Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

N
Naiades. Naisler ya da Naiaslar, adları yüzmek
anlamına gelen fiilden türemiş olan su
perileridir. Ağaç perileri (Drysa, Hamadryas)
gibi uzun ömürlü olurlar, ama ölümsüz değildirler.
Yaşamları, içinde bulundukları kaynak,
dere ya da ırmağa bağlıdır.
Kaynakları efsanelere göre değişir, Homeros
bunların bütün nympha'lar gibi Zeus'un
kızları olduğunu söyler. Kimi mythos yazarı
onları Okeanos soyuna bağlar. Asopos gibi
ırmakların perileri, ırmağın kızları sayılır. Her
suyun kendine özgü bir Naias'ı vardır, kiminin
adı efsaneye geçmiştir (Arethusa, Salmakis).
Naiasların, sularını içen ya da sularına dalan
hastaları iyileştirme güçleri vardır. Tersine
kimi inançlara göre Naiaslar sularında yıkanan
insanları çıldırtmış, ya da gizli bazı
hastalıklara çarptırmıştır (Nympha).
Naksos. Kyklad takımadalarından Naksos
adasına adını veren kurucu kahraman. Bir efsaneye
göre Naksos Karyalı göçmenlerin başında
eskiden Dia adını taşıyan bu adaya gelmiş,
yerleşmiş ve ona adını vermiştir. Bu olay
Theseus'tan üç kuşak önce olmuştur.
Başka bir kaynakta onun Endymion'la Selene'nin
oğlu olduğu, daha başkasında da
Apollon'la Akallis'ten doğduğu söylenir
(Akallis). Efsanelerin birleştiği bir nokta Naksos
adasının Anadolu'dan gelme göçmenlerle
meydana getirildiğidir.
Nana. Sangarios (Sakarya) ırmağının kızı,
Agdistis-Attis efsanesinde adı geçer. Halikarnas
Balıkçısı serüvenini şöyle anlatır (Hey
Koca Yurt, s. 23):
"Sakarya ırmağının kızı, su perisi Nana, sıcak
bir günün akşamı serinlemek için, kendini
Sakarya suyuna atmış. Şıpır şıpır yıkanırken,
bir badem ağacının dalı üzerine eğilmiş.
Su perisi bademi kırıp soymuş. Beyaz badem
İçini yemeden önce, her nedense, badem içinin
aklığını, teninin aklığı üzerine tutmuş. Badem
içini, yumuşak iki göğsü arasında tutai
ken, hayret ve hayranlıkla bakakalan gözleri
önünde tuhaf bir şeyler olmaya bağlamış:
Sanki badem içinin ve göğsünün aklığı eriye-
rek birbirine karışmaya koyulmuş. Nana böy
le bakadururken, içine tatlı bir baygınlık yayıl
mış. O sıralarda güneş, pembe pembe batmaktaymış,
bütün dünya pespembe bir boşluk
olmuş. Uyandığında yıldızlar pırıl pırılmış.
Tatlı tatlı esnerken, gebe kalmış olduğu
nun farkına varmış. Dokuz ay sonra, yüzüne;
bakılmayacak güzellikte bir oğlan doğurmuş".
Nannakos. Masala göre, Nannakos çok eski
zamanlarda, Deukalioh tufanından önce
yaşamış bir Phrygia kralıdır. Tufan olacağını
öngörmüş ve olmaması için topluca yakarmalar,
yalvarmalar düzenlemiş. Bu dualar sırasında
da Nannakos habire gözyaşı döker
miş. Bu yüzden "Nannakos'un gözyaşları" diye
bir deyim kalmıştır.
Başka bir efsaneye göre, Nannakos üç yüzyıl
yaşamış, ölünce de bütün halkının yok ol.ı
cağını bildiren bir tanrı sözü varmış, öldüğü
gün halk topluca ağlamaya koyulmuş, bira/
sonra da tufan olmuş, böylece tanrı sözü g