Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ler ülkesine gidip Teiresias'ın ruhuna danışmasının<br />
gerektiğini bildirir. Bundan sonra<br />
Odysseus'un Hades yolculuğu anlatılır (Od.<br />
X, 307'den XI sonuna dek). Dönüşte Odysseus<br />
gene Aiaie adasına uğrar, bu kez, Kirke<br />
ona ilerdeki yolculuğun nasıl düzenlenmesi<br />
gerektiğini, Seirenlerden, Skylla ve Kharybdis'ten<br />
nasıl korunabileceğini bildirir. Kirke'<br />
nin sözleri tıpatıp doğru çıkar ve Odysseus<br />
sonunda selameti büyücü tanrıçanın öğütlerine<br />
borçlu olur.<br />
Kirke'nin kimliği ve nitelikleri üstünde bilginler<br />
çok durmuş, düşünmüştür. Kirke'nin<br />
yeri, yurdu besbelli ki İtalya'dadır, bugün Capo<br />
Circeo'nun bulunduğu bölgede Roma<br />
çağlarında Feronia adlı tanrıçaya tapıldığı görülür.<br />
Bu tanrıçanın "feri" yani vahşi hayvan<br />
sözcüğünden türeme adı, vahşi hayvanları<br />
dizgine alan tanrıça anlamını taşır. Bu Feronia<br />
ile Kirke arasında bağlantı kurmamak olanaksız.<br />
Bölgenin Etruria yani Anadolu'dan<br />
gelme Etrüsklerin yerleştiği yer olduğu da akla<br />
getirilirse, Kirke'nin, daha sonra da Feronia'nın<br />
Anadolu'nun Ana Tanrıçası Kybele<br />
ile ilişkisi göze çarpar. Kirke-Feronia, Artemis-Kybele<br />
gibi doğaya hâkim, hayvanları evcilleştirip<br />
arabasına koşan tanrısal varlığı simgeler.<br />
Bu tanrıça dişidir, dişilik, doğurganlık<br />
ve bereket kavramını erkeği boyunduruğa almak,<br />
büyülemek, herhangi bir hayvan haline<br />
getirmekle açığa vurur. Motifleri Ana Tanrıça<br />
kültünün özelliklerini andıran Kirke efsanesi<br />
Odysseia'da sözü geçen başka temalarda olduğu<br />
gibi peri masalı, çeşnisi de taşır. Bütün<br />
bu öğeler Ana Tannça'nın kişiliği ve yaygınlığı<br />
tam bir aydınlığa kavuşacağı zaman gereğince<br />
değerlendirilebilecektir.<br />
Odysseia'dan sonraki efsanelere göre Kirke'nin<br />
Odysseus'tan birçok çocukları olur, biri<br />
Telegonos, öteki de Latinos'tur derler. Telegonos'un<br />
İtalya'da TuSculum şehrini kurduğu,<br />
Latinos'un da Latinlerin atası sayıldığı hesaba<br />
katılırsa, Kirke-Odysseus macerasının<br />
İtalya efsanesince ne kadar benimsendiği görülür.<br />
Kleio. Adı, kutlamak, övmek anlamına gelen<br />
"kleio" fiilinden türemiş olan Kleio (ya da<br />
Klio) Musalann biridir. İnsanların unutulmaması<br />
gereken ünlü, şanlı eylemlerini dile ge<br />
178<br />
tirdiği için, tarih alanı ona ayrılmış, tarih yazarlarını<br />
esinleyen peri sayılmıştır. Sağ elinde<br />
boru, ya da gitar bulunur, kahramanlıkları dile<br />
getirir bunlarla; kimi resimlerde elinde bir<br />
klepsydra, yani su saati vardır, olayların akışını<br />
ölçmeyi simgeler.<br />
Kleobis. Arabayı çekecek ineklerin olmadığı<br />
bir günde, Argos'taki Hera tapınağı rahibesi<br />
olan anneleri Kydippe'nin arabasını, 45<br />
menzil uzaktaki tapınağa kadar, Kleobis'le<br />
Biton götürdüler. Kydippe, tanrıçadan, oğullarına,<br />
insanlar için en iyi şeyi bağışlamasını<br />
diledi. Hera da bu dileği yerine getirerek iki<br />
oğlanı uyuttu, öylece öldüler. Argoslular iki<br />
kardeşin heykelini Delphoi'ye adadılar.<br />
Bu öykü Herodotos'un Tarihinde (I, 31) anlatılmıştır.<br />
Atinalı Solon zenginler zengini<br />
kral Kroisos'a konuk gidince, Kroisos ona bu<br />
dünyada en mutlu insanın kim olduğunu sorar.<br />
Solon ilk olarak yurdu için can veren Tellus'u<br />
saydıktan sonra ikinci örnek olarak da<br />
Kleobis'le Biton'u gösterir.<br />
Klotho. Zeus'le Themis'in kızları olan kader<br />
tanrıçaları Moira'ların biri. Adı bükmek, dokumak<br />
anlamına gelen Klotho hayat ipliğini<br />
büken tanrıça sayılırdı (Moira'lar).<br />
Klymene. Okeanos'la Tethys'in kızı. Bir<br />
kaynağa göre İapetos'la evlenip Atlas, Prometheus,<br />
Epimetheus ve Menoithios'un anası<br />
olmuştur (Tab. 3).<br />
Klytaimestra. Adı Klytaimestra ya da<br />
Klytaimnestra olarak geçer. Tyndareos'la Leda'nın<br />
kızıdır. Leda kuğu kuşu haline girmiş<br />
tanrı Zeus'la birleştikten sonra, iki yumurta<br />
doğurmuş derler, birinden Helena ile Polydeukes,<br />
öbüründen Klytaimestra ile Kastor çıkmış,<br />
Helena ile Polydeukes Zeus'un dölleri,<br />
Klyaimestra ile Kastor ölümlü Tyndareos'un<br />
çocuklarıymış (Tab. 12).<br />
Klytaimestra mythos'ta Helena kadar eşsiz<br />
bir rol oynar, suç işleyen, adam öldüren, kötüye<br />
varan yolların hepsini deneyen kadın<br />
olarak yazarları sonsuzca esinleyen bir tip niteliğini<br />
kazanmıştır. Benliğinde zıt duyguların<br />
çarpıştığı öbür trajik kişiler gibi Klytaimestra'<br />
nın da destanda pek adı geçmez, sözü edilse<br />
de işlediği suçlann asıl etkeni olarak gösterilmez,<br />
Klytaimestra aşığı Aigisthos'un elinde
Change language