Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ikisine de tanrı bilicilik yetisini vermiştir. İlyada'da<br />
"bilicilerin en iyisi" diye sözü geçen<br />
Helenos, savaşta da, dinsel konularda da<br />
Hektor'a öğütler verir ve Hektor yaşadıkça<br />
yiğitçe çarpışır. Ama agabeysi öldükten sonra,<br />
Priamos onu da öbür oğulları gibi hor görüp<br />
tersler (İl. VI, 76; VII, 44; XXIV, 249).<br />
Helenos'a değgin efsaneler asıl İlyada'ya<br />
konu olan olaylardan sonra başlar. Paris<br />
ölünce, Helena'ya kimin koca olacağı tartışılmış,<br />
Helenos'la küçük kardeşi Deiphobos talip<br />
çıkmışlar. Ama Priamos Deiphobos'u seçince,<br />
Helenos küsmüş ve İda dağına çekilmiş.<br />
Akha'ların bilicisi Kalkhas, Troya'nın<br />
ancak Helenos'un bildireceği koşullar altında<br />
düşeceğini söyleyince, Odysseus onu bulmak<br />
ve ağzından söz almakla görevlendirilmiş. Zora<br />
ve rüşvete dayanamayan Helenos şu üç<br />
koşulu bildirir: Akhilleus'un oğlu Neoptolemos<br />
savaşa katılır, Akha'lar Pelops'un kemiklerini<br />
ve Palladion'u ele geçirirlerse, şehir<br />
düşecektir. Başka bir efsaneye göre tahta<br />
atın yapılıp surlardan içeri alınmasını salık veren<br />
de Helenos'muş. Bundan sonraki öyküleri<br />
de karışıktır: Şehir düştükten sonra ölümden<br />
kurtulmuş. Hekabe ile birlikte Trakya'ya<br />
gitmiş ve anası acısından bir köpek haline gelince,<br />
onu Trakya Khersonnesos'unda (Gelibolu<br />
yarımadası) "Köpeğin mezarı" denilen<br />
yerde gömmüş. Sonra Neoptolemos'un yanına<br />
sığınmış, o ölünce karısı Andromakhe'yi<br />
almış da onunla bir oğlu olmuş. Bunlar hep<br />
sonradan uydurulmuş ve Troya kral soyuna<br />
leke getirmek için Yunanistan'da düzülmüş<br />
masallardır. Vergilius "Aeneis" destanında<br />
Helenos'u Epir bölgesinde kral olmuş ve İtalya'ya<br />
gitmek üzere oradan geçen Troya'lıları<br />
iyi karşılar gösterir.<br />
Heliadai (Helios Kızları). Güneş tanrı ile<br />
Okeanos kızı Klymene'nin çocukları, Phaeton'un<br />
kız kardeşleridir (Tab. 8). Phaeton Zeus'un<br />
yıldırımıyla vurulunca Helios kızları içine<br />
düştüğü ırmak kıyısında gözyaşı döke döke<br />
kavak ağacına dönüşmüşlerdir. Gözyaşlarından<br />
amber taneleri meydana gelmiştir.<br />
Söylentiye göre Phaeton'a Güneş'in arabasıyla<br />
atlarını veren, böylece yok olmasına yol<br />
açan Helios kızlarıymış, dönüşümleri bu sonuçlarının<br />
cezaısı olmuş (Phaeton).<br />
Heliades (Heliosoğulları). Heliosogulları<br />
Güneş tanrının Rhodos adlı nympha'dan<br />
olan yedi oğludur (Tab. 8). Hepsi usta gök<br />
bilginleriymiş, ama günün birinde aralarında<br />
anlaşmazlık çıkıp birbirlerine düştüklerinden,<br />
bazıları Midilli, bazıları Istanköy, bazıları da<br />
analarının adını verdiği Rodos adasında kalarak<br />
orada Lindos, İalysos ve Kamiros şehirlerini<br />
kurmuşlar.<br />
Helikaon. Troya'lı önder Antenor'un oğlu,<br />
Priamos'un kızı Laodike'nin kocası. Helikaon<br />
kardeşleriyle birlikte Troya yıkımından<br />
kurtulur ve Antenor ve Pulydamas'la birlikte<br />
kuzey İtalya'ya göçer (Antenor).<br />
Helios. Gaia ile Uranos'un çocukları Hyperion<br />
ve Theia birleşirler, üç göksel varlık<br />
meydana getirirler: Helios (Güneş), Selene<br />
(Ay) ve Eos (Şafak) (Tab. 4 ve 8). Titanlar soyundan<br />
olan Helios, Olympos'lu Apollon'dan<br />
ayrı bir tanrı ya da doğal bir güç, yani<br />
güneşin ta kendisi sayılır. Helios, Okeanos'la<br />
Tethys'in kızı Perseis'le evlenir, birçok<br />
çocuğu olur; herbirinin olağanüstü bir kişiliği<br />
ya da talihi var bu çocukların: Büyücü Kirke,<br />
Kolkhis kralı Aietes, Minos'un karısı Pasiphae,<br />
Aietes'i tahtından atan, ama yeğeni Medeia'nın<br />
eliyle öldürülen Perses. Helios'a Rhodos<br />
adlı nympha Heliosogullarını doğurur.<br />
Klymene de Helios kızlarını. Phaeton da Helios'un<br />
oğlu sayılır.<br />
Helios güçlü kuvvetli ve çok yakışıklı bir delikanlı<br />
olarak canlandırılır. Başı, saç biçiminde<br />
ışınlarla çevrilir. En eski inançlara göre<br />
Helios ateş saçan çok hızlı atların çektiği arabasıyla<br />
her sabah Şafak'tan hemen sonra<br />
Hindistan'dan yola çıkıp gökteki yörüngesine<br />
girer ve akşam da Okeanos ırmağına dalar.<br />
Yorgun atlarını Okeanos sularında yıkadıktan<br />
sonra doğudan batıya aynı yolu ertesi günü<br />
gene izler. Yeryüzü Okeanos ırmağı üstünde<br />
yüzen bir tabak gibi tasarlandığı için Helios'un<br />
gece batıda batıp sabah doğudan dogması<br />
olağan sayılırdı. Gök bilimi ilerledikçe<br />
güneşi simgeleyen Helios'un önemi azalmıştır.<br />
Nitekim Homeros'un Odysseia destanında<br />
bile Helios yardımcı bir tanrı sayılır ve<br />
Odysseus'un arkadaşları sığırlarını kesince<br />
kendi öcünü kendi alamaz, Zeus'a başvur<br />
mak zorunda kalır (bkz. Od. XII, 260 373)
Change language