Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Haimon — Suçluları el üstünde tut<br />
demiyorum sana.<br />
Kreon —Bu kız suçlu değil mi şimdi?<br />
Haimon — Bütün Thebai bir ağızdan hayır,<br />
suçlu değil diyor.<br />
Kreon — Vereceğim buyrukları bana halk<br />
mı öğretecek?<br />
Haimon — Çocukça konuştuğunun<br />
farkında mısın?<br />
Kreon — Ben miyim bu devleti yöneten,<br />
halk mı?<br />
Haimon — Tek kişiyle devlet mi olurmuş,<br />
despotluk bu seninki.<br />
Kreon — Devlet ona hâkim olanındır,<br />
anlaşıldı mı?<br />
Haimon — Sen ıssız bir çölün hâkimi<br />
olmalıymışsm...<br />
Kreon — Yasaları yürütmek mi suçum?<br />
Haimon — Tanrısal yasaları çiğnemekle<br />
kendi iktidarını gölgeliyorsun!<br />
Hamadryades. Adlarından da belli olduğu<br />
gibi (hama+dryas, ağaçla birlikte demek) Hamadryad<br />
perileri, kardeşleri Dryad'lar gibi<br />
ağaçları ve ormanları koruyan nympha'lardır.<br />
Ağaçların yeşermesinden, canlı canlı bitip<br />
büyümesinden zevk, kesilmesinden ya da<br />
kurumasından sonsuz bir yas duyarlar. Kimi<br />
zaman da ağaçla birlikte ölürler. Böylece<br />
ölümsüzle ölümlü arası varlıklar sayılırlar. Kimisi<br />
uzun ömürlü olur, "on palmiye ömrü"<br />
yani dokuz bin yedi yüz yirmi yıl yaşarmış.<br />
Ağaçların kesilmesini önlemeye çalışan, başaramayınca<br />
da keseni korkunç cezalara<br />
çarptıran ağaç perilerinin öyküsü anlatılır.<br />
Bunlardan biri meşe ağacını kestiği için dinmeyen<br />
bir açlıkla cezalandırılan Erysikhton'un<br />
öyküsüdür (Erysikhton).<br />
Harmonia. Harmonia ile ilgili iki efsane<br />
vardır, biri Thebai efsaneler zincirine, öbürü<br />
Dardanos soyuna bağlıdır. Birinde Harmonia,<br />
Aphrodite ile Ares'in kızı, ikincisinde Zeus ile<br />
Elektra'nın kızı olarak gösterilir. Ama her ikisinde<br />
de Kadmos'un karışıdır (Tab. 18).<br />
Thebai efsanesinde Kadmos ile Harmonia'<br />
nın düğünü üstünde durulur: Zeus Harmonia'<br />
yi kendi eliyle verir Kadmos'a ve Thebai kalesinde<br />
düğününü yapar. Bütün tanrıların hazır<br />
bulundukları bu düğünde geline olağanüstü<br />
armağanlar verilir; biri Kharit'lerin dokuyup<br />
işledikleri bir elbisedir, bunu Harmonia'ya<br />
Athena (ya da Aphrodite) vermiş derler, öbü<br />
ı 00<br />
rü ünlü bir gerdanlıktır. Bu armağanlar Thebai<br />
şehrinin başına bela olmuş, şehre karşı iki<br />
saldırıya yol açmıştır (Ehphyle, Amphiaraos,<br />
Alkmaion). Efsaneye göre uğursuzluğun nedeni,<br />
Athena ile Hephaistos'un Harmonia'ya<br />
karşı, Ares'le Aphrodite'nin kızı olduğundan<br />
ötürü, hınç beslemeleridir. Thebai kral soyunun<br />
kaynağında bulunan Kadmos'la Harmonia'nın<br />
beş çocuğu olur, hepsinin de kaderi<br />
olağanüstüdür, bunlar İno, Semele, Agaue,<br />
Autonoe ve Oidipus soyunun atası Polydoros'tur<br />
(İno, Semele, Agaue, Aktaion, Labdakos).<br />
Dardanos'la lasion'un kız kardeşi olarak<br />
gösterilen Harmonia Semendirek efsanelerinde<br />
rol oynar. Kadmos ona Zeus'un kaçırdığı<br />
kız kardeşi Europe'yi ararken Semendirek<br />
adasında rastlamış ve sevmiştir. Düğünü<br />
de gene aynı görkemle Semendirek'te yapılmıştır.<br />
Kadmos'un karısı Harmonia, bazı efsanelerde<br />
uyum, denge anlamına gelen adıyla<br />
Kharit'lerin biri sayılan Harmonia ile karıştırılmıştır.<br />
Harpya'lar. Adları "kapıp kaçanlar" anlamına<br />
gelen Harpya'lar, kadın yüzlü, yaygın<br />
kanatlı, sivri pençeli bir çeşit yırtıcı kuşlardır.<br />
Okeanos kızı Elektra'nın Thaumas'la birleşmesinden<br />
doğan Harpya'lar çokluk iki olarak<br />
gösterilir: Birinin adı Aello (Kasırga), öbürünün<br />
Okypete (Hızlı uçan, Bora) dir; bazı kaynaklarda<br />
sözü geçen Kelaino da fırtınadan<br />
önceki gök kararmasını simgeler. Harpya'lar<br />
çocukları kaçırırlar ve ölülerin ruhlarını alıp<br />
Hades'e götürürler diye bir inanç vardı. Bu<br />
inancı en iyi canlandıran anıt, eski Lykia'nın<br />
Ksanthos (bugün Kınık) şehrinde bulunan ünlü<br />
mezardır. Bu mezarın iki yanındaki kabartmaların<br />
her birinde bir Harpya bebek gibi<br />
kundaklanmış bir ruhu kollarında taşır görünür.<br />
Harpya'lar asıl Phineus efsanesinde rol oynarlar<br />
(Phineus). Trakya kralı Phineus işlediği<br />
bir suçun cezası olarak kör olmuştur, tanrılar<br />
bir de bela salmışlardır başına; tabağında<br />
ne varsa, hepsini Harpya'lara kaptırır, yemeğe<br />
oturur oturmaz Harpya'lar uçagelir ve tabaklarını<br />
boşalttıktan sonra, pisliklerini bırakarak<br />
uçarlar. Argonaut'lar Trakya'ya uğra
Change language