Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

çünkü hem dürüst, hem yumuşak huyludur,
doğruluktan hiç ayrılmaz düşünceleri,
hep doğruluktan, iyiden yanadır.
Nereus Okeanos kızı Doris'le evlenir, Doris
de, "ekin vermeyen denizin ortasında" tam
elli kız doğurur Nereus'a. Bunlara Nereus kızları
denir ve Homeros da, Hesiodos da ballandıra
ballandıra sayarlar adlarını (İl. XVIII,
38-49 ve Theog. 240-264), çünkü denizin
köpüklü dalgalarını, renklerini ve çeşitli hallerini
simgeledikleri gibi bu kızlar, efsanelerde
önemli yer tutup rol oynayan kişiler de çıkmıştır
aralarından: AkhiUeus'un anası Thetis
bir Nereus kızı, Poseidon tanrının eşi Amphitrite
de bir denizkızıdır.
Nereus kızları, babalarıyla birlikte denizin
dibindeki bir sarayda yaşarlar. Bu saray da
Ege denizinde, Knidos, yani Tekirburnu açıklarındaki
bir magaradaymış. Orada altın tahtlann
üstünde otururmuş Nereus'un birbirinden
güzel elli kızı. Su yüzüne pek çıkmazlarmış,
Nereus kimi kez yüze çıkarmış, beline
kadar. İşte o zaman, elli denizkızı, deniz yüzünde
oynayan ve koro halinde türkü söyleyen
bir dans ve ezgi çemberi, ya da çelengiyle
sararlarmış onu çepeçevre. Nereus kızları
günlerini iplik dokumak, nakış yapmak ve
şarkı söylemekle geçirirler, dalgalarla oynaşırlar,
yunus balıkları ve efsanelik deniz yaratıklarıyla
birlikte yüzüp gezerlermiş. Nereus
kızları Amphitrite'nin alayında yer alırlar. Kimi
zaman bir olaya karışıp yeryüzüne geldikleri
de görülür. Akhilleus arkadaşı Patroklos
ölünce derin bir yasa kapılır, anası Thetis'i
yardıma çağırır, o da kız kardeşleri Nereus
kızlarına dert yanar (İl. XVIII, 38 vd.):
... Ulu anası bir çığlık attı, başladı inlemeye,
denizin dibinde ne kadar Nereus kızı
varsa...
tekmil tanrıçalar sardı çevresini,
(Birkaç dize adları sayılır):
Denizin dibinde daha ne kadar Nerus kızı
varsa
doldurmuşlar gümüş ışınlarla mağarayı,
hepsi de durmadan dövüyorlardı
göğüslerini.
Thetis'in ardından, dalgaları yara yara Troya'ya
giderler ve orada kıyıya çıktıkları bile
görülür.
Nereus, bütün deniz tanrıları gibi biçim değiştirmek
yetisine sahiptir. Herakles Nereus'tan
Batı kızlarının bahçesine varmak için
yolu sorunca, Deniz İhtiyarı cevap vermemek
için bir sürü hayvan biçimine girer, Nereus
kızları da yiğide yardım ederler ve babalarından
istediği bilgileri nasıl alabileceğini öğretirler
ona (Herakles).
Nessos. Herakles efsanesinde önemli bir rol
oynayan at adam. Herakles Pholos'la birlikte
Kentaur'ların saldırısına uğrayınca Nessos'a I
karşı da savaşmış ve onu püskürtmüştû. At
adam da Euenos ırmağı kıyısına sığınmış,
orada yolculara ırmağı geçirtiyordu. Yiğit ka- i
rısı Deianeira ile bu ırmağı geçecek olunca,
Nessos sırtına aldığı Deianeira'nın ırzına geçmek
istemiş. Herakles'in attığı bir okla can I
verdiği sırada Deianeira'ya bir iksir vermesi,
kadının Herakles'e bu iksire batırdığı bir
gömlek göndermesi, yiğidin de bu gömleği
giyer giymez korkunç acılar içinde yanıp tutuşması
ve sonunda da ölmesi Deianeira ve
Herakles maddelerinde anlatılmıştır (Pholos, -
Euenos).
Nestor. Akhaların danışmanı, Pylos kralı
ihtiyar Nestor Homeros'un yarattığı eşsiz bir 1
tiptir. Böylesi ihtiyar tipine ilkçağ yazınında
bir daha rastlanmaz, bir eşini daha bulmak
için Shakespeare'leri, Balzac'lan beklemek
gerekir. Nestor ihtiyardır, ama mutlu bir ihtiyardır,
çok görmüş, geçirmiş, bilgisi, görgüsü
yüzünden de öyle bir üstünlük duyar ki,
geçilmez ukalalığından. Sağa, sola öğütler
verir, bitmez tükenmez anılar anlatır, her
kıssadan hisse alır ve durmadan nutuk çeker,
herkes de sabırla dinler onu. İlkçağın bir
özelliği olan yaşa ve yaşlıya saygı duygusunun
ne kadar derine gittiği Homeros destanlarında
Nestor'a verilen önem ve değerle ölçülebilir.
Nestor Neleus'la Khioris'in en küçük oğludur
(Tab. 22). Herakles'in öldürdüğü Neleusogullarından
bir o sag kalmıştır. Ayrıca anası
Khloris bir Niobe kızıdır, kardeşlerinin Apollon'la
Artemis'in oklanyla öldürülmesini görmüştür.
ApoIIon bu soya acımış ve bu kadar
çok ölüme karşın Nestor'a çok uzun bir ömür
bağışlanmasını sağlamış. Pylos kralı da böylece
üç kuşak boyunca yaşamış.