Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

ir akım yaratacak kadar çok yayılmış, kişiliği
üstüne anlatılan masallar her türden sanatçıyı
esinlemişti. Çalgısı vahşi hayvanları büyüleyen,
ezgisiyle ölümü bile alt eden bu ozanı
biz burada kuru kuru anlatmak istemedik. Latin
şairi Vergilius'un "Georgica" adlı eserinden
alınmış bir parçayla tanıtalım dedik. Aşağıdaki
A. Kadir'in Türkçeleştirdigi parça kitabın
IV. bölümünde Aristaios'Ia ilgilidir; an yetiştirmekte
olan Aristaios Orpheus'un eşi
Eurydike'nin ölümüne sebep olmuştu (Aristaios,
Eurydike).
Yabana atılmaz bir tanrı öfkelenmiş
kovalar seni;
bir suç işledin sen, büyük bir suç,
çekersin bugün onun cezasını:
Bir belaya çattıydı Orpheus, kara bahtlı,
şimdi senin üstüne bindirmeye çalışır o
belayı,
kader engel olamazsa, bindirecek de.
Deliye döndü Orpheus, kaçırılınca karısı,
kudurdu.
Irmak boyu palas pandıras kaçarken senden
o kadın,
kaçarken bir uçuruma atar gibi kendini
tepetaklak,
dolanıverdi bacaklarına korkunç bir yılan.
Ömrü o kadarmış kadının, görmedi boylu
çimen ler yüzünden
oralara sinen zehirli yaratığı.
Yaşıtları, dağ perileri, başladılar bir
ağızdan,
en yüce dağları çığlıklarıyla doldurdular...
Orpheus, oyuk kaplumbağa kabuğundan
sazıyla
yaslı sevgisini avuttu durdu.
Hep seni söylerdi, tatlı eşi, hep seni,
onunla baş haşaydın ya hani yalnız
kıyılarda,
gün doğar seni söylerdi, gün batar seni.
Gitti sokuldu Taenarius dağının
boğazlarına kadar,
yüksek kapılarının oraya yeraltı tanrısı
Dis'in.
girdi kapkara bir korkuyla
gölgelenmiş ormana,
ölü ruhların ve titreten kralların
karşısına dikildi,
insan yakarışlarıyla yumuşamayah
yüreklerin dikildi karşısına.
Ve Erebus konutlarının en kuytu
yerlerinden
hafif ruhlar çıkageldi, onun ezgileriyle
sarsılan,
230
ve görüntüleri çıkageldi ışıktan yoksun
olanların,
yapraklar arasında saklanan kuşlar kadar
çoktular,
gecenin ya da kasırganın dağlardan
savurduğu kuşlar kadar çok.
Artık Orpheus, bütün belalardan
kurtulmuş, geri dönüyordu,
ve kendisine geri verilen Eurydike,
gelmekteyken,
Proserpina 'mn koştuğu şarta uyarak
kocasının ardından yürüye yürüye
havanın daha yüksek katlarına doğru,
Orpheus birden bir çılgınlık etti, boş
bulundu,
ölüm tanrıları bağışlamasını bilseler,
bağışlanır bir çılgınlıktı bu:
Eurydike'si ışığın altına tam çıktı
çıkacakken,
unutup duruverdi, gönlüne yenildi döndü
baktı arkasına.
İşte biranda bütün çabalar oracıkta uçtu
gitti,
bir anda kopuverdi amansız zorbayla
yapılan anlaşmalar,
bir gümbürtüdür yükseldi, hem de üç kez,
Avernus batağından.
Haykırdı Eurydike: "Bu ne, Orpheus, bu
ne?
Bu ne çılgınlık böyle, seni de yok eden,
zavallı beni de?
işte gene geri çağırır beni zalim kader,
uyku kapatır kararan gözlerimi,
dört yanımı saran gece götürür beni,
elveda!
Giderim İşte uzata uzata ellerimi sana,
artık senin olmayan güçsüz ellerimi",
dedi ve birdenbire bir duman gibi karıştı
hafif yellere,
gitti karşıt yöne doğru, görünmez oldu,
ve Orpheus göremedi bir daha
ruhlara tutunup dil dökmeye çalışan
Eurydike'yi.
Yeraltı sandalcısı da aradaki bataklığı bir
daha komadı geçsin.
Ne yapsmdı? Nereye gitsindi? Kime
başvursundu?
İkinci kez kaçırılmıştı karıcığı.
Bir daha ölü ruhları nasıl yumuşatırdı,
tanrıları nasıl?
Eurydike, buz kesilmiş, gidiyordu işte,
Styks sandahyla uçuyordu uzaklara.
Ya Orpheus ne oldu?Derler ki onun için:
Issız Strymon ırmağı kıyısında ağlamış tam
yedi ay,
havada asılı bir kayanın altında ağlamış,