Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü

F
Fama. Roma mitolojisinde ünü, halk sesini
ve dedikoduyu simgeleyen tanrıça. Fama,
Vergilius'un "Aeneis" destanında yarattığı bir
simgesel varlıktır. Dido'nun Aeneas'a olan
gizli aşkını açığa vurur (Aen. IV, 173-188).
Fames. Açlığı simgeleyen Fames Hesiodos'un
Eris'ten dogma olarak gösterdiği Limos'un
Latince karşılığıdır. Vergilius bu simgesel
varlığı Ölüler Ülkesi'nde Yoksulluk'la
yan yana gösterir. Ovidius'a göre, Açlık İskitya'da
kurak bir toprak üstünde oturmaktadır.
Erysikhton'a dinmez açlığı veren odur (Erysikhthon).
Fatutn. Roma mitolojisinde Kader'i simgeleyen
tanrısal varlık. Fatum, söz söylemek, konuşmak
anlamına gelen "fari"den türeme
olup, aslında "tanrı sözü" demektir. Sonraları
Yunan dinsel görüşlerinin etkisiyle Fatum,
Kader, tanrıçalarıyla bir tutulmuş ve Fatum
sözcüğü dişi cinse dönerek Fata olmuştur.
Roma'da üç Fata tanrıçasının heykeli görülürdü
ki bu heykeller Sibylla'lan simgelerdi
(Parça, Stbylla).
Fransızca peri anlamına gelen "fee" bu Fata'dan
gelmiştir. Halk arasında dişi cinsten
Fata olduğu gibi, erkek Fatus'ların da varlığı
tasarlandı ve herkesin kendi cinsine göre kaderi,
alın yazısı bir genius, bir cin olarak simgelendi
(Genius).
Fauna. Roma tanrısı Faunus'un hem kız kardeşi,
hem de eşi. Falcı bir tanrıça olarak gösterilir
ve Bona Dea ile bir tutulur (Bona Dea).
Latin Hercules efsanesinde rol oynar; Fauna,
kral Faunus'un eşi, Hercules'le sevişmiş ve
Latium'a adını verecek olan kral Latinus'u
doğurmuş. Faunus gibi Fauna'nın adı da
"quae favet" (iyilik eden, lütuf gösteren) anlamına
gelir. Kadınları kısırlıktan korurmuş.
Faunus. Roma dininin en eski tanrılarından
biri. Ficus'un oğlu ve Saturnus'un torunu olarak
gösterilir. Adı "qui favet" (iyilik eden, lütuf
gösteren) anlamına gelen bu tanrı bir yandan
sürülerin, tarlaların koruyucusu olarak
Yunan etkisi .ıllııııl.ı l.ınn Pan ile bir tutul­
muş, öte yandan adı Roma'nın kuruluş efsanelerine
karışmıştır.
Arkadya'daki Euandros'un İtalya'ya gelişiyle
ilgili efsanelerde rol oynadığı için (Evandrus),
kültü Roma şehrinin en eski tepelerinden
biri sayılan Palatinus'a yerleşmiş ve Lupercalia
bayramı (15 şubat) ile ün kazanmıştır.
Faunus'un rahipleri Luperci'lerin kutladıkları
bu bahar ve bereket bayramında delikanlılar
çırılçıplak olarak dolaşır ve önlerine
gelen kadınlara kamçılarıyla vururlardı. Kısırlığı
defetmek, toprağın verimliliğini sağlamak
ve halkı kötü güçlerin etkisinden kurtarmak
amacı güdülürdü. Klasik çağlarda Faunus bir
tanrı olmaktan çıkmış ve Yunan Satyr'leri gibi
keçi ayaklı, sakallı, boynuzlu yaratıklar olarak
dağda, ormanda, su kenarlarında nympha'ları
kovalar gösterilmişlerdir.
Roma kuruluş efsanesinde bir tanrı olarak
değil de, Latium'un ilk krallarından biri olarak
gösterilir.
Faustulus. Alba kralı Amulius'un çobanı
Faustulus Romulus'la Remus efsanesinde
önemli bir rol oynar. Amulius kızlarının doğurduğu
ikiz çocukları Tiber kenarına bırakmayı
buyurunca, Faustulus bir dişi kurdun
emzirdiği ikizleri bulmuş ve karısı Acca Larentia'ya
büyütülmek üzere götürüp vermiştir
(Acca Larentia). Sonradan Faustulus çocuklara
kim olduklarını bildirmiş, Romulus da
tanrı ve kral soyundan olduğunu anlayınca,
gidip Amulius'u öldürmüş. İkiz kardeşler kavgaya
tutuştukları zaman, Faustulus araya girmiş
ve öldürülmüş derler. Adı "faveo" fiilinden
"uğurlu, verimli" anlamına gelen Faustulus'un
Forum'da mezarı, Palatinus tepesinde
de kulübesi gösterilirdi. Roma tanrıları arasında
saygı görürdü (Romulus, Remus).
Feronia. Etrüsk asıllı bir tanrıça. Ormanları
ve kaynakları koruyan bu tanrıçanın kültü orta
İtalya'ya ve Etruria'ya yayılmıştı. Terracina'da
bulunan tapınağında köleler azat edildiği
için, Libertas, yani özgürlüğü simgeleyen
tanrıça ile bir tutulmuştur.
Fides. Andı, yemini simgeleyen tanrıça. İupiter'den
daha yaşlı, ak saçlı bir kocakarı olarak
simgelendirilmesi, verilen söze saygının
her türlü toplum düzeninin temelinde olduğu