Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
se Tmolos Apollon'a vermiş ödülü, ama yarışmaya<br />
tanık olan Midas hiç gerekmezken<br />
kavalı daha çok beğendiğini söylemiş. Apollon<br />
tanrı cezayı Marsyas'a vermiş, ama Midas'tan<br />
da öcünü almış: Kralın kulaklarını<br />
uzatıp uzatıp eşek kulağına çevirmiş. Midas<br />
eşek kulaklarını Phrygialıların sivri külahı altında<br />
bir süre gizlemiş olsa gerek, berberi olmasa,<br />
belki sonuna dek gizleyebilecekti, ama<br />
her gün saçını, sakalını tıraş eden berber görmüş<br />
eşek kulaklarını, kimseye açmadığı bu<br />
sırdan kurtulmak için toprağa bir delik kazmış<br />
ve içine eğilerek, "Midas'ın kulakları<br />
eşek kulaklarıdır" diye fısıldamış. Ama kazma<br />
vurduğu yerin çevresinde ossaat otlar, kamışlar<br />
bitmiş, bunlar yel estikçe dile gelerek,<br />
"Midas'ın kulakları eşek kulaklarıdır" diye<br />
yankılanmaya başlamışlar.<br />
Bu efsanenin öyle yerli bir havası var ki<br />
çağdaş tiyatro yazarlarımızdan Güngör Dilmen'e<br />
bir piyes esinlemiş. "Midas'ın Kulaklarımda<br />
Dilmen eski efsaneye bir motif daha<br />
katar, Midas kulaklarından korkmakta, utanmaktadır,<br />
ama ne zaman ki bu korkuyu yenerek<br />
halkının karşısına çıkar, uzun kulakları bir<br />
ayıp değil, bir mucize, bir üstünlük oluverir<br />
halkının gözünde. Onun içindir ki sonunda<br />
Apollon tanrı Midas'ın uzun kulaklarını kurutup<br />
normal insan kulağı biçimine sokunca,<br />
Midas halkın gözünde bir kahraman olmaktan<br />
çıkar, halkı aldatan bir yalancı oluverir.<br />
Öyle ki bahtsız kral yerlere kapanıp tanrıdan<br />
eşek kulaklarını geri istemek zorunda kalır.<br />
Dilmen'in piyesi bir efsanenin nasıl yeni yeni<br />
yorumlarla genişletilip yaşatılabilecegine örnektir.<br />
Milctos. Milet şehrinin kurucu kahramanı.<br />
Efsaneye göre Apollon'un oğludur. Girit'te<br />
doğmuş ve Minos onu Girit'ten sürmüş, Anadolu'ya<br />
gelince de Maiandros ırmak tanrının<br />
kızıyla evlenmiş. Kaunos'la Biblys'in babası<br />
sayılır. Başkaca bir efsanesi yoktur.<br />
Minerva. Tanrıça Athena'nın Latince adı.<br />
Minerva İtalya'nın yerlisi olmasa gerek. İlkin<br />
Etrüsklerin, sonra da Yunanlıların etkisiyle<br />
Roma'nın başlıca üç tanrısından biri olmuştur.<br />
İupiter, İuno ve Minerva Capitolium üçlüsü<br />
diye anılırdı. Kendine özgü bir efsanesi<br />
yoktur.<br />
Minos. Zeus'la Europe'nin oğlu, Sarpedon'la<br />
Rhadamanthys'in kardeşi sayılan efsanelik<br />
Girit kralı (Tab. 11 ve 15).<br />
Minos Girit tahtına çıkmak isteyince üç kardeş<br />
arasında kavga kopmuş, ama Minos tanrıların<br />
kendisinden yana olduklarını ileri sürmüş,<br />
bunu tanıtlamak üzere de Poseidon tanrıdan<br />
bir dilek dilemiş, denizden bir boğa çıkarmasını<br />
istemiş, bu boğayı da sonra gene<br />
tanrıya kurban etmeye söz vermiş. Dilediği<br />
gibi olmuş, denizden köpükler gibi ak bir boğa<br />
çıkagelmiş. Minos boğayı almış, tahta<br />
oturmuş, ama hayvanı tanrıya kurban etmeyi<br />
unutmuş. Güzelim ak boğayı sürülerinin arasına<br />
damızlık olarak göndermiş. Bu duruma<br />
çok kızan deniz tanrı ak boğayı Minos'un başına<br />
bela etmiş, bir efsaneye göre hayvan kudurmuş,<br />
ortalığı kasıp kavurduğu bir sırada<br />
Herakles'in elinden öldürülmüş, ama iş bununla<br />
da kalmamış, kralın karısı Pasiphae bu<br />
boğaya dogadışı bir aşkla tutulmuş ve onunla<br />
birleşmiş. Kral Minos güneş tanrı Helios'un<br />
kızlarından Pasiphae ile evlenmişti. Bir zamanlar<br />
Europe gibi boğaya vurulan Pasiphae<br />
ak boğayla birleşebilmek için Daidalos'a bir<br />
inek heykeli yaptırır, içine girer ve gebe kalarak<br />
Minotauros'u doğurur (Daidalos, Pasiphae).<br />
Ondan sonra da Girit sarayının yaşamı<br />
karmakarışık olur. Helios döllerinin hepsi<br />
gibi Pasiphae de büyücüdür, seviştiği boğayı<br />
öldürttü diye Minos'u büyüler, yatağından yılanlar,<br />
çıyanlar, akrepler çıkmasını sağlar,<br />
bunlar işi çapkınlığa vuran Minos'un yata§ma<br />
giren her kadını sokup öldürmekteymişler.<br />
Minos'un erkeklerle aşk maceraları olduğu<br />
da ileri sürülür. Pasiphae'den olan iki kızı<br />
Ariadne ile Phaidra'nın ömürleri de garip serüvenlerle<br />
geçmiştir (Ariadne, Phaidra).<br />
Bu masallara karşın Minos efsaneye ilkel<br />
çağların en doğru ve haksever kralı diye geçmiştir.<br />
Tanrı Zeus'tan esinlenerek yasalar çıkarttığı<br />
için öldükten sona Hades'teki üç yargıcın<br />
biri olmuş. Minos arkeolojide adını taşıyan<br />
çağlarda Girit'in komşu adalar ve kıyılar<br />
üzerindeki egemenliğini simgeleyen Atina ile<br />
savaşı ve oradan üç yılda (ya da yılda) bir yedi<br />
delikanlıyla yedi genç kızın Minotauros'a kurban<br />
olarak verilmesi efsanesi de böyle bir durumun<br />
dile gelmesidir. Masala göre Minos'un<br />
bu seferi kardeşi Androgeos'un ölümünden
Change language