Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

köklerine dek çatır çatır yanan
gözbebeğinin içinde...
H\r canavar gibi uludu, yankılandı koca
kayalar,
girecek delik aradık korkudan hepimiz.
Çekti çıkardı gözünden kana bulanmış
kazığı,
çıldırmış elleriyle fırlattı, attı uzağa,
başladı haykıra haykıra komşusu Tepegöz'ü
çağırmaya.
Ne var ki onlar dışardan ne olduğunu solunca,
"Kimse"nin kendisine işkence yaptığını
söyler, devler de arkadaşlarının çıldırdığına
inanıp uzaklaşırlar. Ama Odysseus'un düzeni
I umunla bitmez: Tepegöz'ün sabah mağaradan
çıkmak yolunu bulacağını ve elleriyle orı.ılığı
yoklayarak Odysseus'la arkadaşlarını
lııılup kıstıracağını bilir, onun için arkadaşlarından
kalanları besili koçların altına bağlar,
kendisi de en güzel koçu seçer, karnının altıı
ı,ı dolgun yapağısına tutunarak asılır, böyleı
e sabah Tepegöz sürülerini mağaradan çıkaı
ıııca,sırtlarını yokladığı halde Odysseus'la arkadaşları
kurtulur. Koşa koşa gemilerine gidip
binerler ve denize açılırken şöyle seslenir
Odysseus yamyam Polyphemos'a (Od. IX,
502 vd.):
ölümlü insanlardan biri, Tepegöz sorarsa
sana,
nasıl oldu da böyle kör oldu gözün,
dersin ki, Odysseus kör etti beni, kentler
yıkan,
yurdu îthake'de olan Odysseus Laertes'in
oğlu.
Polyphemos kudurmuş gibidir, arkalarından
koca kayalar fırlatır denize, ama bununla
ıl.ı kalmaz, babası Poseidon'a yakanr Odysseus'tan
öcünü alsın diye. Ve deniz tanrı onu
dinler, dileğini yerine getirmektir derdi günü,
II günden sonra da rahat yoktur artık denizli
ide çilekeş kahraman için, yoldaşlarının
hepsini yitirecek, yaban ellerde dilenecek de
.ıncak ondan sonra tek başına varabilecektir
yurduna.
Polypoites. Troya savaşına Tesalya şehirlerinden
gelme bölüklerin başında katılan Polypolteş'ten
İİyada'da şöyle söz edilir (İl. II, 738
Vd.):
Argissa'da, Gyrtone'de, Orthe'de,
Eleone'de ,süt beyaz Oloosson'da otururlar.
yılmaz sauaşçı Polypoites'in buyruğundular.
Ölümsüz Zeus'un oğlu Pelrithoos'tur onun
babası.
Ünlü Hippodameia sevişmişti Peirithoos'la,
kıllı azmanları tepeleyip, Pelion dağından
Aithıklere doğru sürdüğü gün doğurmuştu
onu.
Peirithoos'un ölümünden sonra oğlu Polypoites
kral olur, Helena'nın talipleri arasında
bulunduğundan, Troya savaşına katılır ve İİyada'da
birçok yiğitleri öldürdüğü gösterilir:
Kırk gemiyle geldiği savaşta arkadaşı Leonteus'un
yanı başında çarpışır. Patroklos'un ölüsüne
yapılan oyunlara da, tahta ata giren yiğitlere
de katılır. Troya düştükten sonra Leonteus'la
birlikte bilici Kalkhas'ı Kolophon'a
götürür (Kalkhas).
Pomona. Roma mitolojisinde meyveleri ge
liştiren nympha. Roma'dan Ostia'ya giden
yol üstünde kutsal bir koruluğu vardı. Şairlere
göre Pomona ya da Picus'la bir aşk macerası
yaşamış, ya da kendisi gibi bir bereket tanrısı
olan Vertumnus'un karısı olmuştur.
Pontos. Adı deniz anlamına gelen Pontos,
Pesiodos'un Theogonia'sına göre, Gaia'nın
tek başına meydana getirdiği bir tanrısal varlıktır
(Tab. 1). Gaia sonra Pontos'la birleşir ve
Nereus, Thaumas, Phorkys, Keto ile Eurybie'
yi doğurur (Tab. 6). Efsanelerde rol oynamaz.
Portunus. Çok eski bir Roma tanrısı, ilkin
geçitleri koruduğuna, sonra da limanların
tanrısı olduğuna inanılır, Roma'nın limanına
yakın bir tapınağı bulunur ve yolda bir bayramı
kutlanırda Mater Matuta'nın oğlu sayılırdı.
Poseidon. Olymposlu tanrılar arasında denizi
simgeleyen ve denizin mutlak hâkimi sayılan
Poseidon Homeros destanlarında Poseidaon
diye anılır; Poti-dan'dan türeme bu ad
başka Hint-Avrupa dillerindeki biçimiyle karşılaştırılacak
olursa, "denizin efendisi" anlamına
gelir. Hesiodos'un Theogonia'sında
Poseidon, Kronos'la Rhela'nın oğlu olarak
gösterilir (Tab. 5). Kronos öbür çocukları gibi
Poseidon'u da doğar doğmaz yutar, sonra
Zeus anası Rheia'nın yardımıyla kaçırılıp babasına
öbür kardeşlerini kusturunca Poseidon'a
da deniz egemenliğini verir. Poseidon
sonra Amphitrite ile evlenir ve Triton'u üre-