Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

Kaunos şehrinin yıkıntıları bugün Köyceğiz
Dalyanının önünde göz alabildiğine bir sazlığın
dibindedir.
Kekrops. Merkezi Atina olan Attika bölgesinin
efsanelik kralı (Tab. 24). Doğrudan doğruya
topraktan fışkırmış olduğu söylenen
Kekrops, Attika'nın ilk kralı sayılır, bir zamanlar
"Akte" (kıyı) diye anılan bölgeye
onun adına Kekropeia denmiş. Kekrops, Aglauros'la
evlenmiş ve Erysikhton (Erysikhton)
diye bir oğlu ve Erikhtonios efsanesinde
rol oynayan üç kızı olmuş (Aglauros).
Kekrops'un gövdesi onun topraktan doğmuş
olduğunu şöyle belli edermiş: üstü insan,
altı yılan biçimindeymiş.
Kekrops'un krallığı sırasında tanrılar yeryüzündeki
şehirleri aralarında paylaşmaya kalkışmışlar.
Atina'ya Poseidon ve Athena talip
olmuşlar ve armağanlar yarışmasına girmişler,
yargıç olarak aldıkları Kekrops da Poseidon'un
akropol'ün üstünde yarattığı tuz gölünü
begenmeyip zeytin ağacını diken Athena'ya
ödül verince, tanrı öfkesinden Afrika'yı
sular altında bırakmış.
Kekrops barışsever, uygar bir kral olarak
anılır.- Şehir kurmasını, ölüleri gömmesini, giderek
yazı yazmasını da o öğretmiş yurttaşlarına
(Athena).
Keleos. Demeter efsanesinde rol oynayan
efsanelik Eleusis kralı (Demeter).
Kentauroi (Kentaur'lar). Kentaur'lar, yani
at adamlar yarı insan, yan hayvan bedenli
yaratıklardır. Önden bakınca başları, göğüsleri
ve kollan, kimi zaman da ön bacakları insan
gibidir, karınlarından arkası at biçimindedir.
Yeleleri, kuyrukları vardır. Dağlarda, ormanlarda
yaşayan bu at adamlar çig et yer,
çokluk yabanıl ve azgındır.
Efsaneye göre, Kentauros (ya da Kentaur'ların
hepsi) Hera'nm bir görüntüsünü aşan
Iksion'dan dogmadır (İksion). Yalnız iki at
adamın kaynağı başkadır: Kheiron, Kronos'Ia
Philyra'nın, Pholos ise Silenos'la bir
orman perisinin birleşmelerinden doğmuştur
(Kheiron^ Pholos). Bu ikisi öbürlerine benzemez,
insansever, konuksever, bilgili ve yararlıdırlar.
Kentaur'lar Herakles efsanesinde rol oy­
170
nar: Herakles, Erymanthos yaban domuzum!
avlarken Pholos'a konuk olmuş, at adam yigide
pişmiş etler ikram etmiş, kendisi de çiğ!
et yiyecekken, Herakles şarap istemiş, Pholos
Dionysos'un Kentaur'lara armağan ettiğii
bir testi şarabı bulunduğunu, ama hepsinin
malı olduğu için bunu açmaya cesaret edemedigini
söylemiş, yiğidin ısrarı üzerine getirmiş
ve içmeye başlamışlar. Derken şarap kokuşuna
gelen at adamlar kocaman taşlar ve
çam ağaçlarıyla Herakles'e saldırmışlar. Yiğit
hepsinin hakkından gelmiş ve onları kovalarken
Kheiron'u da bir okuyla yaralamış. He
rakles bu yarayı iyi etmeye çalışmış, başaramamış,
ölümsüz olan Kheiron o kadar acı çekiyormuş
ki, ölmek istemiş, ölümsüzlüğünü
yüklenecek birini aramış. Prometheus bu işe
razı olunca, Kheiron ölümsüzlüğü ona vererek
ölmüş.
Kentaur'lar üstüne çok revaç bulmuş, özellikle
birçok ünlü kabartmalara konu olmuş bir
efsane de Kentaur'Iarla Lapith'ler arasındaki
savaştır. Parthenon tapınağının büyük heykeltıraş
Phidias'ın elinden çıkma metop kabartmalan
işte bu savaşı canlandırır. Lapith'ler
Thessalia'da oturan bir boydur. Bunların
önderi Peirithoos Hippodameia ile evlenecekken,
düğününe Kentaur'ları da çağırır,
şarap içmeye alışık olmayan bu at adamlar
düğün şöleninde sarhoş olup gelini kaçırmaya
kalkışırlar. Lapith'lerle Kentaur'lar arasında
korkunç bir boğuşma başlar. Sonunda Lapith'ler
savaşı kazanır ve at adamları bölgeden
kovarlar.
Deianeira'yı kaçırmak isteyen, sonra da
ona Herakles'in ölümüne sebep olacak iksiri
veren at adam Nessos için bkz. Nessos, Deianeira,
Herakles.
Kephalos. Kephalos'un kaynağı üstüne anlatılan
efsaneler birbirini pek tutmamaktadır:
Kimine göre Deukalion'un soyundandır, kimine
göre Hermes'le Herse'nin yahut da Atina
kralı Pandion'un oğludur.
En ünlü efsanesi Şafak tanrıça Eos tarafından
kaçırılmasıdır. Eos onu Suriye'ye götürür,
orada sevişirler ve tanrıça Phaethon'u
doğurur (Eos). Ama Kephalos tanrıçanın yanında
uzun zaman kalmaz, ondan ayrılıp Attika'ya
gelir ve Prokris'le evlenir.