Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

Aigyptos'un elli oğlu, Danaos'un da elli kızı
olmuş. Aigyptos bu kızları oğullarına almak
istemiş. Bu konuda iki kardeşin arası açılmış
ve Danaos elli kızıyla birlikte Afrika'dan kaçıp,
soylarının kaynağı olan Argos'a sıgınnuş.
Danaos kızları, kendilerini kovalayan
Aigyptos oğullarıyla evlenmek zorunda kalmışlar,
ama düğün gecesi kocalarını öldürmüşler.
Tek başına desteksiz kalan Aigyptos
da üzüntüden ölmüş (Danaos, Danaos Kızları).
Aineias (Lat. Aeneas). Tanrıça Aphrodite
ile Troya'lı prens Ankhises'in oğlu Aineias
Homeros'un İlyada destanında önemli bir rol
oynamakla kalmamış, klasik Latin şairlerinin
en büyüğü olan Vergilius'a da bir destan esinlemiştir.
"Aeneis", yani Aeneas destanı Troya'lı
yiğidin Troya yangınından sonra Anadolu'dan
göçmesi ve İtalya'ya yerleşerek Roma
_ şehrine temel olacak yeni bir yurt kurmasını
anlatır. Aineias'ın bu iki destanda da beliren
çok yönlü kişiliğini incelemek gerekir:
Soy ağaçlarından da belli olduğu gibi (Tab.
17) Troya kral soyunun ilk atası Zeus ile
Elektra'nın oğlu Dardanos'tur, Troya'nın kurucusu
Tros ile kral soyu iki dala ayrılır: İlos
ile Assarakos, İlos'un torunu olan Priamos
Troya kralı, Assarakos'tan üreme Ankhises
ise Dardanie şehrinin yöneticisidir. Ankhises
ile Priamos ve Hektor ile Aineias aynı kuşaktan
amcaogullarıdır. Ama Aineias'ın Priamos
oğullarından üstünlüğü bir tanrıçanın oğlu olmasından
gelir (İl. II, 819 vd.).
Dandanie'İllerin başında Aineias var,
Ankhises'in oğlu,
tanrısal Aphrodite doğurdu onu
Ankhises'ten;
bakmadı tanrıçalığtna, birleşti lda
eteklerinde bir ölümlüyle.
Babası nasıl tda dağının eteklerinde yaşamışsa
(Ankhises), Aineias'ın çocukluğu, delikanlılığı
da oralarda geçer, AkhiUeus'la ilk çatışması
da orada olur (İl. XX, 90 vd.).
Troya savaşında Aineias Priamos oğullarından
hiç geri kalmaz, Hektor'la denk gider, kimi
zaman Hektor'u bile aşıp ona öğüt vermek
durumuna gelir (İl. XVII, 335 vd.).
Hektor kadar yiğitçe savaşır Akha'ların en
güçlü kahramanlarına karşı, ama her kezinde
20
de bir tanrı korur, kurtarır onu. Savaş meydanında
görelim onu (İl. V, 296 vd.).
Kocaman kargısı, kalkanımla Aineias yere
atladı,
Akhalar alıp götürmesin/er diye ölüyü
gücüne güuenen aslan gibi dolaştı
çevresinde,
önünde kargısını, yuvarlak kalkanını
tutuyordu,
öldürmek için yanıyordu karşısına çıkanı,
korkunç çığlıklar atıyordu.
Derken Diomedes kocaman bir taş atar üstüne,
Aineias'ı kalçasından vurur, yiğit düşer,
o sırada anası Aphrodite'nin telaşını görmeli
(İI.V, 311 vd.).
Aphrodite bu yüzden yaralanır. Aineias'ı
Apollon Troya kalesindeki tapınağa kaçırarak
kurtarır. Öbür tanrılar da katılırlar bu çabaya.
Aineias'ın Troya önünde ölmeyeceği,
Dardanos soyunu sürdürmekle görevli olduğu
tanrı Poseidon'un ağzından söylenir İlyada'da
(İl. XX, 292 vd.).
... Kaderi kurtulmaktır Aineias'ın
tohum ekmeden, iz bırakmadan ölmemeli,
yok olmamalı Dardanos soyu,
ölümlü kadınların verdiği çocuklar arasında
Kronos oğlu Dardanos'u seuerdi en çok.
İğreniyordu artık Priamos'un soyundan,
güçlü Aineias kral olacak Troya'lılara,
kral olacak çocuklarının çocukları.
Bu sözler, bizi dosdoğru Vergilius'un Aeneis'ine
götürür. Aineias İlyada'da pek rol oynamaz
artık, Troya'nın yıkımından sonraki
olaylardaki rolü bütün ayrıntılarıyla Aeneis'te
anlatılır.
İlyada sonrası efsanelerinin çoğu bu destanda
anlatılmıştır: Tahta atın şehre alınması ve
Laokoon faciasından sonra (Laokoon), Aineias
babası Ankhises'i omuzlarına alarak ve
oğlu Askanios'u da elinden tutarak İda dağına
kaçar. Troya'nın kutsal heykellerinden
Palladion'u da yüklenerek yola koyulur, karısı
Kreusa arkalarından gelirken birden ana tanrıça
Kaybele tarafından kaçırılır (Kreusa,). Eşi
de, düşünde gördüğü Hektor'un tayfı da Aeneas'a
batıda Hesperia ülkesine gidip Troya'
yi orada yaşatmasını buyururlar. Odysseia'
nın serüvenleri örnek alınarak anlatılan bu
yolculuk Trakya, Girit ve kuzeybatı Yunanis-