Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

acı dindiren ilaçları ustaca serpti üstüne.
Bir zamanlar Kheiron vermişti babasına o
ilaçları.
Savaş sırasında Makhaon Paris'in bir okuyla
yaralanınca, Akhaları bir telaştır alır, "bir
sürü insana bedel olan" bu hekimi Nestor
arabasına bindirip kendi barakasına götürür
ve tutsağı Hekamede'ye baktırır. Troya ordusunda
ünlü bir hekim olarak geçinen Makhaon
daha çok cerrah olarak iş görür, kardeşi
Podaleiros ise tedavi ile uğraşır. Makhaon
Telephos'un ve özellikle Philoktetes'in yaralarını
iyileştirmiş olmakla ün salmıştı (Telephos,
Philoktetes).
Manto. Adı kehanet, falcılık anlamına gelen
Manto, ünlü bilici Teiresias'ın kızı sayılır. Babası
gibi geleceği görme yetisine sahiptir.
Epigonlar Thebai'yi aldıktan sonra, kâhin Teiresias
Delphoi'ye gitmek üzere yola koyulur.
Kör olduğu için kızı Manto'ya dayanarak yürür,
ama yolda öldükten sonra, Manto tek
başına Apollon tapınağına varır. Manto kendini
tanrıya adar ve yıllarca Sibylla olarak görev
yapar. Tanrı günün birinde ona Ege kıyılarına
gidip orada bir tapmak kurmasını buyurur:
Manto Klaros'u kurar. Argoslu Rhakios'la
evlenip Mopsos'u doğurması çeşitli yorumlarla
anlatılır: Birine göre Manto Apollon
tanrıdan gebe kaldıktan sonra tapınaktan çıkarken
Rhakios'a rastlar ve tanrının ona seç-
I iği bu ölümlü kocayla birlikte Klaros'a gidip
tapınak kurar. Başka bir anlatıma göre Manto
yalnız başına gider Klaros'a, yolda korsanlar
tarafından kaçırılır, Rhakios adlı reisleriyle
evlenir ve Mopsos'u doğurur. Klaros'ta Manlo'nun
kurduğu tapınağa oğlu Mopsos başrahip
ve bilici olur (Mopsos).
Manto efsanesi belli bir amaçla uydurulmuş
bir efsaneye benzer. Anlaşıldığına göre, Anadolu'da
bulunan Apollon tapınakları ve kehanet
merkezleri Yunanistan'dakilerden hem
daha eski, hem daha üstündü. Mopsos'la
Kalkhas efsanesi de bu üstünlüğü açığa vuıur.
Ama Yunanistan bu gerçeği tersine çevirmek
için bazı çarelere başvurmuş, Anado
lu merkezlerinin Yunanistan'dan gelme efsa
neler uydurmuştur. Ege'nin en ünlü kehanet
merkezlerinden olan Klaros'un Thebaili Teiresias'ın
kızı ve adından uyduma bir kişi ol-
duğu anlaşılan bu çeşit amaçlı efsanelerden
biridir (Apollon).
Maron. Odysseia'da anlatıldığına göre Maron
Odysseus'un ilk uğrağı olan Trakya'nın
îsmaros şehrinde Apollon rahibidir. Odysseus
bu kenti yağma ederken Maron'u korur ve
sayar, rahip de bunun karşılığında ona birçok
armağanlar ve bal gibi tatlı bir kırmızı şarap
verir. Odysseus bu şarapla Tepegöz Polyphemos'u
sarhoş ederek tek gözünü çıkarır, böylece
elinden kurtulur. Homeros Maron'un şarabını
şöyle tanımlar (Od. IX, 202 vd.):
Yedi talant verdiydi, iyi işlenmiş altından,
baştan başa gümüş bir sağrak verdiydi,
ve on iki testi şarap eklediydi bunlara,
tatlı, su katılmamış, tanrısal bir içkiydi bu.
Bu bal gibi tatlı kırmızı şarabı içeceğin vakit
karıştır bir sağrak dolusunu yirmi ölçü
suyla,
yükselir bir de bakarsın sağraktan bir tatlı
koku,
öyle bir tannsal koku yükselir ki, gel de
içme.
(Odysseus, Potyphemos).
Tragedya yazarlarına göre Maron Dionysos
tanrının torunu, ya da oğludur, Silenos'la yol
daşlık eder ve onun gibi çok içer. Kimi yazarlar
onu eli, ayağı titreyen, ama şarap içti mi
bütün gücünü bulan bir ihtiyar olarak tanımlarlar.
Roma'da Maron'u ayyaş diye simgeleyen
bir çeşme vardı.
Marpessa. Euenos'un kızı, İdas'ın karısı.
Kendisine âşık olan tanrı Apollon'la kocası
arasında İdas'ı seçer (İdas).
Mars. Mars, Yunan tanrısı Ares'in Roma dinindeki
karşılığıdır. Efsaneleri de Ares'in efsanelerini
yansıtır, örneğin Latin şairi Lucretius'un
"Doğa Üstüne" adlı eserinin başına
koyduğu Venüs'la Mars'ın aşkı öyküsü doğru
dari doğruya Homeros'tan alınmadır. Mars
Roma'nm savaş tanrısıdır ve savaş tanrısı olarak
saygı ve tapkı görür, ama yerli bir İtalya
tanrısı olarak savaşçı niteliğinden başka bir
nitelik taşıdığı da görülür. Yılın ilk ayı sayılan
mart ayı hem adını taşır, hem de kendisine
adanmıştır. Bu ay içinde şerefine kullanan
bayramlarsa birer bahar bayramıdır ve tanrı
burada toprak bereketim simgeler. Ne var ki