Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

tanus su perisi İutuma ile evlenmiş ve ondan
Fons, ya da Fontus adlı pınar tanrı olmuş
(luturna).
İapetos. Uranos'la Gaia'nın oğlu Titan İapetos,
her biri belalı bir efsanenin kahramanı
oğullar meydana getirmiştir (Tab. 3). Hesiodos
bu Titan'm dölünü şöyle tanımlar (Theog.
507 vd.):
iapetos aldı Klymene'yi,
güzel topuklu Okeanos kızını,
girdi gerdeğe ve bir oğlu oldu:
Azgın yürekli Atlas tanrı.
Sonra getirdi dünyaya Menoitios'u,
o kendini çok beğenen tanrıyı;
ve kıvrak, cin fikirli Prometheus'u,
sonra da yarım akıllı Epimetheus'u,
o ki bela oldu ekmek yiyenlere
Zeus'un yoğurduğu bakireyi evine alarak.
Başka kaynaklara göre İapetos Klymene ile
değil de Asia ile evlenir (Asla). Öbür Titan'Iar
gibi İapetos da Zeus'un eliyle Tartaros'a atılıp
yeraltına kapatılır.
İasion. Zeus'la Elektra'nın oğlu, Harmonia
ve Dardanos'un kardeşi (Tab. 7). Dardanos
gibi Samothrake'de oturur, bazı kaynaklarda
Giritli olduğu söylenir. Efsanesinin en çarpıcı
yanı Demeter'le olan aşkıdır. Tanrıçanın ona
gönül verip vermediği konusunda efsanelerde
ayrılık varsa da, Demeter'le birleştiği ve
aşklarından Plutos'un doğduğunda kaynaklar
birleşir. Odysseia'da Kalypso tanrıçaların
ölümlülerle olan aşklarından dem vururken
şöyle der (Od. V, 125 vd.):
Güzel örgülü Demeter de gönül vermişti
İasion 'a
sarmaş dolaş olmuştu ikisi sevgiyle,
yatmışlardı üç kez sürülmüş bir tarlada,
ama Zeus o saat aidiydi bu haberi,
erkeği tepelediydi göz kamaştırıcı
yıldırımla.
Diodoros'a göre İasion Samothrake adasının
gizemlerine ermişti, kardeşi Harmonia'nın
Kadmos'la düğünü sırasında Demeter'e
rastlamış ve tanrıça ona gönlüyle birlikte buğday
tanelerini de armağan etmiş. Sonra da
İasion Kybele ile sevişmiş ve Korybas diye bir
oğulları olmuş. Korybas Korybant'lara adını
vermiş (Korybanl lar).
tason. Argonautlar seferinin kahramanı İason,
Kretheus'la Tyro'nun oğlu Aison'dan
dogmadır (Tab. 22). Amcası Pelias'la babası
arasında tahta kimin çıkacağı kavgasında İason'un
İolkos sarayından uzaklaştırıldığı ve
ormanlarda at adam Kheiron tarafından yetiştirildiği
anlatılır. Yetişkin çağa gelince lason
şehre döner. Kılığı Pelias'la arasının açılmasına
ve sürülmesine yol açar (Pelias). Efsaneye
göre Pelias'a bir tanrı sözcüsü tek
ayakkabılı adamdan korkmasını söylemişmiş,
tanrı Poseidon'a kurban kestiği ve kalabalık
bir tören kutladığı bir gün lason sırtında bir
pars postu ve her bir elinde bir kargı ile çıkagelmiş,
üstelik Pelion dağının eteklerinde bir
dereyi geçerken sandallarından birini yitirmişmiş,
onu böyle görünce Pelias şaşakalmış,
tanrı sözünü ansımış, üstelik de İason
babasının tahtını isteyince, onu ne pahasına
olursa olsun uzaklaştırmak gerektiği kanımına
varmış. Bir anlatıma göre, Pelias İason'a
tahtı vermem dememiş de yalnız şöyle bir soru
sormuş: Bir kral kendine kumpas kuran
bir uyruğuna ne yapmalı? İason da, onu
uzaklara sürmeli cevabını vermiş de onun
üzerine Pelias İason'a Kolkhis'ten altın postu
gidip almasını buyurmuş. Her neyse, İason
bu serüvene hayır dememiş ve Yunanistan'ın
en seçkin yiğitlerini bir araya getirerek Argo
gemisini yaptırmış ve ünlü Karadeniz seferine
çıkmış. Bu noktadan sonra İason'un kaderi
Argonaut'ların kaderiyle birleşir (Argonaut'lar).
Yunanistan'a dönüşünde Medeia'nın
büyülerine kurban gider. Karadenizli büyücüden
kurtulduktan sonra İason İolkos'a döner,
kendi ya da oğullarından biri bu şehirde krallığı
ele geçirir (Medeia).
İda. (1) Girit kralı Melisseus'un kızı. Rheia
yeni doğurduğu Zeus'u Kronos'tan kaçırıp
kundakta bebek olarak Girit'e götürünce, İda
kendi adını taşıyan dağda onu kız kardeşi Adrasteia
ile birlikte büyütür, besler (Zeus,
Amaltheia).
(2) Korybas'ın kızı, Girit kralı Lykastos'la
evlenir ve Minos adlı bir oğlu olur.
(3) Çanakkale bölgesindeki Kazdağı'nın eski
adı.
İdaia. İda'lı anlamına gelen bu ad Troya bölgesindeki
İda dağı ile ilişkisi olan iki efsanelik
kadının adıdır: