Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

dönen Horatius öldürür, ama bu suçu Roma'yı
kurtardığı için affedilir.
Hyades. Hyad'lar gökte Pleiad yıldızlarına
yakın bulunan bir takımyıldızdır, baharda
yağmur mevsiminin başlamasıyla görünürler,
adları da yağmur yağmak anlamına gelen
"hyein" fiilinden türemedir. Gökte yıldız olmadan
önce Hyad'lar Atlas'la Okeanos kızı
Pleione'nin kızları nympha'larmış. Sayıları iki
ile yedi arasında değişir. "Nysa nympha'ları"
diye anılan bu kızlar Dionysos'a dadılık etmişler
(Dionysos), ama Hera'dan korktukları için
tanrısal çocuğu İno'ya bırakıp kaçmışlar. Zeus
onları gökte birer yıldız haline getirmiş.
Başka bir anlatıma göre, kardeşleri Hyas'ın
ölümüne dayanamayarak canlarına kıymışlar
da sonra yıldız olmuşlar (Hyas).
Hyakinthos. Latin şairi Ovidius'un anlattığı
bir çiçek öyküsünün kahramanı. Hyakinthos
tanrı ApoUon'un can ciğer arkadaşıymış, iki
dost bir gün disk atmada yarışırken tanrının
fırlattığı disk gelmiş, Hyakinthos'un başına
vurmuş. Delikanlının boynu bir çiçek sapı gibi
kırılmış, çimenler al kana boyanmış. Arkadaşını
kolları arasına alan tanrı da "Ah, senin
yerine ben öleyim!" demiş, o anda çimenler
gene gövermiş ve Hyakinthos'un öldüğü yerde
güzelim bir çiçek açmış. Hyakinthos, yani
sümbül demişler bu çiçeğe. Bir anlatıma göre
yel tanrı Zephyros tanrı ApoUon'un delikanlıya
sevgisini kıskandığı için hızla eserek diskin
Hyakinthos'a çarpmasını sağlamış.
Hyas. Atlas'la Pleione'nin oğlu, Hyad'lar ve
Pleiad'ların kardeşi. Libya'da bulunduğu bir
sırada bir yılan, bir aslan, ya da bir kaplan tarafından
öldürüldüğü söylenir. Ölümüne ağlayan
kız kardeşlerini Zeus'a göre birer burç
haline sokmuş (Hyades).
Hybris. Yunan düşüncesinde büyük bir yer
tutan soyut bir kavramın simgesi. Hybris insanı
suç işlemeye iteleyen ölçüsüzlük, hırs ve
kendine aşırı güvendir. Birçok tragedya kişilerinin
başlarına gelen belalar hep bu Hybris
yüzündendir. Hybris, fazla varlık, doygunluk
anlamına gelen Koros'un ya anası, ya da kızı
olarak simgelenir. Koros'u olduğu kadar
Hybris'i de Yunan düşüncesine özgü birer
kavram olarak başka dillere çevirmek güçtür.
Hydra. Yılan ya da ejder anlamına gelen
Hydra, Typhon'la Ekhidna'nın kızı ve Kerberos
Khimaira, Phiks gibi canavarların kız kardeşi
sayılır. Hesiodos Hydra'yı şöyle tanımlar
(Theog. 310-315):
(Ekhidna) Hydra'yı doğurdu onlardan
sonra,
Hydra o bataklıklar canavarı ki
tüyler ürpertir bütün yaptıkları,
o Hydra ki ak kollu Hera tanrıça
büyütmüştü korkunç hıncım gidermek için
güçlüler güçlüsü Herakles'e karşı.
Herakles ikinci iş olarak bu canavarı öldürür
(Herakles) ve oklarını onun zehirli kanına
batırır. At adam Nessos'un Deianeira'ya verdiği
iksire de bu canavarın kanı karışmıştır
derler, ayrıca bir ırmağa akan kanı ırmak sularının
zehirlenmesine ve bölgeye leş kokularının
yayılmasına yol açmış.
Hygieia. Adı sağlık anlamına gelen Hygieia,
hekim tanrı Asklepios'un kızı ve yardımcısıdır.
Hygieia yalnız hasta insanlara değil, hayvanlara
da bakar, dertlerine deva, hastalıklarına
ilaç bulur. Hekimlikle ilgili bütün tanrılar
gibi o da yeraltı simgeleri taşır ve özellikle
yeraltı yaratıklarının en özgürü olan yılanla
bir arada gösterilir. Hiçbir efsanesi yoktur
(Asklepios).
Hylas. Hylas, kahraman Herakles'in gönül
verdiği yakışıklı bir gençtir. Yiğitle birlikte Argonaut'lar
seferine katılır. Mysia bölgesinde
karaya çıktıklarında Herakles kırılmış küreği
için bir ağaç keserken, Hylas su bulmak için
ormana dalar ve kaybolur. Bir söylentiye göre
nympha'lar bu güzel delikanlıya tutulurlar
ve onu ölümsüz kılmak için aralarına alırlar.
Hylas'ın kaybolduğunun ilk farkına varan
Polyphemos'tur. Avazı çıktığı kadar Hylas,
Hylas diye bağırır. Herakles de aramaya koyulur,
ama delikanlıyı bir türlü bulamazlar. Bu
arada Argonaut'lar onları beklemeyerek demir
alırlar. Polphemos Mysia'da kalır ve önce
Kios, sonra Prusa adını alan bir şehir kurar.
Bu bizim Bursa'dır. Herakles Mysia'lıları
Hylas'ı kaçırmış olmakla suçlamış ve onlardan
tutsaklar alarak Hylas'ı arayıp bulmalarını
buyurmuş. Hylas'ı arama, bölgede yıllık törenler
haline gelmiş: Rahipler dağa çıkar