Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

tir. Destanlarda Poseidon'a verilen sıfat
"Enosigaios" yani yeri sarsan, titretendir. Poseidon
elinde tuttuğu üçlü yabayla yalnız dalgaları
kabartıp denizi altüstü etmekle kalmaz,
çepeçevre sardığı topraklan da sarsar. Güçlü
bir tanrıdır, Zeus'la boy ölçüşmekten çekinmez,
onun buyruklarına baş eğmekten hoşlanmadığı
gibi, öbür tanrılarla birlik olup tanrılar
babasını zincire vurmaya bile kalkışmıştır
(İl. I, 400). Troya savaşında keyfine göre kimi
zaman Akhaları, kimi zaman Troyalıları
tutar ve Zeus'a şöyle meydan okur (İl. XV,
185 vd.):
Yiğitliğine yiğittir, bilirim onu (Zeus'u),
ama beni küçümsemek ne oluyor eşitim ben
onunla,
bana zorla baş eğdirecek olan o mu?
Rhea doğurdu Zeus'u, beni, ölülere
hükmeden Hades'i,
dünya üçe bölündü, üçümüz de aldık
payımızı,
kura çekildi, köpüklü deniz düştü bana,
her zaman orada oturayım diye...
Zeus'a bulutlar arasında engin gök düştü.
Ama toprakla koca Olympos'tan herkesin
payı var,
bu yüzden yaşamam ben Zeus'un keyfince,
gücü varsa, rahat otursun kendi payında,
ülkesinde,
korkutmasın elleriyle, alçak yerine komasın
beni.
Olympos'ta oturmaktan da pek hoşlanmaz,
çok daha büyük bir rol oynadığı Odysseia
destanında onu Habeşistan'a gider ve gelir
görürüz (Od. I, 22 vd.):
Poseidon uzakta oturan Yüzü Yanıklara
gitmişti o gün,
dünyanın en ucundaki insanlardır Yüzü
Yanıklar,
ikiye bölünmüşler, kimi batan günde
oturur, kimi doğan günde,
kurbanlık boğa ile koç almaya gitmişti
oraya,
orada dalmıştı şölende gönül eğlendirmeye.
Poseidon Odysseus'a karşı dinmez bir kin
besler. Bunun nedeni de oğlu Polyphemos'un
tek gözünü kör etmesidir (Polyphemos).
Yüzü Yanıklardan dönüşünde deniz
tanrı Odysseus'u bir sal üstünde görür, kendi
kendine öfkeli öfkeli konuştuktan sonra eyleme
geçer (Od. V, 291 vd.):
252
Böyle dedi, yığdı bulutları üst üste
bir anda allak bullak etti denizi,
üçlü yabasını tutuyordu elinde,
salıverdi çeşitli yellerin kasırgasını tekmil,
toprağı, denizi kapladı bulutlarla,
karanlık boşandı göklerden,
Euros'la Notos ve uluyan Zephyros,
ve koca dalgalarla açık gökten kopan
Boreas
estiler dört bir yandan boğuşa boğuşa.
Zeus'un buyruğuyla Odysseus'un İthake'ye
dönmesini önleyemeyince, bu kez onu kurtaran
Phaiaklar üstüne yağdırır öfkesini (Phaiaklar).
Adının geçtiği başlıca efsaneler şunlardır:
Apollon'la birlikte Troya surunun yapılmasını
üzerine alır, Laomedon sözleşilen ücreti öde^
meyince denizden bir canavar salar kıyılara
(Laomedon, Hesione). Laokoon'un ölümüne
de gene bir deniz canavarı sebep olur (Laokoon).
Poseidon yakınlarının ya da tuttuğu
kimselerin yakarmalarını dinler, dileklerini
hiç şaşmadan gerçekleştirir (Hippolytos).
Birçok şehirlerin koruyucusu olmak için
başka tanrılarla yarışmaya girdiği ve çokluk
onlara yenildiği görülür: Örneğin Atina halkı
Poseidon'un tuzlu gölü yerine Athena'nın
zeytin ağacını seçer (Kekrops).
Poseidon'un aşkları da efsane konusu olmuştur.
Asıl karısı Amphitrite ile denizin altındaki
sarayda - ki bu saray Ege kıyılarında
İmroz ya da Tenedos'un dip yarlarında bilinir
- rahat bir ömür sürer. Ne var ki ürettiği döller
hep dev, azman ya da yamyamdır. Amphitrite'den
çocuğu olmamıştır.
Priamos. Laomedon'un oğlu, Troya kralı
Priamos kral olarak da, baba olarak da büyük
bir rol oynar Ilyada destanında. Karısı Hekabe
kadar ünlü, dramı onunki kadar dokunaklıdır.
Troya kral soyunun doğrudan doğruya vârisidir
Priamos (Tab. 16), babası Laomedon,
anası da ırmak tann Skamandros'un kızı olarak
gösterilen Strymo'dur. Ama atalarıyla değil,
asıl kendi sayısız oğul ve kızlarıyla da ün
salmıştır. Oğlu Hektor'un ölüsünü istemek
için Akhilleus'a gittiğinde kendi söyler elli çocuk
yetiştirdiğini ve hepsinin gözü önünde bir
bir öldüğünü (İl. XXIV, 495-500).