Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

Hermione. Menelaos'la Helene'nln kızı
(Tab. 15). Odysseia'da adı geçer (Od. IV, 4-
14)-.
... Başka çocuk vermemişti tanrılar
Helene'ye,
ilk batında ay parçası bir kız doğurmuştu o,
yüzü altın Aphrodite'ye benzeyen
Hermione'yi.
Telemakhos babasını aramak için yaptığı
yolculukta Lakedaimon'a vardığı zaman,
Hermione'nin düğünü yapılmaktadır, Menelaos
Troya'da iken kızını Akhilleus'un oğlu
Neoptolemos'a nişanlamıştır:
Tanrılar gerçekleştiriyordu şimdi bu
düğünü...
deniyor. Oysa tragedya yazarları Hermione'nin
Orestes'le nişanlanıp evlendiğini kabul
ederler. Bir anlatıma göre Menelaos Troya'da
iken bu düğün olup bitmiş de, sonra
Akhilleus'a verdiği sözü tutmak için babası
onu Orestes'ten ayırıp Neoptolemos'a vermiş.
Hermione ikisi arasında kalmış. Fransız
tragedya yazarları, özellikle Racine, Hermione'yi
Neoptolemos'a nişanlı ve tutkun gösterir,
oysa Akhilleus'un oğlu "tutsağı Andromakhe'yi
sevmektedir. Orestes ise amca kızı
Hermione'ye karşılıksız bir aşkla yanmaktadır
(Orestes, Neoptolemos).
Hero ile Leandros. Şu her gün karşımızda
gördüğümüz Boğaziçi'nin güzelliğini müjdeleyen
Kızkulesi var ya, bir zamanlar bu kulede
bir kız yaşarmış derler, ona âşık bir delikanlı
her gece Galata'dan kuleye yüzer, sevgilisine
kavuşurmuş... Bir gece fırtına çıkmış, deniz
delikanlıyı alıp götürmüş, ölü gövdesini ertesi
sabah kulenin dibine atmış. Bu masal Kızkulesi
için anlatılır, oysa, Hero ile Leandros'un
efsanesi aslında Boğaziçi'nde değil, Çanakkale
Boğazında geçer. Ama masal bu, sahnesi
nerede olursa olsun, bir hayal, bir de hakikat
payı taşır. İstanbul limanının süsü bugün de
dimdik ayakta duran sevimli Kızkulesi bu masalı
kendine yakıştırmış ya, doğru veya yanlış,
varsın sahibi o olsun bundan böyle.
Bir varmış, bir yokmuş, Çanakkale Boğazının
en dar olduğu yerde biri Sestos, öbürü
Abydos diye iki şehir varmış. Abydos, Anadolu
topraklarında, Sestos da karşıda Trakya
kıyısındaymış. Boğazın en dar geçidi, Naraburnu
yıllar yılı kahramanlık destanlarına sahne
olmuştur gerçi, ama insanlığın kara günlerini
dile getiren bu olaylar, dalgalarının bir
aşk faciasına da sebep olduğunu unutturmuştur
bize.
Abydos'ta bir kral oğlu yaşarmış, adı Leandros,
Sestos'ta aşk tanrıçası Aphrodite'nin
bir rahibesi varmış, adı Hero. Hero ile Leandros
gönül vermişler birbirlerine. Neden
vermişler, nasıl vermişler? Masal açıklamıyor
bunları. Sevgililer birbirlerini niçin sevdiklerini,
sevgi kıvılcımlarının yüreklerinde ne zaman
çaktığını bilirler mi? Biz diyelim ki, bir
bahar günü Sestos'ta bayram yapılmış, Aphrodite'nin
çok genç ölen sevgilisi Adonis'in
şerefine bir bayrammış bu. Adonis, yahut
Temmuz (temmuz ayının âdı oradan gelir)
ağaç kabuğundan doğmuş, çiçek gibi körpe,
canlı bir çocukmuş. Aphrodite onu görür
görmez, güzelliğine vurulmuş, çocuğu yeraltı
tanrıçası Persephone'ye vermiş, büyütsün diye.
Ne var ki, karanlık ülkenin tanrıçası da
çocuğa tutulmuş. Aphrodite'ye geri vermek
istememiş. Tanrıların babası Zeus kızlarının
arasını bulmak için Adonis yılın üçte birini
yeryüzünde Aphrodite ile, üçte birini yeraltında
Persephone ile, geri kalanını da kendi nerede
dilerse orada geçirecek diye kesip atmış.
Ama Adonis yılın sekiz ayını Aphrodite'nin
yanında geçiriyor, yalnız dört ay iniyormuş
karanlık ülkeye, Persephone kıskançlığından
bir yaban domuzu salmış ormanlara,
hayvan Adonis'i avlanırken yaralamış, öldürmüş.
Can çekişen sevgilisinin yanına koşarken
Aphrodite'nin ayağına bir gül dikeni batmış.
O güne kadar beyaz olan gül, tanrıçanın
kanıyla al renge boyanmış. Tanrıça, Adonis'in
gövdesinde ne kadar kan damlası varsa,
o kadar gözyaşı dökmüş, toprağa dökülen
her damla kandan bir lale, her damla yaştan
bir kırmızı gül fışkırmış. Bundan böyle bahar
bayramında kadınlar, "Ah Adonis! Vah Adonis!"
diye bağırıp dövünürler, tören yaparlarmış.
Leandros, Hero'yu bu törenlerin birinde tepeden
tırnağa kırmızı güllerle donanmış olarak
görmüş belki. Çiçeklerin kadife kırmızısı,
kızın sütbeyaz güzelliğini daha da belirtiyordu.
Abydos'lu kral oğlu Sestos'lu rahibeye ne