İmar Hukukunda İfraz ve Tevhid Yöntemi ve ... - Yerel Siyaset

More documents

Recommendations

Info

gibi yerlerde mahalle kurulmasýnda herhangi bir sakýnca yoksa sokaklar harita üzerine çizilecek, gerekli görülürse karakol yerleri de belirtilecekti. Ayrýca, mahalle biriminin kurulmasý için Ýçiþleri Bakanlýðý’nýn da izninin alýnmasý zorunlu idi. Son 50 yýllýk imar tarihimizde, mahalle birimlerinin kurulmasý giriþimlerinin hemen hepsinde, merkezi idare ile yerel yönetimlerin belli ölçüde iþbirliði yaptýklarý görülür. Ankara’da Yeniþehir46 ve Yenimahalle’nin47 ve son olarak da Batýkent’in kurulmalarý bunlarýn örnekleridir. 48 4. Ýmar Planlarýnda Parsel Cepheleri Tayin Edilmeyen Yerlerde Yapýlacak Ýfrazlar 3194 sayýlý Kanunu’n 15. maddesinin 3. fýkrasýnda, “Ýmar planlarýnda parsel cepheleri tayin edilmeyen yerlerde yapýlacak ifrazlarýn, asgari cephe geniþlikleri ve büyüklükleri yönetmelikte belirtilen esaslara göre tespit edilir” denilmektedir. Buna göre, eðer imar planý yapýlmýþ olan bir alanda, parsel cepheleri planla belirlenmemiþse, bu alanda yapýlacak ifrazlarda asgari cephe geniþliklerinin yönetmelikte belirlenecek esaslara uyulacaðý öngörülmektedir. Ýmar planlarý, saðlýklý ve düzenli kentleþmenin saðlanmasý amacýyla yapýlmaktadýr. Saðlýklý ve düzenli kentleþmenin en önemli aracý da belli bir bölgede yaþayan insan sayýsýnýn kontrol edilmesidir. Belli bir bölgede yaþayan insan sayýsýnýn kontrolünün saðlanmasý ve imar planlarýnýn uygulanmasý amacýyla yapýlan arazi ve arsa düzenlemelerinde, en küçük parsel yüzölçümünün tespit edilmesi ve parsel boyutlarýnýn sýnýrlandýrýlmasý ve yapýlarýn parselle baðlantýlarýnýn denetlenmesi amacýyla yoðunluk bölgelemesi yapýlmaktadýr. Ancak, imar planlarýnda gösterilen çeþitli bölgelerde imar planlarý ile farklý hükümler getirilebilir. “3030 (5216) Sayýlý Kanun Kapsamý Dýþýnda Kalan Belediyeler Tip Ýmar Yönetmeliði’nin “Parsellere ait tanýmlar”ý düzenleyen 15. maddesinde, “parsel cephesi” (plot frontage) (parsel geniþliði) ve “parsel derinliði” (plot depth) kavramlarý tanýmlanmaktadýr. Buna göre, parsel cephesi, “parselin üzerinde bulunduðu yoldaki cephesidir. Köþe baþýna rastlayan parsellerde geniþ yol üzerindeki kenar, parsel cephesidir. Ýki yolun geniþliklerinin eþit olmasý halinde dar kenar, parsel cephesidir.” Buna karþýlýk “parsel derinliði”, “parsel ön cephe hattý ile arka cephe hattýnýn en yakýn nokta arasýndaki dik hattýn ortalama uzaklýðý” olarak tanýmlanmaktadýr. Diðer bir ifadeyle, parsel derinliði, parselin arka yüzünün ön yüz doðrultusuna olan ortalama uzaklýðýný anlatmaktadýr. Tip Ýmar Yönetmeliðinde, parsel cephesi ve parsel derinlikleri kentlerin farklý kullaným alanlarý için farklý boyutlarda belirlenmiþ bulunmaktadýr. Yönetmeliðin 17’nci maddesine göre, imar planýnda gösterilen çeþitli bölgelerde imar planý ile getirilmiþ farklý hükümler yoksa, bu yönetmeliðin belirlemiþ olduðu ölçütlere uyulur. Buna göre, olmasý gereken en az parsel geniþlikleri 3030 Sayýlý Kanun Kapsamý Dýþýnda Kalan Belediyeler Tip Ýmar Yönetmeliði’nin 17. maddesinde gösterilmiþtir. Þöyle ki; “Ýmar planýnda gösterilen çeþitli bölgelerde imar planý ile getirilmiþ farklý hükümler yoksa yapýlacak ifrazlarda, elde edilecek yeni parsellerin asgari ölçüleri, arazi meyilli, yol durumu, mevcut yapýlar v.b. gibi mevkiin özellikleri ile bu parsellerde yapýlmasý mümkün olan yapýlarýn ölçüleri ve ihtiyaçlarý da göz önünde tutularak tespit olunur. Þu kadar ki; bu tespit sýrasýnda aþaðýdaki þartlar ihlâl edilemez. Parsel geniþlikleri: 1. Ýkamet ve ticaret bölgelerinde: a) 4 kata kadar (4 kat dâhil) inþaata müsait yerlerde: - Bitiþik nizamda: (6.00) m. den, - Blok baþlarýnda: Yan bahçe mesafesi + (6.00) m. den, - Ayrýk nizamda: Son 50 yýllýk imar tarihimizde, mahalle birimlerinin kurulmasý giriþimlerinin hemen hepsinde, merkezi idare ile yerel yönetimlerin belli ölçüde iþbirliði yaptýklarý görülür. Ankara’da Yeniþehir ve Yenimahalle’nin ve son olarak da Batýkent’in kurulmalarý bunlarýn örnekleridir. 46 Ebniye Kanunu’nun hükümleri yeterli görülmediðinden, Ankara için özel kanunlar çýkarýlmýþtýr. Örneðin, 1925 tarih ve 583 sayýlý Ankara’da Ýnþasý Mukarrer Yeni Mahalle Ýçin Muktazi Yerler Ýle Bataklýk ve Mezarlýðý Arazinin Þehremanetince Ýstimlâki Hakkýnda Kanun (RG: 19 Þubat 1341, S. 90) ile, Ankara Þehremaneti’ne, bugün “Yeniþehir” adýyla bilinen semtte mahalle kurmak ve konut ihtiyacýný karþýlamak amacýyla, 4 milyon metrekare topraðý 1925 yýlýnda 1915 yýlýnda kayýtlý toprak deðerinin 15 katý üzerinden kamulaþtýrma yetkisi vermiþti. Ýþte bugünkü Yeniþehir ve Kýzýlay semtleri bu topraklar üzerine kurulmuþtur. 588 sayýlý Kanun 27 Ekim 1988 tarih ve 3488 sayýlý Uygulama Ýmkâný Kalmamýþ Olan Kanunlarýn Yürürlükten Kaldýrýlmasý Hakkýnda Kanunun 1. maddesi ile yürürlükten kaldýrýlmýþtýr. 47 Ankara’da mahalle kurulmasýnýn ikinci örneðini Yenimahalle oluþturmaktadýr. 1948 tarih ve 5218 sayýlý Ankara Belediyesine, Arsa ve Arazisinden Belli Bir Kýsmýn Mesken Yapacaklara 2490 Sayýlý Kanun Hükümlerine Baðlý Olmaksýzýn ve Muayyen Þartlarla Tahsis ve Temlik Yetkisi Verilmesi Hakkýnda Kanun (RG: 22 Haziran 1948, S. 6932) ile belediyeye elinde bulunan ve kanunla edineceði arsalarý 2490 sayýlý Artýrma, Eksiltme ve Ýhale Kanunu’na baðlý olmaksýzýn konut yapmak isteyenlere daðýtmak yetkisi verilmiþtir. 1949 yýlýnda metrekaresi 1 liradan ihtiyaç sahiplerine daðýtýlan bu ucuz arsalar üzerinde bir yýl içinde yapýya baþlamak ve iki yýl içinde bitirmek zorunluluðu getirilmiþ uygun þartlarla borçlanma imkâný saðlanmýþtý. Ucuz arsa, elveriþli þartlarla borçlandýrma ve yapýyý tamamlamaya zorlamak gibi tedbirlerle kent planlamasý ve konut politikalarý açýsýndan baþarýlý sonuçlar alýnabileceðine iyi bir örnek olan Yenimahalle, 1975’te 200 bin, 1980’de 300 bin, 1990 da 400 bir nüfuslu bir “mahalle”den ziyade bir “uydu kent” görümü kazanmýþtýr. Ayrýntýlý açýklamalar için bkz: YAVUZ-KELEÞ-GERAY, Þehircilik, s. 393. 48 KELEÞ, Kentleþme Politikasý, s. 195. 55
Kentli Haklarý / Kent Hukuku 56 Yan bahçe mesafeleri toplamý + (6.00) m. den, az olamaz. b) 9 kata kadar (9 kat dâhil) inþaata müsait yerlerde: - Bitiþik nizamda: (9.00) m. den, - Blok baþlarýnda: Yan bahçe mesafeleri toplamý + (9.00) m. den az olamaz. - Ayrýk nizamda: Yan bahçe mesafeleri toplamý + (9.00) m. den az olamaz. c) 10 veya daha fazla katlý inþaata müsait yerlerde: - Bitiþik nizamda: (12.00) m. den, - Blok baþlarýnda: Yan bahçe mesafesi + (12.00) m. den, - Ayrýk nizamda: Yan bahçe mesafeleri toplamý + (12.00) m.den, az olamaz. 2. Yalnýz 1 katlý dükkân yapýlacak ticaret ve küçük sanayi bölgelerinde: a) Bitiþik nizamda: (5.00) m. den, b) Blok baþlarýnda: Yan bahçe mesafesi + (5.00) m. den, c) Ayrýk nizamda: Yan bahçe mesafeleri toplam + (5.00) m. den, az olamaz. 3. Sanayi bölgelerinde: 30.00 m. den, az olamaz. 4. Konut dýþý kentsel çalýþma alanlarýnda 40.00 m. den az olamaz. Bu ölçülerin tespitinde, köþe baþýna rastlayan parsellerde yol tarafýndaki yan bahçe yerine, o yol için tayin edilmiþ on bahçe mesafesi alýnýr. Yönetmelikte parsel derinlikleri hakkýnda da benzeri düzenlemeler yapýlmýþtýr. Burada yalnýz bir katlý dükkân yapýlabilecek ticaret ve küçük sanayi bölgeleri, sanayi bölgeleri ve konut dýþý kentsel çalýþma alanlarý için getirilen parsel derinlik ölçütlerinde bir deðiþiklik olmamakla birlikte, oturma ve ticaret bölgelerinde, parsel derinliði boyutlarýnýn, parsel geniþliði rakamlarýndan farklý belirlendiði görülmektedir. Gerçekten, ilgili Yönetmeliðin 17. maddesine göre, Parsel derinlikleri: 1. Ýkamet ve ticaret bölgelerinde: a) Ön bahçesiz nizamda: (13.00) m. den, b) Ön bahçeli nizamda: Ön bahçe mesafesi + (13.00) m. den, az olamaz. 2. Yalnýz 1 katlý dükkân yapýlacak ticaret ve küçük sanayi bölgelerinde: a) Ön bahçesiz nizamda: (5.00) m. den, b) Ön bahçeli nizamda: Ön bahçe mesafesi + (5.00) m. den, az olamaz. 3. Sanayi bölgelerinde: 30.00 m.den, az olamaz. 4. Konut dýþý kentsel çalýþma alanlarýnda, 40.00 m. den, az olamaz. Parsel alanlarý: Konut dýþý kentsel çalýþmalarý alanlarýnda 2000 m2. den az olamaz.” 