı tekmil
kaslarını gere gere,
kopan toz toprak habire aşarken başının
üstünden,
o da habire itiyordu kayayı, kan ter içinde.
Çağımız Fransız yazarlarından Albert Camus
"Le Mythe de Sisyphe" adlı denemesinde
Sisyphos'u anlamsızlığın (absürde) bir simgesi
diye tanımlar. Yaptığı iş anlamsız ve yararsızdır,
ama bu işi sonsuzluğa dek görmekle
yükümlüdür Sisyphos. Bu korkunç işkencenin
bir gün biteceğini bile umamaz. Sisyphos
umutsuz kahramandır, ama insan kahramandır,
çünkü bilinçlidir. Camus insan yaşamının
anlamsızlığı içinde insan onurunun gene de,
dış etkenlerin anlamsızlığına, koşulların kaçınılmaz
baskısına karşın zorunlu olan yükü bile
bile taşımak olduğunu belirtir ve Sisyphos'un
bu korkunç işkenceden her şeye karşın bir
zevk duyduğunu, bilincin verdiği sevinçle bir
çeşit mutluluğa, umutsuzluğun mutluluğuna
erişebileceğini ileri sürer. Sisyphos'u da böylece
anlamsızlığı akıl ve bilinç gücüyle yenen
insan kahraman olarak karşımıza diker. Tanrı
ne yaparsa yapsın onu yenememiştir.
Camus gibi biz de Sisyphos'un suçu neydi
diye soracak olursak, yanıtı şöyle olur: Sisyphos
fazla akıllıydı, aşırı kurnazdı, ömrü onu,