Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

Pygmalion. Yalnız Ovidius'un anlattığı
Pygmalion'la Galateia öyküsü çağımızda Bernard
Shaw'un tiyatro oyunuyla ün kazandı­
­­­­an burada E. Hamilton'un (Ülkü Tamer
çevriisi) anlatımıyla verilmektedir:
"Kyproslu bir heykelci olan Pygmalion, kadınlardan
nefret ederdi. Ant içmişti: ömrü
boyunca evlenmeyecekti. Sanat yetiyordu
kendisine.
Günlerden birinde bir kadın heykeli yapmava
karar verdi. Artık bilinçaltının itmesiyle mi
yerdi bu kararı, yoksa insanlara kusursuz bir
kadının nasıl olması gerektiğini mi göstermek
lltedi, orası bilinmiyor. Uğraştı, didindi, o zamana
kadar yapılmış en güzel kadın heykelini
yaptı. Yaptıgıyla yetinmedi, kerelerce düzeltti
heykelini, usta parmaklarıyla yeniden,
yeniden biçimlendirdi. Sonunda da o fildişi
ı ı.ırçasına tutuluverdi. Hani insan da o heykeli
ilk .görüşte canlı bir kadın sanırdı; hem öyle
bir kadın ki, güzellikte eşi, benzeri yok...
Bir süre, çocuklar oyuncaklanyla nasıl oyı
iarlarsa, Pygmalion da heykeliyle öyle oynadı.
Ona çeşit çeşit elbiseler giydirdi, küçük
kuşlar, pırıl pırıl çiçekler armağan etti. Gece
olunca yatağına yatırdı onu, öptü, kokladı.
Düşlerinde hep onun canlandığını gördü.
Ama sonunda cansız bir şeyi sevdiğini, o acı
gerçeği anlayıverdi.
Aşk tanrıçası bütün bunları görüyor, bu yepyeni
aşk çeşidiyle yakından ilgileniyordu. Mutsuz
delikanlıya yardım etmeye karar verdi.
Venüs bayramı gelmişti. Halk, aşk tanrıçası
için kurbanlar kesiyor, her yerde şenlikler yapılıyor,
şölenler veriliyor, sevgililer Venus'a
yakalıyorlardı. Pygmalion da aşk tanrıçasının
tapmağına giderek yakardı ona; karşısına,
yaptığı heykele benzeyen bir kız çıkarmasını
diledi. Sonra evine dönüp fildişi sevgilisinin
karşısına geçti. Uzun uzun baktı heykele, eğilip
o cansız dudaklarından öptü onu.
Ansızın irkilerek geri çekildi Pygmalion.
Öptüğü dudaklar her zamanki gibi soğuk değildi,
ılıktı. Bir daha öptü; o ılık dudakların
gittikçe ısındığını, yumuşadığını duydu. Büyük
bir sevinçle sarıldı heykele; Venüs, bu büyük
aşkı karşılıksız bırakmamış, sevgilisini
canlandırmıştı.
Öyküsünün bundan sonrası anlatılmamış;
yalnız sevgililerin evlendiği, heykelin (ialalela
adını aldığı, bir de çocukları Paphos'un bir
şehre isim babası olduğu biliniyor".
Pygme'ler. Cüce denebilecek kadar kısa
boylu olan Pygmeler soyunun adı İlyada'da
geçer. Bunların Mısır'ın güneyinde ya da
Hindistan'da yaşadıkları sanılırdı. Pygmelerin
leylek ya da turna kuşlarına karşı savaşı masal
konusu olmuştur. Nedeni de şöyle anlatılır:
Oinoie adlı çok güzel bir Pygme kızı tanrıçalardan
Hera'yı hiç saymazmış. Günün birinde
evlenmiş ve bir çocuk doğurmuş. Çocuğun
doğduğu gün Pygmeler kadına ve kocasına
armağanlar getirirken Hera Oinoie'yi birdenbire
kaçırmış ve bir leylek haline getirmiş.
Kadın da oğlunu geri almak için Pygmelere
saldırır dururmuş. Leylek sürüleri bu yüzden
Pygmelerin başdüşmanı olmuş. Homeros dil
lere destan olmuş bu benzetmede Troyalıları
Pygmelere saldıran turnalarla kıyaslar (İl. III,
2 vd.):
Troyalılar yürüdüler kuşlar gibi, çığhk
Çiğhğa,
turnalar göklere yükselir de hani,
kasırgadan, sağanak sağanak yağmurdan
kaçıp
Okeanos akıntılarına doğru bağıra çağıra
uçarlarsa nasıl,
Pygme cücelerine korkunç bir savaş, ölüm,
yokluk getirerek savaş vakti...
Pyladcs. Phokis kralı Strophios'un oğlu
Pylades Orestes'in en yakın ve sadık arkadaşıdır.
Birlikte büyümüşlerdir, Pylades Orestes'e
babasının öcünü almakta yardım eder.
Tauris'e yolculuğuna da katılır (Oresres).
Pyramus ile Thisbe. Bu aşk öyküsünü
Ovidıus'a uyarak E. Hamilton (Ülkü Tamer
çevirisi) iyi anlatmış, olduğu gibi alıyoruz:
"Bir zamanlar kara dut ağacının yemişleri
kar gibi beyazdı. O dutlar nasıl oldu da ansızın
renk değiştirdi, bilir misiniz? Garip, garip
olduğu kadar da üzücü bir öyküdür bu, gencecik
iki sevgilinin ölümünü anlatır:
Doğu ülkelerinin en güzel kızı Thisbe ile en
yakışıklı delikanlısı Pyramus, Semiramis'in ülkesi
Babylon'da yaşarlardı; evleri birbirine
öylesine yakındı ki, birinin duvarı aynı zamanda
ötekinin de duvarıydı. Komşulukları
Umanla aşka çevrildi. Evlenmek İstediler, an