Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

Kharon'un asıl rol oynadığı bir yapıt, Samsatlı
(Malatya bölgesinde) Lukianos'un "Öbür
Dünyada Konuşmalar"dır. Hermes'in kılavuzluğunda
yeraltına inen birçok ölüler - ve
aralarında filozoflar - Kharon'la ve kendi kendileriyle
konuşurlar, ölümden sonra her türlü
varlığın boş olduğu sonucuna varırlar.
Kharybdis. Efsaneye göre, Sicilya'yı İtalya'dan
ayıran Messina Boğazında Kharybdis'le
Skylla diye iki canavar vardır. Odysseus'un
serüvenlerinde çok önemli bir rol oynayan
bu canavarların ünü atasözlerine ve deyimlere
geçecek kadar yaygın olmuştur, nitekim
Batı dillerinde "Kharybdis'ten Skylla'ya
düşmek" diye bir söz vardır, yağmurdan kaçarken
doluya tutulmak anlamına gelir.
Odysseia destanından önce Kharybdis'in
adı Herakles efsanesiyle ilgili olarak geçer:
Kharybdis, Gaia ile Poseidon'un birleşmesinden
dogma ölümlü bir yaratıkmış. Çok oburmuş,
ne yese doymazmış. Herakles Geryoneus'tan
çaldığı sürülerle önünden geçerken
Kharybdis hayvanlara saldırmış ve hepsini
yemiş. Buna öfkelenen Zeus. Kharybdis'in üstüne
yıldırımını salarak onu denizin dibine atmış.
Kharybdis bundan böyle bir deniz canavarı
olmuş.
Büyücü Kirke Odysseus'la arkadaşlarını
adasından yola çıkardığı zaman, yolda karşılaşacağı
bütün güçlükleri kendisine bir bir sayar.
Atlatılması gereken en büyük bela Skylla
ile Kharybdis kayalarının arasından geçmektir.
Skylla'yi anlattıktan sonra (Skylla),
Kharybdis'i şöyle tanımlar (Od. XII, 101 vd.):
Göreceksin, Odysseus, daha alçak öbür
kapa (yani Kharybdis),
çok yakınlar birbirine bu kayalar,
vurursun birinden öbürüne bir okla,
bîr incir ağacı var üstünde, yaprak dolu,
kocaman,
tanrısal Kharybdis sömürür, yutar kara
sulan ağacın altından.
Üç kez kusar günde ve çeker içine sömürür
üç kez,
suları yuttuğu stra varayım deme oraya
sakın,
yeri sarsan tanrı bile seni yıkımdan
kurtaramaz.
Odysseus Kharybdis'in önünden geçip büsbütün
yok olmaktansa, Skylla'ya altı arkada-
şını kurban vermeyi yeg görür. Ve geçidi şöyle
anlatır (Od. XI!, 234 vd.)-.
Böylece girdik dar boğaza içimizi çeke çeke,
Skylla bir yanımızda, tanrısal Khraybdis
bir yanımızda.
Ne korkunçtur bu canavar yutarken denizin
acı sularını,
kustuğu zaman da kaynayıp gümbürder
koca engin
ateşin üstünde dopdolu bir kazan gibi
köpükler yükselir iki kayanın doruklarına
kadar,
sonra doruklardan aşağı yuvarlanır bu
köpükler.
Bir daha yutunca acı sularını denizin,
dibi görünür anaforların içinde.
Sarsılır gümbürtüyle çevresinde kayalar,
dipteki masmavi kumlar fırlar dışarı.
Odysseus bütün arkadaşlarını yitirdikten
sonra, batan gemisinin yelken direğini omurgaya
bir kayışla bağlayarak, üstüne oturur ve
Kharybdis'in önünden bir daha geçer, bu kez
sözü geçen incir ağacına tırmanır, anaforun
salını yutup yeniden su yüzüne çıkmasını bekler.
Sal birkaç saat sonra meydana çıkınca,
kendini bırakıp tam üstüne düşer. Böylece
korkunç tehlikeyi atlatır, ellerini kürek gibi
kullanarak oradan uzaklaşır.
Homeros'un akıllara durgunluk verecek bir
dakiklik ve canlılıkla anlattığı Kharybdis belki
Messina boğazında bulunan zamanla efsaneleşmiş
bir akıntı ve anafordur.
Kheiron. Kronos'la Philyra'nın oğlu Kheîron
at adamların en iyisi, en ünlüsü, en bilginidir.
Adı "Kheir", yani "el"den gelir, gerçekten
de eli her şeye yatkındır. Bir doğa adamı
olan Kheiron doğadan aldığı derslerle en büyük
yiğitleri yetiştirmiştir. Asklepios, İason,
giderek tanrı Apollon bile ondan ders almışlardır.
Ama Kheiron'un en ünlü öğrencisi
Akhilleus'tur (Akhilleus). Kheiron'un, Akhilleus'un
babası Peleus'la özel bir ilişkisi vardır,
onu her fırsatta korur, destekler: Akastos'un
sarayında başına gelen serüvenden kurtarmış
(Akastos), deniz tanrıçası Thetis'le evlenmesini
salık vermiş, düğünde Peleus'a hedefini
şaşmaz bir kargı armağan etmiştir (Peleus,
Thetis). Thetis kocasını bırakıp denize dönünce,
Peleus oğlu Akhilleus'u Kheiron'a
emanet eder (Akhilleus). Kheiron öjjrenı İ8İ