5. Ýmar Planlarýnda Parsel Cepheleri Tayin Edilen Yerlerde Yapýlacak Ýfrazlar Ýmar planlarýnda parsel cepheleri tayin edilen yerlerde yapýlacak ifrazlarýn, imar planlarýna uygun olmasý zorunludur. G. Ýmar Planý Dýþýnda Kalan Alanlarda Ýfraz Ýmar Kanunu’nun 15. ve 16. maddeleri, imar planý kapsamý dýþýnda kalan alanlardaki kadastro parsellerinin yönetmelikte belirtilen esaslar dâhilinde ifraz iþlemlerinin yapýlmasý amacýyla kullanýlmasý uygundur. 49 Belediye ve mücavir alan sýnýrlarý içinde ve dýþýnda kalan ve planý bulunmayan alanlardaki parsel geniþlik ve derinlikleri, “Plansýz Alanlar Ýmar Yönetmeliði” 50 ile tespit edilmiþ bulunmaktadýr. 1. Belediye Ve Mücavir Alanlar Ýçerisinde ve Fakat Ýmar Planý Bulunmayan Yerleþik Alanlarda Ýmar planý bulunmayan ve/veya son nüfus sayýmýna göre nüfusu 10.000’in altýna olan belediyelerin yerleþik alan sýnýrlarý içinde; nüfusu ne olursa olsun belediye ve mücavir sýnýrlarý içinde olup da imar planý bulunmayan yerleþik alan (mahalle, köy ve mezra) sýnýrlarý içinde uygulanan (m. 2) Plansýz Alanlar Ýmar Yönetmeliði’nde, 51 belediye ve mücavir alanlar içerisinde olup da imar planý bulunmayan yerleþik alanlarda, köylerle mezralar arasýnda bir fark görülmemiþtir. Bu yerlerde parsel ve yapýlarla ilgili hükümler 13-42. maddeler arasýnda düzenlenmiþtir. a) “Parsel büyüklükleri ve Bina Cepheleri Plansýz Alanlar Ýmar Yönetmeliði’nin 13. maddesine göre, 52 “Parsel büyüklükleri ve bina cepheleri,” 49 KOÇAK-BEYAZ, Ýmar Uygulamalarý, s. 129. 50 Belediye ve Mücavir Alan Sýnýrlarý Ýçinde ve Dýþýnda Planý Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak Ýmar Yönetmeliði iken bu Yönetmeliðin adý, 30.6.2001 tarihli RG’de yayýmlanan Yönetmelik deðiþikliði ile “Plansýz Alanlar Ýmar Yönetmeliði” olarak deðiþtirilmiþtir. 51 Plansýz Alanlar Ýmar Yönetmeliði’nin 2. maddesine göre bu Yönetmelik ayrýca, “belediye mücavir alan sýnýrlarý dýþýnda olup da imar planý bulunmayan köylerde ise bu Yönetmeliðin köy ve mezralarýn yerleþik alanlarý ve “belediye ve mücavir alan sýnýrlarý içinde veya dýþýnda mevcut imar planý ve yerleþik alan sýnýrlarý haricinde kalan alanlarda bu Yönetmeliðin yerleþme alaný dýþýnda (iskân dýþý) alanlar için getirdiði hükümler” uygulama alaný bulmaktadýr. Ancak, Adý geçen Yönetmeliðin 3. maddesine göre, “mevcut imar planý ve Yönetmeliði bulunan yerler ile yeni imar planý yapýlýp onaylanarak yürürlüðe giren yerlerde bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz”.
Page 1 and 2: 46 Halil KALABALIK 1 Giriþ Ýmar m
Page 3 and 4: Kentli Haklarý / Kent Hukuku namel
Page 5 and 6: Kentli Haklarý / Kent Hukuku 50 gu
Page 7 and 8: Kentli Haklarý / Kent Hukuku Ýmar
Page 9: Kentli Haklarý / Kent Hukuku 54 t
Page 13: Kentli Haklarý / Kent Hukuku 58 f

İmar Hukukunda İfraz ve Tevhid Yöntemi ve ... - Yerel Siyaset

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?