Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

kalkmaktan hoşlanmayan tanrıça da denizin
dibine dalmış, bir daha varmamış kocasının
yanına. Peleus yedinci çocuğu olan Akhilleus'u
böylece kurtarmış, ama çocuğun dudakları
ve sağ ayağının aşık kemiği yanmış, Peleus
hekimlikte usta olan at adam Kheiron'a
vermiş Akhilleus'u, o da yanan kemiği, koşmakta
üstüne olmayan bir devin iskeletinden
aldığı bir kemikle değiştirmiş (Kheiron), Akhilleus
da bu yüzden böyle hızlı bir koşucu
olmuş. Başka bir efsaneye göre Thetis oğlunu
ateş üstüne tutmamış da, Styks ırmağına
batırmış, böylece gövdesini silah işlemez hale
getirmiş, ama topuğundan tuttuğu için bir
orasından yara alabilirmiş. Nitekim Akhilleus
sonradan bu yerinden vurulup öldürülmüş.
(2) ÇOCUKLUĞU. At adamın yanında Akhilleus
büyütülür ve eğitilir. Kheiron'un anası
da, karısı da çocuğa bakmışlar, biraz yetişince
at adam ona öğretmediğini bırakmamış:
At yetiştirmesini, saz çalıp ezgi söylemesini,
güzel konuşmasını ve her şeyden önce
de kargı atmakta, savaşmakta, dövüşmekte,
araba sürmekte ve koşmakta kimseden geri
kalmamasını, çağın yiğitlerinin hepsinden üstün
olmasını. Erdemlerin her çeşidine de alıştırmış:
Acıya dayanmayı, yalan söylememeyi,
ölçülü ve dayanıklı olmayı hep Kheiron'dan
öğrenmiş. Akhilleus Kheiron'dan öğrendiği
hekimliği ve edindiği ilaçlan Troya savaşında
yaralılar üstünde kullanır. Kheiron'un yanında
Pelion dağında ne kadar kaldığı belli değildir,
İlyada'da Kheiron'dan eğitim gördüğü
gerçi söylenir, ama Troya'ya kendisiyle gelen
lalası Phoiniks onu nasıl büyüttüğünü şöyle
anlatmaktadır (İl. XI, 485 vd.):
Tanrıya benzer Akhilleus, seni ben getirdim
bu hale,
canım gibi sevdim, yetiştirdim seni
bensiz ne şölene gitmek isterdi canın,
ne de evde yemek yemek isterdi,
oturturdum seni dizlerimin üstüne,
etini keser, ağzına verir, dudaklarına
uzatırdım şarabı,
göğsümde gömleğimi ıslatırdm boyuna,
arsızlık eder, şarabı püskürtürdün
ağzından,
senin yüzünden neler çektim ben, neler.
(3) ALİN YAZİSİ. Akhaların en büyük kahramanı
Akhllleus'un, Troya savaşının başarı ve
başarısızlık şanslarını elinde tutan o yenilnez
savaşçının trajik bir yazgısı vardır, bunu kendisi
de, anası Thetis de şöyle dile getirirler (İl
I, 352 ve 414):
"Anaml Kısacık bir ömür sürmek için
doğurdunsa beni..."
"Uzun değil, kısacık bir ömür verdi kader
sana."
Akhilleus gerçi kaderini kendi seçebilir,
Thetis iki şıkkı şöyle dile getirmişti oğluna (Il..
IX, 411 vd.):
İki ayrı kader götürecek beni ölüme:
Burada kalır, savaşırsam Troya çevresinde,
tükenmez bir ün var, dönüş yok.
Dönersem yurduma, sevgili baba toprağına,
ünüm olmasa da çok yaşayacağım,
ölüm öyle çabucak gelip çatmayacak.
Akhilleus az yaşasa da ünlü yaşamayı seçmiş
ve bunun için Troya savaşına katılmaya
karar vermişti, ama anası (ya da babası) onun
ölmesini önlemek için bazı düzenler kurum
lardı. Bu konuda anlatılan ve İlyada'da izine
rastlanmayan efsane şöyledir: Akha öndetL
ri Troya seferine gitmek üzere hazırlığa başlayınca,
o zaman genç bir delikanlı olan
Akhilleus sefere katılmamak İçin Yunanistan'ın
karşısındaki Skyros adasına gönderilir
ve orada kral Lykomedes'in sarayında konuklanır.
Ne var ki Akhilleus kız kılığına girmiş
ve kralın kızları arasına karışmıştır. Haremde
yaşayan Akhilleus'a Pyrrha (kızıl saçlı)
adı verilmiş, bir söylentiye göre de Lykomedes'in
kızlarının biriyle sevişmiş ve ileride adı
geçecek oğlu Neoptolemos (Pyrrhus) da ondan
doğmuştu. Öte yandan Akhaların kâhini
Kalkhas'ın Akhilleus sefere katılmazsa Troya'nın
alınamayacağını bildirmesi üzerine,
Odysseus yiğidi aramaya çıkar, Skyros'a varınca
kurnazca bir düzen tasarlar, gezgin satıcı
kılığına girip Lykomedes'in haremine sokulur
ve kızların, kadınların önünde bohçasını
açıp bir sürü kumaş dokuma ve işleme serer
önlerine, ama bohçanın dibinde birkaç
kıymetli silah da vardır, Pyrrha kılığındakl
Akhilleus bunları görünce dayanamaz, onları
almaya, kullanmaya can atar, böylece kimli
ğini açığa vurur. Odysseus da onu peşine takı))
Akha ordusunun toplandığı Aulls'e getirir.