Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
tan kıyılarından Sicilya'ya geçişle başlar,<br />
Ankhises orada ölür, sonra korkunç bir fırtına<br />
Aeneas'ı Libya kıyılarına atar. Kartaca<br />
kraliçesi Dido epizodu Odysseus'un Alkinoos'un<br />
sarayında yaptığı gibi, Aeneas'ın o güne<br />
kadar olan serüvenlerini anlatmasına fırsat<br />
verir. Aeneas'a gönlünü kaptıran Dido<br />
onu Afrika'da alıkoymak istediği halde, tanrılar<br />
Aeneas'ın bir an önce yeni Troya'yı kurmak<br />
görevine dönmesini buyururlar. Yiğit arkadaşlarıyla<br />
yola koyulur, Dido canına kıyar<br />
(Dido). Güney İtalya'da Cumae şehrine vanrlar,<br />
Romalıların inançlarına göre burada yeraltı<br />
ülkesine açılan Avernus gölü vardır. Cumae'nin<br />
tanrı sözcüsü Sibylla Aeneas'ı ölüler<br />
ülkesine götürür. Burada Aeneas, babası Ankhises'le<br />
görüşür ve kendisini bekleyen parlak<br />
kaderi onun ağzından öğrenir. Homeros'la<br />
Dante'nin yeraltı dünyası anlatımı arasında<br />
yer alan bu parça ilkçağ yazınının en<br />
belirgin, en ünlü sayfalarmdandır. Bütün bu<br />
bilgileri edindikten sonra Aeneas yeryüzüne<br />
döner, İtalya kıyılarını kuzeybatıya doğru izleyip<br />
Tiber ırmağının arzına varır. Oranın<br />
yerlileri, Rutul'larla savaşa girişir ve arkadaşlarını<br />
ırmak ağzında bırakıp içeriye doğru<br />
Pallantea şehrinin bulunduğu yere varır. Burası<br />
Palantinus tepesiyle Roma şehrinin ilerde<br />
kurulacağı yerdir. Yunanistan'dan göçme<br />
olan kral Evandrus Aeneas'ı iyi karşılar, başında<br />
oğlu Pallas'ın bulunduğu bir bölük askerle<br />
arkadaşlannın yanına gönderir. Bu arada<br />
Rutul'ların kralı Turnus Troya'lılara saldırmıştır.<br />
Aeneas Turnus'u teke tek savaşta öldürür.<br />
Destan Aeneas'ın bu zaferiyle kapanır.<br />
On iki bölümlük Aeneis destanı bitmiş değildir.<br />
Vergilius onu sona erdiremeden ölmüş,<br />
eserini bitiremediği için onun yakılmasını<br />
da buyurmuştu. Roma'nm kuruluşuna kadar<br />
olan olaylarla efsaneler tarihçilere konu<br />
olmuş ve uzun uzadıya anlatılmıştır. Vergilius'un<br />
Aeneis destanıyla en büyük' başarısı<br />
kendi çağının ulusal kültürüne bir kaynak bulmuş<br />
olması, Roma'nın geçmişini ta Anadolu'nun<br />
büyük uygarlık merkezi Troya'ya kadar<br />
götürmekle ona uluslararası bir derinlik<br />
vermiş bulunmasıdır. Büyük Latin şairinin<br />
amacı Augustus'un damgasını bastığı çağının<br />
dünya ve İnsan görülün* bir ufuk açmasıydı.<br />
Al( )| ( )S<br />
Önce lulius Caesar, sonra Augustus'un da<br />
soyu olan lulü'lerin Troyalı Aeneas ve Ankhises'le<br />
tanrıça Aphrodite'de kaynak buldukla<br />
rını, Roma'nın Akdeniz'in en soylu haneda<br />
nınca kurulduktan sonra düşman olarak bili<br />
nen batı ile doğuyu büyük bir birlik içinde barıştırmış<br />
olmasını göstermek, kendisinin de<br />
Homeros gibi ozanların ozanına dayanıp<br />
onun yolunda, ondan esinlenerek destan yazdığını<br />
dile getirmekle Aeneis destanı gerçekten<br />
çığır açmış, ilkçağla ortaçağ arasında<br />
köprü kurmuştur. Aeneas'ı da yeni bir tip insan<br />
olarak canlandırmış olması üstünde durmaya<br />
değer. "Pius Aenas" (dindar Aenas) diye<br />
anılan kahramanın tutum ve davranışı Homeros<br />
destanlarındaki yiğitlerinkinden farklıdır.<br />
"Pietas" diye tanımlanan kavram dine<br />
saygıyı da aşan bir erdemdir, Augustus'un ve<br />
Augustus çağı insanının ülkü bildiği geçmişe,<br />
geçmişin değerlerine bağlılık, ulusal tarih ve<br />
kültüre sonsuz saygı ile onu soylulaştırmak<br />
için başka, yabancı da olsa benimsenen kaynaklara<br />
bağlama çabası, kültüre hizmet için<br />
en büyük örnekleri göz önünde tutarak yarat<br />
alıkta onlara ulaşma amacı ve bu uğurda<br />
sonsuz bir sorumluluk duygusu, bütün bunlar<br />
"pietas" denilen kavramın içerdiği ve Aeneis<br />
destanında canlandırılan Aeneas tipinin tam<br />
bir başarıyla simgelediği erdemlerdir.<br />
Aîolos. (1) Yunan ulusunun efsanelik atası<br />
sayılan Hellen ile Orseis adlı Nympha'nın oğlu,<br />
Tufan kahramanları Deukalion ile Pyrrha'<br />
nın torunu, Doros ile Ksuthos'un kardeşi ve<br />
Sisyphos, Arthamas, Kretheus ile Salmoneus'un<br />
babası (Tab. 20).<br />
Aiolos, Çanakkale yarımadasından Mende<br />
res ırmağına kadar uzanıp, Midilli adasını d.ı<br />
içine alan Aiolis kıyı bölgesine ve onlarda<br />
oturan soyla, onun konuştuğu Aiol diline adını<br />
vermiştir.<br />
(2) Deniz tanrı Poseidon'un oğlu, yellerin<br />
yöneticisi, Aiolos Notos, Boreas, Euros ile<br />
Zephyros adlı dört büyük yeli bir tulum içinde<br />
kapalı tutar ve ancak Zeus'tan aldığı buyruklarla<br />
ortaya salar.<br />
Odysseia destanında Odysseus'un Aiolos'un<br />
adasına varışı anlatılır, bu ada şöyle ni-<br />
Irlrniî:
Change language