Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

dıklarında Phineus Harpya'lardan kurtarılmasını
dilemiş onlardan. Aralarında Boreasogulları
Kalais ile Zetes vardı ve bilici olan Phineus
Harpya'lann ancak Boreas'ın oğullarınca
yakalanabileceklerini biliyordu. Bana karşılık,
Boreasogulları Harpya'ları yakalayamazlarsa,
kendileri ölecekti. Kovalamaca sırasında
Harpya'lann biri Peloponez'de bir ırmağa
düşer, öteki Ege denizinin bir adasına sığınır,
ama tam yakalanacakken kız kardeşleri İris
Boreasogullarının önüne geçer ve "Zeus'un
hizmetçileri" Harpya'ları öldürmelerini önler.
Buna karşılık Phineus'a rahat vermeye ve Girit'te
bir mağaraya saklanıp bir daha görünmemeye
söz verirler.
Harpya'lar Pandareos efsanesinde de rol
oynarlar (Pandareos).
Bir efsaneye göre Harpya'lar rüzgâr tanrı
Zephryros'la birleşip, Akhilleus'un ölümsüz
atları Ksanthos'la Balios'u meydana getirmişler
(Ksanthos, Balios).
Hcbe. Hebe, Yunanca gençlik demektir. Zeus'la
Hera'nın bu adı taşıyan kızları (Tab. 5)
Olympos'ta eli her işe yatkın bir çeşit ev kızıdır.
Asıl görevi tanrılara içki sunmaktır (İl. IV,
1 vd.) :
Tanrılar toplanmıştı Zeus'un çevresinde,
altın avluda.
Ulu Hebe tanrı balı döküyordu herbirine,
onlarda Troya'lıların şehrine bakıyorlardı
tepeden,
kaldırıyorlardı altın tasları birbirlerinin
şerefine.
Ama İlyada'da onu Athena ile Hera'nın
arabasını hazırlarken (İl. V, 722-731) ya da
savaş dönüşü kardeşi Ares'i yıkarken (İl. V,
905) görürüz. Daha sonraki kaynaklarda Hebe'nin
nektar sunucusu olarak görevi Zeus'un
kaçırdığı güzel delikanlı Ganymedes'e
verilir (Ganymedes).
Hebe'nin kendine özgü bir efsanesi yoktur,
yalnız Herakles efsanesinde adı geçer: Güçlü
yiğit öldükten sonra Olympos'a varıp ölümsüzlüğe
kavuşunca Hebe ile evlendirilir.
Hebe ile Herakles'in evlenmesi simgesel bir
anlam taşıyan bir "hieros gamos", yani kutsal
evlenmedir. Çokluk en büyük tanrılar arasında
ve Anadolu'lu kaynaklarda görülen bu kutsal
evlenme motifinden, Yunan efsanesinde
pek önemli bir rol oynamayan Hebe'nin Yunan
öncesi bir tanrıça olduğu sonucuna varılabilir.
Hebe, Hitit yazıtlarında Hepa, Hepat
ya da Hepatu diye adlandırılan büyük güneş
tanrıça Arinna'nın Yunancalaştırılmış adı olsa
gerek. Hitit yazıtlarında bu tanrıçaya "sedir
ağaçlarının ülkesinde" tapınıldıgı belirtilir.
Sedir ağaçlarının ülkesi Lübnan, Filistin'dir,
Hepa-Hebe ise Tevrat'ta ilk insanın, yani
Âdem'in eşi ve bütün insanların anası olarak
gösterilen Havva'nın ta kendisidir. Bu bakımdan
Hepa-Hebe ile Ana Tanrıça arasında
doğrudan bir ilişki kurulabilir ve Hepa-Hebe
adının Kybele'nin çeşitli adlarından biri olduğu
anlaşılır (Kybele).
Heilebie. Karia'da Kaunos şehri kralının kızı.
Dolaylı olarak İo efsanesine adı karışır:
Zeus İo'yu kaçırınca, babası İnakhos kızının
taliplerinden Lyrkos'a İo'yu aramasını buyurur.
Lyrkos dünyayı dolaşıp kızı bulamayınca,
Argos'a boş dönmekten çekinir ve Karia'da
Kaunos şehrine yerleşir. Orada kral kızı Heilebie
ile evlenir. Çocuğu olmaz. Kocası kısırlığının
nedenini anlamak için tanrı sözcüsüne
başvurmak üzere Kaunos'tan ayrılır ve yolculuğu
sırasında karısını aldatır. Kaunos kralı
onu dönüşünde ülkeden kovmak ister, ama
Heilebie kocasından yana çıkıp babasını alt
etmesine yardım eder.
Hekabe (Latince Hecuba). Hekabe Troya
kralı Priamos'un karısı, Hektor, Paris, Kassandra
ve daha birçok çocukların anasıdır
(Tab. 16). Priamos Hektor'un ölüsünü geri
almak için Akhilleus'un barakasına gittiğinde
kraliçeyi on dokuz çocuğunun anası diye tanıtır
(İl. XXVI, 492 vd.): ;
Oysa benim bahtım ne kadar kara,
yiğit oğullar yetiştirdim yaygın Troya'da,
ama kalmadı bana onların hiçbiri.
Geldiği gün Akhaoğulları buraya
oğullarım vardı benim elli tane,
on dokuzu bir ana karnından doğmuştu,
ötekileri saray kadınları vermişti bana. .
Hekabe ilkçağ yazınında doğurgan ve bahtsız
ana tipini canlandırır. Homeros destanlarında
beliren bu karakteri sonraları tragedyalarca
daha da abartılmış ve Hekabe çocuklarını
bir bir yitirdikten, korkunç yıkım ve lşkencelerine
tanık olduktan sonra, gözü dönmüş,