Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

(1) Skamandros ırmağının tanrısıyla birleşip
Teuker adlı bir oğul doğuran bir Nympha
(Teuker).
(2) Dardanos'un bir kızı. Trakya kralı Phineus'la
evlenir. Bir efsaneye göre Phineus'un
başına bela getiren odur (Phineus).
İdaios. Girit ya da Troas'taki İda dağı ile ilişkili
birkaç kişinin adi:
(1) Priamos'un bir oğlu.
(2) Paris'le Helena'dan dogma bir oğul.
(3) Priamos'un arabacısı.
(4) Dares'in oğlu, Troya'lı savaşçı.
(5) Korybant'lardan biri.
(6) Dardanos efsanesinin bir anlatımına
göre, Dardanos'un İdaios'la Dimas adlı iki
oğlu olmuş. İdaios Troya'nın güneyindeki dağın
eteğine yerleşmiş ve tda adını dağa vermiştir.
Troya bölgesine Ana Tanrıça Kybele'nin
kültünü getiren de oymuş.
İdas. Homeros İdas (destanda adı İdes olarak
geçer) üstüne şöyle der (İl. IX, 557):
İdes bir zamanlar en güçlüsüydü dünyadaki
yiğitlerin,
ince bilekli gelin Marpessa uğruna o
Phoibos Apollon'a bile kaldırmıştı yayını.
İdas, birçok efsanelerde adı geçen bir kişidir:
Kardeşi Lynkeus'la birlikte Kalydon avına
ve Argonaut'lar seferine katılır, Anadolu'da
Mysia'yı ele geçirecekken Telephos
ona engel olur. Tanrı Apollon ve Dioskur'lara
karşı savaşı, efsanesinin en göze çarpar
yanıdır: İdas, Euenos'un kızı Marpessa'ya
âşık olur ve onu babasından kaçırır. Evlenirler,
ama tanrı Apollon da kadına tutkundur,
onu İdas'ın elinden almak ister, Apollon'la
İdas birbirlerine girerler. Zeus çare olarak şunu
buyurur: Marpessa ikisi arasından seçsin.
Kadın kocasını seçer.
İdas bir sürünün paylaşılması konusunda
Dioskur'larla kavgaya tutuşur: İdas bir hileyle
bütün sürüyü ele geçirdiğinden Kastor'la
Polydeukes ona ve Lynkeus'a saldırırlar. Çarpışma
sırasında Kastor öldürülür, Zeus da
Polydeukes'i kurtarmak için araya girmek zorunda
kalıp İdas'ı şimşeğiyle çarpar (Lynkeus,
Marpessa, Dioskur'lar).
İdmon. Argonaut'lar seferine katılan bilici.
Aslında Apollon tanrının oğlu sayılır, ölümlü
babası ise, Melampus'un oğlu Abas'tır. Adı
"gören" anlamına gelen İdmon Argonaut'ların
yolculuğunu öngörü gücüyle düzenledikten
sonra bir anlatıma göre de Mariandyn'ler
ülkesindeki duraklarında bir ava katılarak
bir yaban domuzu tarafından öldürülmüştür
(Argonaut'lar).
İdomeneus. Deukalion'un oğlu ve Minos'un
torunu, Troya savaşına katılan Girit
kralı. İdomeneus'un Molos diye bir üvey kardeşi
var, onun oğlu Meriones Troya savaşında
İdomeneus'un hem seyisi, hem de en yakın
savaş arkadaşıdır.
Homeros'un parlak sıfatlarla nitelendirdiği
(tanrı gibi, alev gibi saldıran denir İdomeneus'a)
bu yiğit İlyada'da "saçlarına kır düşmüş"
yaşlıca bir adam olarak gösterilir. Ama kahramanlıkları
destanda büyük bir yer tutar.
Destan bölümleri boyunca İdomeneus en
seçkin Troya yigitleriyle savaşıp, çoğunu alt
eder, Deiphobos'a, Aineias'a, giderek Hektor'a
bile karşı çıkar ve çok adam öldürür, öldüremediklerini
de yaralar. Bütün bu savaşlarında
Meriones her zaman yanıbaşındadır ve
onu destekler.
İlyada'da anlatılan olaylardan sonra, İdomeneus'un
şehri almak için yapılan tahta atta
bulunan yiğitlerden biri olduğu ve Akhilleus'un
ölü törenlerindeki yumruk yarışında birinci
geldiği anlatılır.
Kaç yoldaşı uarsa savaştan kurtulan
hepsini Girit'e götürebilmiş İdomeneus,
deniz yutmamış onların hiçbirini.
Başka efsane yazarları İdomeneus'un dönüş
serüvenini bambaşka biçimde anlatırlar:
Girit'e varmadan donanması büyük bir fırtınaya
tutulmuş, İdomeneus da sag salim yurda
varırsa ilk karşısına çıkacak olan insanı
Poseidon'a kurban etmeyi adamış. Karşısına
ilk çıkan kendi oğlu (ya da kızı) olmuş, İdomeneus
sözünü tutmuş, kanını akıtmış, ama bir
süre sonra Girit adasında çıkan bir salgının
nedeni bu suçta aranmış ve İdomeneus yurdundan
sürülmüş. Gitmiş güney İtalya'ya yerleşmiş.
İdomeneus üzerine şu masal da anlatılır:
Thetis'Ie Medeia bir güzellik yarışmasına girişmişler,
İdomeneus'u da yargıç olarak al-