Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

Troya'lı savaşçıların hepsi çil yavrusu gibi dağılmış,
hepsi sığınmışlardır Troya surlarının
içine (İl. XXII, 5 vd.) :
Bir Hektor duruyordu olduğu yerde,
uğursuz bir kader rmhlamıştı onu
l/yon'un dışında Batı kapılarının önüne.
Surların üstünden ihtiyar Priamos, perişan
Hekabe boşuna yalvarır dururlar bu kez Hektor'a
ölüme meydan okumaması, kentini kurtarmak
için canını kurtarması için. Ama ses
çıkmaz artık Hektor'dan, kendi içinde yapmaktadır
artık tartışmayı, hesaplaşmayı. Ve
en azından iki bin yıl sonra doğacak olan roman
türünün belli başlı bir öğesine örnek olacak
monologuna şöyle başlar Hektor (İl. XXII,
99 vd.):
"Yazık bana, girersem surların içine,
ilkin Pulydamas yağdırır ayıbı başıma,
tanrısal Akhilleus'un baş kaldırdığı o
uğursuz gece
buyurmuştu bana, Troyalılan şehrin içine
al, demişti,
dinlememiştim onu, dinleseydim keşke.
Çılgınlık ettim de ne oldu, yok ettim '
halkımı,
Troya'nm erkeklerinden, kadınlarından
utanıyorum.
Benden değersiz biri bir gün ya derse ki:
Gücüne çok güvendi Hektor, kıydı halkına.
Çok daha iyi olur karşı durmak Akhilleus'a,
ya öldürüp onu dönerim geri,
ya da onun elinden şanla ölürüm şehrin
önünde.
Yoksa göbekli kalkanımı, güçlü tolgamı
bırakıp bir yana,
kargımı da duvara dayayıp,
dosdoğru çıksam mı kusursuz Akhilleus'un
önüne,
söz versem, desem ki geri vereceğiz
Helene'yi de, tekmil mallarını da,
vereceğiz, koca karınlı gemileriyle
Aleksandros'un Troya'ya getirdiği her şeyi.
-Bunlar kavgamızın başı değil mi?-
Alın, diyeceğim, götürün bunları Atreus
oğullarına.
Bir de desem mi paylaşalım hepsini
bu şehirde nemiz var, nemiz yok.
Ant içireceğim, desem, Troyalı ihtiyarlara,
desem saklamayacaklar şehirde hiçbir şeyi,
ikiye bölecekler, desem, bütün malı, mülkü.
Ama yüreğim ne diye oyalanır böyle
şeylerle?
Ona karşı olduğum gibi gidersem
bakalım acıyacak mı bana, saygı gösterecek
mi?
Silahsız gidersem böyle çırılçıplak,
bir kadın gibi öldürebilir beni o.
Böyle enine, boyuna düşünmek de ne.
En iyisi tez elden paylaşmak kozumuzu.
Bakalım Olympos'lu kime bağışlar ünü".
Hektor böyle düşünürken Akhilleus yaklaşır.
Onu görünce bir titremedir alır Hektor'u,
başlar koşmaya. İlyada'nın en ünlü sahnelerinden
biri de açılır gözümüzün önüne: Hektor
önde, Akhilleus arkada üç kez dolaşırlar
Troya şehrini, binlerce korkulu göz önünde
oluşan bir ölüm-kalım yarışı. O sırada İda dağının
tepesinde tanrılar dernek kurmuş, gözlerler
ve tartışırlar olayı. Zeus altın terazisini
kurar, bir kefesine Hektor'un, bir kefesine
Akhilleus'un ölümünü koyar, kaldırır teraziyi,
bakarız ki Hektor'un kurası ağır basıyor.
Hektor ölecektir. Tanrılar işte o anda el çekerler
Hektor'dan, yalnız Athena Hektor'un
kardeşi Deiphobos'un kılığına girerek yiğide
yanaşır, kendisini destekleyecekmiş gibi yapar.
Hektor inanır, karşı durur düşmana,
ama bir antlaşma yapılmasını ister ki kim öl
dürecekse, ölenin bedenini geri versin yakınlarına.
Hakka, yasaya, insan saygısına güveni
vardır Hektor'un son demine dek. Oysa nerede
Akhilleus, yanaşmaz hiçbir antlaşmaya.
Aslan gibi saldırır, Hektor Deiphobos'u çağırır,
bakar ki yok, anlar aldatıldığını (İl. XXII,
303 vd.):
Kaderim beni kıskıvrak bağladı işte.
Gene de kıyasıya dövüşmek düşer bana,
bir yiğitlik göstereyim de öyle öleyim, '
duysun gelecekteki insanlar bile.
Can verirken bir daha yalvarır Hektor Akhilleus'a
ölüsünü Troya'lılara geri versin diye.
Ama Akhilleus'un ret cevabıyla karşılaşır (Akhilleus).
Hektor'un son sözü de şudur:
"Senin ne olduğun yüzünden belli,
demirden bir yüreğin var göğsünde.
Ama uyanık ol, uğramayasm tanrı lanetine,
yiğit de olsan, Paris'le Apollon bir gün seni,
öldürecekler Batı kapılarının önünde".
Söyler söylemez Hektor bu sözleri,
her şeye son veren ölüm kapladı bedenini.
Uçtu canı gövdesinden, yollandı Hades'e,
gücünden, gençliğinden koptu, kaderine
ağlaya ağlaya