Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

K
Kabir'ler. Kabeiroi diye anılan tanrısal varlıklar.
Kaynaklan ve gerçek nitelikleri belli olmayan
Kabir'lerin adı Dardanos efsanesinde
geçer: Semendirek adasında gizlemleri bulunan
bu cinleri Troya yöresine Dardanos getirmiş
(Dardanos). Mitograflara göre babaları,
ya da ataları Hephaistos, sayılan da üçtür.
Musalara ve Demeter, Persephone, Hades
gibi tanrılara Kabir adının sıfat olarak takılması
dikkati çeker. Roma çağında lupiter,
luno ve Minerva üçlüğüne de Kabir denmektedir.
Adları efsanelere pek karışmayan Kabir'lerin
Bergama akropolünde Zeus'un doğuşuna
tanıklık ettikleri, sonra da Rhea'nın alayında
bulunan cinlere karıştıklan söylenir. Bütün bu
belgelerden Korybantlar ve Kuretalar gibi
Ana Tanrıça tapımıyla ilgili oldukları anlaşılmaktadır
(Kybele).
Kader. Bkz. Moira.
Kadmos. Thebai şehrinin kurucusu Kadmos,
Thebai efsanelerinin başında, özellikle
tragedyaya konu olmuş birçok kahramanın
atası olarak görülür. Efsanesi bütün Akdeniz
bölgesine, Anadolu ve Afrika'ya yayılmış, kişiliği
bölgenin yerli tipleriyle kaynaşmıştır.
Kadmos, Agenor'la Telephassa'nın oğludur,
İo soyundandır (Tab. 10). Europe, Phoiniks
ve Kiliks'in kardeşidir. Europe kaçırılınca,
Agenor oğullarını kızı aramaya gönderir
(Agenor). Anasını da birlikte götüren Kadmos
bu aramanın boş olduğunu anlar ve bir
süre Trakya'da kaldıktan sonra, anası da
ölünce, Delphoi kehanetine ne yapacağını
sormaya gider. Tann sözcüsü Eupore'nin izini
aramaktansa, bir şehir kurması gerektiğini
söyler. Karşısına çıkacak bir ineğin ardına takılacak
ve inek nereye çökerse orada şehir
kuracaktır. Kadmos yola çıkar, biraz gittikten
sonra bir inek sürüsüne rastlar, ineğin biri
her iki böğründe ayı simgeleyen iki beyaz küre
taşımaktadır. Kadmos bu ineğin peşine takılır,
inek gider, gider, sonunda Boiotia bölgesinde
bir yere çöküp y.ıl.ır. Kadmos seçilen
yerin bıır.ısı okluğunu anlar, ineği Athe-
na'ya kurban etmek ister, bunun İçin de arkadaşlarını
su almaya gönderir. Ares Pınarı adlı
çeşmenin önünde bir ejderi tepeler. O sırada
tanrıça Athena ona görünür ve ejderin dişle
rini toprağa ekmesini söyler. Kadmos bunu
yapınca topraktan birdenbire silahlı adamlar
çıkıverir: Bunlara Spartoi, yani ekilmiş adamlar
adı verilir. Hepsi dev gibi yabani adamlardır.
Doğar donmaz birbirleriyle kavgaya tutuşurlar,
yalnız beşi sag kalır, bunlar da Kadmos'a
şehri kurmak için yardım ederler. Ne
var ki Kadmos Ares'in kutsal ejderini öldürmüş
olma suçunun cezasını çekmelidir: Yedi
yıl boyunca tanrıya köle olarak hizmet etmek
zorunda kalır, sonra gelir Thebai'ye kral olur.
Başta Athena olmak üzere tannlar onu korur.
Zeus Ares'le Aphrodite'nin kızı Harmonia'yı
Kadmos'a eş olarak verir ve düğünleri
parlak bir törenle kutlanır. Kadmos tepesi
adını alan Thebai kalesine tanrılar armağan
larıyla birlikte gelmişlerdir. Harmonia'ya verilen
düğün hediyeleri dillere destan olmuş,
sonra da Thebai hanedanının başına gelecek
birçok belaları doğurmuştur. Bunların en
önemlisi Kharit tanrıçaların dokuduğu bir ti
bise ve demirci tanrı Hephaistos'un yaptığı
bir altın kolyedir. Söylentiye göre bu gerdanliği
Kadmos'a Zeus kendisi vermiş, birine gö
re de Europe kardeşine hediye etmişti. Her
iki armağanın da sonraki efsanelerde sözü
geçer (Harmonia, Amphiaraos, Eriphyle,
Alkmaion).
Kaeira. Kodros'un oğlu Neleus efsanesinde
rol oynayan Milet'li bir çömlekçi kız. Neleus
Atina'dan göçmeden, nereye yerleşmesi gerektiğini
tanrı sözcüsüne sormuş, aldığı cevapta
yeni yurdunun bir genç kızın elinden
suyla toprak alacağı yerde bulunduğu söylenmiş.
Neleus da dolaşa dolaşa Miletos bölgesine
gelmiş, orada bir mühür izini almak için
yolda rastladığı Kaeira adında bir kızdan çamur
istemiş, kız da toprağa su karıştırarak
bunu yapınca tanrı sözü yerine gelmiş. Neleus
Miletos'ta kral olmuş, ayrıca da dolaylarında
üç şehir kurmuş (Neleus 2).
Kakasbos. Lykia ve Pisidia bölgelerinde at
üstünde ayakta durur gösterilen bir tanrı figürü.
Burdur'un Tefenni İlçesinde bu tanrı ka
yalara oyulmuş olarak görülmektedir.