Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
yoldaşını alarak bu adanın biraz ötesinde bulunan<br />
Kykloplar, yani Tepegözler iline geçer.<br />
Bir mağaraya girerler, buranın zengin bir<br />
mandıra olduğunu görürler. Akşam olunca<br />
Tepegöz sürüleriyle döner, mağaranın kapısına<br />
kocaman bir kaya dayar ve Odysseus'un<br />
arkadaşlarını ikişer ikişer yemeye koyulur.<br />
Odysseus'un kurnazca düzenleri burada başlar:<br />
Tepegöz'ü sarhoş edip, gözünü çıkarır,<br />
adının Kimse olduğunu söylediği devin yardım<br />
alıp kendisini kovalamasını önler ve mağaradan<br />
çıkmak için sürülerin altına girip saklanmayı<br />
başarır. Ama tanrı Poseidon'un<br />
amansız öfkesini de üstüne çeker, çünkü Tepegöz<br />
tanrının oğludur.<br />
İlkçağdan beri Sicilya ile bir tutulan Tepegözler<br />
ilinden yeller tanrısı Aiolos'un adasına<br />
varırlar. Aiolos Odysseus'u iyi karşılar, ağırladıktan<br />
sonra ona bütün yellerin içinde kapalı<br />
bulundukları bir tulum verir, arkasından da<br />
tatlı bir yel salarak gemileri uğurlar. Odysseus<br />
uykuya dalınca tayfaları tulumu açarlar,<br />
bütün yellerin dışarı fırlamasıyla korkunç bir<br />
fırtına kopar. Aiolos adasına ikinci bir çıkışlarında<br />
kovulurlar. Odysseus'un filosu altı gün<br />
kürek çekerek kuzey yönünde yol alır ve Laistrygonların<br />
ülkesine varır. Korsika olduğu<br />
ileri sürülen bu ülkenin Telepylos adlı limanında<br />
kralın kızı olan bir dev anasıyla karşılaşırlar.<br />
Kız babasına haber salar, Odysseus'un<br />
tayfası bu kez dev yamyamların saldırısına<br />
uğrar, limana girmiş olan gemiler parçalanıp<br />
içindekiler öldürülür, yalnız liman dışında demirlemiş<br />
olan Odysseus'un gemisi kurtulur.<br />
Tek gemiyle daha kuzeye doğru giderek Aiaie<br />
adasına çıkarlar. Büyücü Kirke'nin toprağıdır<br />
burası. Latium kıyılarında bugün Capo<br />
Circeo diye anılan yer olduğu ileri sürülür.<br />
Odysseus'un Kirke ile olan macerası için Kirke<br />
maddesine bakınız. Yiğidin Kirke'nin yanında<br />
bir ay ya da bir yıl kaldığı söylenir. Ondan<br />
Telegonos adlı bir oğlu, ya da Telegonos<br />
ve Nausithoos diye iki oğlu olmuş.<br />
Kirke Odysseus'u bilici Teiresias'ın ruhunu<br />
bulmak ve ondan İthake'ye dönüş yolunun<br />
ne olacağını öğrenmek için ölüler ülkesine<br />
yollar. Yiğit bu olağanüstü yolculuğu başardıktan<br />
sonra Kirke'nin yanına döner. Bu kez<br />
Kirke ona karşısına çıkacak olan tehlikeleri<br />
sayar. Denize açılınca Kirke'nin dedikleri<br />
MK İR<br />
olur: Seirenlerin önünden geçerler, Kharybdis'le<br />
Skylla canavarlarının önüne gelirler,<br />
Odysseus birkaç yoldaşını feda ederek bu<br />
tehlikeyi de aşar. Güneş tanrı Helios'un beyaz<br />
sığırlarının otladığı Thrinakie adasına ulaşırlar.<br />
Yel esmediği için orada karaya çıkmak<br />
zorunda kalırlar. Odysseus adamlarına sığırlara<br />
dokunmamalarını söyler, ama kumanyaları<br />
tükendiği için tayfanın kendisi yokken hayvanlardan<br />
birkaçını kesmelerini önleyemez.<br />
Teiresias'ın da bildirdiği gibi bu suç onların<br />
ölümüne sebep olacaktır. Gemi yola çıkar<br />
çıkmaz Tanrı Zeus'un saldığı bir şimşekle<br />
paramparça olur, tayfaların hepsi boğulur,<br />
Odysseus yelken direğinin üstünde dalgalara<br />
göğüs germek, akıntıya kapılıp Khrybdis geçidini<br />
bir daha aşmak ve dokuz gün denizde<br />
çalkandıktan sonra Kalypso'nun adasına çıkmak<br />
yolunu bulur (Seirenler, Kharybdis,<br />
Skylla, Kalypso).<br />
Malta olduğu sanılan Ogygie adasında geçirdiği<br />
zaman belli değil: 10, 8, 5, 1 yıl diyenler<br />
var. Sonunda tanrıça Athena'nın yalvarması<br />
üzerine Zeus Odysseus'u kurtarmaya<br />
karar verir: Hermes'i yiğidi bırakması için<br />
Kalypso'ya gönderir. Ulu nympha Odysseus'a<br />
bir sal yapmakta yardım eder, yanına<br />
her türlü kumanya vererek onu uğurlar. Yıldızlara<br />
baka baka yol alırken tanrı Poseidon<br />
Odysseus'un salını görür, bir fırtına salarak<br />
batırır. Tanrıça İno'dan yardım gören Odysseus<br />
yüze yüze Phaiak'ların toprağında karaya<br />
çıkar. Nausikaa ile buluşması, Alkinoos'un<br />
sarayında konuklanması ve bir Phaiak gemisiyle<br />
İthake'ye gönderilmesi için Nausikaa,<br />
Alkinoos, Eumaios vb. maddelere bakınız.<br />
Bundan sonrası zaman sırasıyla anlatılır<br />
Odysseia'da: Odysseus'un tanınması (Eurykleia),<br />
taliplerden öç alması (Antinoos), karısı<br />
Penelopeia'ya kavuşması (Penelopeia) bu<br />
sözlükte, yukarda gösterilen adlar altında anlatılmıştır.<br />
Odysseus'un yurduna dönüp, tahtına kavuştuktan,<br />
malını, mülkünü sömüren asalaklardan<br />
öç alıp evini ve ailesini düzene kavuşturduktan<br />
sonra ne yaptığı Odysseia'da bildirilmez.<br />
Daha geç dönemlerden kalma metinlerde<br />
Odysseus'un efsanesi alabildiğine uzatılır,<br />
ama kaynak değeri olmayan bu metinleri<br />
hesaba katmak doğru olmaz.<br />
225
Change language