Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
zalandırmış olur, kızı lole'yi de alır. O sırada<br />
Deianeira'dan yeni bir gömlek ister. Kıskançlık<br />
içinde kıvranan Deianeira da ona Nessos'un<br />
kanına bulanmış iksirle ıslattığı gömleği<br />
gönderir. Yiğit gömleği sırtına geçirir geçirmez<br />
korkunç acılarla yanmaya başlar, Deianeira<br />
haberi alınca kendini asar, oğlu Hyllos<br />
babasının son buyruklarına uyarak yiğidi Oita<br />
dağının tepesinde kurulmuş bir odun yığınında<br />
yakar. Zeus'un oğlu Herakles'i kaçırıp<br />
Olympos'a götürdüğü ve Hebe ile evlendirip<br />
ölümsüzlüğe kavuşturduğu anlatılır.<br />
Fizik ve moral gücün, kahramanlığın simgesi<br />
olan Herakles hem kahraman, hem de<br />
tanrı olarak tapım görmüştür. Çok içen, çok<br />
yiyen canlı ve iyi kalpli bir dev olarak tanımlanan<br />
Herakles Greklerin gözünde kötüleri,<br />
sözünde durmayanları cezalandıran, insanın<br />
başına gelen afet ve belaları alt edip yenen<br />
yiğitlik ve yüreklilik simgesidir. Heraklesogulları<br />
denilen dölleriyle bütün Peloponez'e egemen<br />
olmuş, böylece Yunanistan yarımadasının<br />
atası sayılmıştır.<br />
Herakles'in adı hemen her destan ve şiirde<br />
geçerse de, kişiliğini ozanlardan çok tragedya<br />
yazarları işlemiştir. Bütün öykülerini buraya<br />
almamıza olanak bulunmayan Herakles'in<br />
rol oynadığı bütün olaylar, adları başka maddelerde<br />
geçen kişilerle ilgili olarak anlatılmıştır.<br />
Hercules. Herakles'in Latince adı. Roma<br />
efsanesinde Yunanlıların Herakles tipi olduğu<br />
gibi benimsenmiş, ancak öykülerine yerli<br />
bazı öğeler katılmıştır. Örneğin Cacus adlı<br />
devi ve ülkesine gelen yabancıların canına kıyan<br />
kral Faunus'u öldürdüğü anlatılırdı. Roma<br />
kralı Evandrus yiğidi konuklarnış ve şerefine<br />
bir tapınak kurmuş derlerdi. Hercules<br />
Roma efsanelerinde daha yumuşak bir kahraman<br />
olarak canlandırılır, elinde bir sazla Musa'lara<br />
karıştığı da görülürdü (Evandrus).<br />
Hermaphroditos. Hermes'Ie Aphrodite'nin<br />
oğlu Hermaphroditos'un adı Salmakis<br />
efsanesinde geçmektedir (Salmakis). Erkek<br />
ve dişi cinsini kendinde birleştiren Hermaphroditos<br />
tipinden insanların atası olarak Platon<br />
da söz etmektedir. "Şölen" diyalogunda<br />
söz alan komedya şairi Aristophanes, insanların<br />
en ilkel çağlarda hem erkek, hem de di<br />
şi olduklarını, sonra bu yüzden fazla güç kazandıkları<br />
için tannlarca ikiye bölündüklerini<br />
anlatır, İki cins arasındaki tutku ve birbirleriyle<br />
birleşme isteği çok eski zamanlardaki bu<br />
birlikten dogma imiş (Plat. Şölen, 189e-<br />
191d.).<br />
Hermes. Hermes, Titanlar soyundan Atlas'la<br />
Pleione'nin kızı Maia'nın Zeus'la birleşmesinden<br />
doğmuştur (Tab. 5), Tanrıların ve<br />
özellikle Zeus'un habercisi olarak görev alan<br />
Hermes, Olympos tanrılarının en renkli ve<br />
özgün kişilerinden biridir.<br />
DOĞUŞU VE EFSANELERİ. Hermes'in asıl<br />
efsanesi doğuşu ve ömrünün ilk günleriyle ilgilidir.<br />
Bu eşsiz ve şaşırtıcı, bir bakıma da güldürücü<br />
efsane homerik denilen, ama Homeros<br />
destanlarından birkaç yüzyıl sonra Yunanistan'ın<br />
Peloponez bölgesinde meydana geldiği<br />
besbelli "Hermes'e Övgü" adlı şiirde<br />
uzun uzadıya anlatılmıştır.<br />
Zeus Maia ile Arkadia'nın güneyinde Kyllene<br />
dağının bir mağarasında buluşmakta ve<br />
sevişmektedir. Gölgeli mağaraya sığınmış<br />
olan nympha'yı tanrılar tanrısı geceleri karısı<br />
Hera uykuya daldıktan sonra gelip bulur. Bir<br />
süre sonra Maia bir çocuk doğurur. Çocuk<br />
kundaklanır, beşiğe yatırılır, ama doğduğu<br />
gün Hermes olağanüstü işlere girişmekle kafa<br />
gücü ve yetenekleri tanrıların hepsini aşan<br />
üstünlükte olduğunu gösterir. Bebek Hermes<br />
beşiğinde kalmaz, akşam olur olmaz kundağını<br />
çözer ve ayakları üstüne basıp olmayacak<br />
serüvenlere girişmek üzere yola çıkar: Magarının<br />
önünde bir kaplumbağa görür, hemen<br />
aklına bir cin fikir doğar, hayvanı öldürür, kabuğunu<br />
boşaltır ve koyun bağırsağından yedi<br />
tel gererek bir gitar yapar, ondan güzel sesler<br />
çıkarmakla eğlenir, sonra da gider, Güneş<br />
tanrının Pieria ovalarındaki inek sürülerini<br />
bulur ve onlardan elli hayvan çalar. Tutar<br />
inekleri Kyllene'ye doğru sürer, ama hırsızlığı<br />
belli olmasın diye inekleri gerisin geri götürür,<br />
kendi de oradaki çalı çırpıdan ayağına tuhaf<br />
sandallar örerek izlerini gizler. Yolda bir<br />
ihtiyara rastlar, ona gördüğünü kimseye söylememeye<br />
yemin ettirir, karşılığında bir düve<br />
armağan edeceğine söz verir (Battos). Kutsal<br />
inekleri bir mağaraya kapattıktan sonra, gider,<br />
gene masum bir bebek gibi kundağına
Change language