Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

İM KAMUS
ağır bastı Hektor'un kara günü,
kefe düştü, yuvarlandı Hades'e dek.
Ecel gelip çatınca, hiçbir tanrının Zeus'un
bile elinden bir şey gelmez. Burada Apollon
tanrı Hektor'u korumaktan vazgeçmek zorunda
kalır, Hektor her eylemiyle yavaş yavaş
Ker'ine, yani eceline kavuşacaktır.
Homeros ve Hesiodos'tan sonraki klasik
çağda Ker'ler kendilerine özgü kişiliği yitirip
Moira'larla karışır, kimi zaman Erinys'lerden
güzel şeyleri bozan, kirleten bir çeşit kötü kader
diye söz eder, onları böylece Harpya'lara
benzetir. Halk geleneğinde Ker'lerin ölülerin
ruhlarıyla bir tutulduğu, bunların kötülüğünden
korunmak için onlara Anthesteria bayramlarında
kurbanlar kesildiği görülür.
Keramos. Atina'nın Kerameikos mahallesine
adını veren efsanelik kişi. Dionysos'la Ariadne'nin
oğlu sayılan Keramos, adından da
anlaşıldığı gibi, çömlekçilik sanatının kurucusudur.
Nitekim Kerameikos mahallesi gibi,
Anadolu'da adını taşıyan bütün bölgeler (Kerme
körfezinde Keramos - bugün Ören - şehri
ve körfezin kendisi) seramik sanatının merkezleridir.
Kerberos. Hades'in köpeği Kerberos, başka
birkaç canavarla birlikte Typhon'la Ekhidna'dan
dogmadır (Tab. 6) der Hesiodos (Theog.
310 vd.):
Ekhidna bir azgın canavar daha doğurmuş:
Adı dile alınmaz Kerberos'u.
Hades'in o tunç sesli, elli başlı,
o aman vermez, yırtıcı köpeğini.
Odysseus ölüler ülkesine gittiğinde onunla
doğrudan doğruya karşılaşmaz, ama Herakles'in
ruhu ona şöyle anlatır (Od. XI, 623 vd.):
Bir ara buraya göndermişti beni o (yani
Eurystheus),
Kerberos köpeğini al getir, demişti,
aklınca bu onun bana yüklediği en güç işti,
ama ben köpeği alıp çıkarıverdim
Hades'ten dışarı,
fiermeias'la gök gözlü Atbene bana
kılavuzluk etmişti.
Herakles'in on ikinci işi sayılan bu başarısı
efsanede eşsizdir (Herakles). Kerberos ölüler
ülkesinin bekçisidir, görevi dirilerin içeriye
girmesini ve bir girenin bir daha dışarıya çıkmasını
önlemektir.
Kerberos çokluk üç başlı - kimi anlatımda
elli, ya da yüz kafalı - bir köpek olarak gösterilir.
Kuyruğu kocaman bir yılandır, sırtında
kara yılanlar dikilir. Bu korkunç hali ve Hades'in
giriş kapısında zincirlerle bağlı olduğu
yerden havlamalarıyla ölü ruhları dehşete düşürür.
Vergilius'un "Aeneis" destanında Aeneas'ı
yeraltına götüren Sibylla Kerberos köpeğine
uyuşturucu bir besi atar da öyle girebilirler
içeriye (Aen. VI, 417 vd.). Kerberos'u
yalnız Orpheus büyüleyip yumuşatabilmiştir
(Orpheus).
Keroessa. Bizans'ın kurucusu Byzas'ın anası
olan Keroessa, İo ile Zeus'un kızı sayılır.
İo, "altın boynuz" diye anılan Halic'i geçtikten
sonra, oracıkta bir kız çocuk doğurmuş
ve çocuğa boynuzla ilgili (keras boynuz demek)
bir isim verilmiş. Bu Nympha'nın yetiştirdiği
Keroessa tanrı Poseidon'la sevişerek
Byzas'ı doğurmuş. Byzas kral olduktan sonra
Keroessa'nın başka bir oğlu kardeşine ve Bizanslılara
karşı savaş açmış (Byzas).
Kcto. Adı, Yunanca büyük deniz yaratıkları
için kullanılan (ketos balina demek) Keto, Gaia'nın,
Pontos, yani Toprağın Denizle birleşmesinden
doğmuştur (Tab. 6). Aynı anadan
ve babadan olan kardeşi Phorkys'le birleşerek
önce Graia'ları ve Gorgo'ları doğurur
(Graia, Gorgo), sonra, Hesiodos'a göre, bir
de yılan meydana getirir. '
Khaos. Yunan mitograflarının hepsine göre,
dünya var olmadan önce khaos vardı.
Khaos sözcüğü Yunanca açık, boş olmak anlamına
gelen "khainein" fiilinden türeme olsa
gerek. Khaos'tan boşluk, daha biçime girmemiş,
varlığa kavuşmamış öğelerin karışımı
anlaşıldığı aşağıdaki tanımlardan bellidir. Hesiodos
Theogonia'nın başında şöyle anlatır
Khaos'u (Theog. 116 vd.):
Khaos'tu hepsinden önce var olan
sonra geniş göğüslü Gaia, Ana Toprak,
sürekli, sağlam tabanı bütün ölümsüzlerin,
onlar ki tepelerinde otururlar karlı
Olympos'un,
ve yo! yol toprağın dibindeki karanlık
Tartaros'la...