Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
AKHİLLEUS<br />
(4) TROYA SEFERİ. İlk çıkarmanın Troya'nın<br />
çok güneyinde Mysia bölgesine olduğu<br />
anlatılır. Akhalar Troas'a vardıklannı sanarak<br />
hemen yağmaya koyulurlar. Mysia'ya<br />
yerleşmiş olan Herakles'in oğlu Telephos onları<br />
karşılar, aralarında savaş başlar. AkhiUeus<br />
kargısıyla Telephos'u yaralar. Sonra da<br />
saldırganlar yanlış bölgeye çıktıklarını anlayarak<br />
denize açılırlar, ama bir fırtına onları gerisingeri<br />
Yunanistan kıyılarına atar. Bu kez Aulis'ten<br />
değil, Argos'tan yola çıkmaya hazırlanırken,<br />
Telephos çıkagelir, Akhilleus'tan aldığı<br />
yara iyileşmiş değildir, tanrı sözcüğü bu yarayı<br />
ancak Akhilleus'un iyi edebileceğini bildirmiştir<br />
(Telephos).<br />
Akha donanması Argos'tan Aulis'e varır.<br />
Burada rüzgârların esmesini sağlamak için<br />
İphigeneia'nın kurban edilmesine karar verilir.<br />
Akhillus bilmeden bu işe alet olur, Agamemnon<br />
kızını güya Akhilleus'a nişanlamak<br />
için getirtir Aulis'e. Akhlleus durumu anlayınca,<br />
önlemeye çalışır, ama başaramaz (Iphigeneia).<br />
Akhilleus'un iyileştirdiği Telephos'un kılavuzluğunda<br />
gene Anadolu kıyılarına doğru<br />
yola çıkılır ve Tenedos adasında durak yapıhr.<br />
Bir efsaneye göre, Akhillus orada Agamemnon'la<br />
ilk kez kavgaya tutuşur ve Apollon'un<br />
oğlu Tenes'i öldürür (Tenes). Anası Thetis'in<br />
bildirdiği bir tanrı buyaıguna göre, Akhillus<br />
Apollon oğlunu Öldürürse Troya önünde silahla<br />
öldürülmekten kurtulamayacaktır.<br />
Troya önünde dokuz yıl kalınır. Bu sırada<br />
Akhilleus'un komşu bölgelere yaptığı çapulculuk<br />
seferleri İlyada'da ayrıntılarıyle anlatılır:<br />
Mysia'nın Thebe şehrinde Andromakhe'nin<br />
babası Eetion'u öldürüp, şehri yağma eder,<br />
Lyrnessos'tan Briseis'i, Khryse'den Khryseis'i<br />
tutsak olarak alır, getirir, bu arada Patroklos<br />
ile birükte Ida dağındaki Troyalı sürülere<br />
saldırır, çobanları Aineis'le kavgaya tutuşur.<br />
Bu dokuz yıl böyle geçtikten sonra, savaşın<br />
onuncu yılında Ilyada destanına konu olacak<br />
olaylar baş gösterir. İlyada'nın konusu, bilindiği<br />
gibi, Akhilleus'un öfkesi, küsüp savaştan<br />
çekilmesi ve Patrokolos'un ölümünden sonra<br />
gene savaşa dönüp Hektor'u öldürmesidir.<br />
Bu olayların birbirini nasıl izlediği İlyada maddesinde<br />
anlatılmıştır. Biz burada Akhilleus'un<br />
kişiliği ve karakteri üstünde duralım.<br />
(5) AKHİLLEUS'UN DRAMI. AkhiUeus, Homeros<br />
destanının baş kahramanı, kollarından,<br />
bacaklarından güç ve canlılık fışkıran,<br />
tanrıça oğlu ve tanrılara denk AkhiUeus yalnız<br />
kaba kuvveti mi simgeler? Kimsenin karşı<br />
gelemediği, düşmanlarını titreten, insafsızca<br />
kesip biçen, saldırıya geçti mi "ovada bir yıldız<br />
gibi parlayan" Akhillus yalnız üstün bir<br />
savaşçı ve üstünlüğünü bildiği için de gururlu,<br />
onurlu, inatçı ve alıngan, çetin, hırslı, zaUm<br />
ve duygusuz bir adam gibi mi gösterilir İlyada'da?<br />
Homeros yiğitlerin yiğidini gerçi bu<br />
vasıflarla donatmış, bize hem olumlu, hem<br />
olumsuz görünen bu nitelikleri en parlak ve<br />
çarpıcı renklerle belirtmiştir, çünkü sanatı ondan<br />
yanadır, ama yüreği ondan yana değil,<br />
yüreği yurdunu savunan durgun, ölçülü, erdemli<br />
kahraman insan Hektor'dan yanadır<br />
Homeros'un. Gene de, tıpkı bir romancı gibi<br />
Akhilleus'u bir insan olarak canlandırmayı<br />
amaç edinir ve akla karayı gereğince karıştırarak,<br />
eşine az rastlanır bir ustalık ve dünyanın<br />
başka hiçbir destanında görülmeyen eleştirici<br />
bir anlayışla onu hem iyi, hem kötü bir<br />
adam olarak çıkarır karşımıza. Akhillus böylece<br />
içinde karşıt eğilimlerin çarpıştığı gerçek<br />
bir insan oluverir, yaşantısı da gerçek bir<br />
dram olarak canlanır gözümüzde.<br />
Akhilleus'un Agamemnon'a karşı öfkesinin<br />
asıl nedeni sömürüye karşı ayaklanmadır:<br />
Kendisi hiçbir çıkar gütmeden savaşır, didinir,<br />
payı başkomutan alır (İl. I, 165 vd.):<br />
Kıyasıya savaşta benim kollarım görür en<br />
büyük işi,<br />
ama bölüşmede payın en okkalısı sana<br />
gider,<br />
Hem onur payımdan olayım, hem burada<br />
kalayım, ha,<br />
mal, mülk sahibi edeyim diye seni?<br />
Agamemnon özür dileyip eünden aldığı Briseis'i<br />
geri vermeye razı olunca, Akhillus<br />
dönmek istemez, erkektir, yapılan haksızlığı<br />
unutamaz. Bu kırgınlığını da şu basit, insanca<br />
sözlerle dile getirir (İl. IX, 340 vd.):<br />
Bir Atreus oğulları mı sever karılarım?<br />
Sever, korur karısını duygulu, akıllı her<br />
adam.<br />
Ben de yürekten seviyorum benimkini,<br />
kazanmışım onu ben kendi kargımla.
Change language