FAMİLYA 7. SCOMBRİDAE USKUMRU BALIKLARI - BiyoAkademi
FAMİLYA 7. SCOMBRİDAE USKUMRU BALIKLARI - BiyoAkademi
FAMİLYA 7. SCOMBRİDAE USKUMRU BALIKLARI - BiyoAkademi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>FAMİLYA</strong> <strong>7.</strong> <strong>SCOMBRİDAE</strong><br />
<strong>USKUMRU</strong> <strong>BALIKLARI</strong><br />
• Vücut çıplak veya ince pullarla örtülüdür.İkinci<br />
dorsal ve caudal yüzgeç ile kuyruk ve anal yüzgeç<br />
arasında pinnul denilen küçük yüzgeçler<br />
vardır.Sürüler halinde göç eden ve ekonomik açıdan<br />
çok değerli olan balıkları içerir.
-Scomber scombrus<br />
(uskumru)<br />
Sırt yüzgeçleri birbirinde<br />
uzak,sırtları mavimsi yeşil<br />
olup,üzerinde 30-35 kadar<br />
kıvrık şeritler vardır.Nisanhaziran<br />
dönemindekiler<br />
yumurtasız ve zayıf olup<br />
çiroz,haziran-ekim<br />
dönemindekiler beslenmiş<br />
olup lipari,ekim-mart<br />
arasındakiler ise yağlı olup<br />
uskumru adını alır ve<br />
etleri oldukça lezzetlidir.
ORDO 11. SCORPAENİFORMES<br />
• Vücut çıplak veya ctenoid tip pullarla<br />
örtülüdür.Dorsal yüzgeçleri ayrı ya da birbirine<br />
değecek şekildedir.Yüzgeç ışınlarının<br />
kaidesinde,korunma amacıyla hemotoksik etki<br />
yapan salgılar üreten bezler vardır.<br />
<strong>FAMİLYA</strong> 1. TRİGLİDAE – KIRLANGIÇ <strong>BALIKLARI</strong><br />
Pektoral yüzgeçlerinin ilk 3 ışını parmak şeklinde<br />
uzamıştır.Bu sayede dipteki kumları karıştırarak<br />
beslenirler.Bazı türleri uçan balıklar gibi kuyruk<br />
yüzgecini kullanarak su üstünde sıçrarlar.Pelvik<br />
yüzgeçler jugular tiptir.
-Trigla hirunda<br />
(kırlangıç balığı)<br />
Vücutları<br />
kırmızımsı griden<br />
kırmızıya kadar<br />
değişir.Sudan<br />
çıktıklarında inler<br />
gibi ses çıkarırlar.
ORDO 12. PLEURONECTİFORMES<br />
(HETEROSTOMATA)<br />
• Vücutları dorsoventral yönünde oldukça<br />
gelişmiştir.Yumurtadan çıkan bireyler bilateral simetrili<br />
iken,erginler asimetrik yapıdadır.Bu nedenle de gözler<br />
ve burun delikleri vücudunun yalnız bir tarafında<br />
bulunur.Üst taraf gizleyici renklere sahiptir.Bundan<br />
dolayı bulundukları ortamın rengine çok iyi yum<br />
sağlarlar.Alt taraf pigmentsizdir.Gözleriyle çevreyi<br />
izleyerek vücudunun rengini ve desenlerini<br />
değiştirebilirler.Bu olaya homokromi denir.Gözler ya sol<br />
yanlı (Bothidae) ya da sağ yanlı<br />
(Solidae,Pleuronectidae) gelişmişlerdir.Dorsal ve anal<br />
yüzgeçler vücudu çevrelerler.
<strong>FAMİLYA</strong> 1. BOTHİDAE<br />
– KALKAN <strong>BALIKLARI</strong><br />
Vücut kalkan görünümünde<br />
ve gözler vücudun sol<br />
tarafındadır.Ağızları geniş ve<br />
terminal<br />
konumludur.Akdeniz,Marma<br />
ra ve Karadeniz’de yaşarlar.<br />
-Bothus maximus<br />
(kalkan balığı)<br />
Gözlerin bulunduğu<br />
taraf benekli kalkan<br />
şeklindedir.Yüzgeçleri<br />
kahverengi<br />
beneklidir.Etleri beyaz<br />
ve lezzetlidir.
<strong>FAMİLYA</strong> 2.<br />
PLEURONECTİDAE –<br />
PİSİ <strong>BALIKLARI</strong><br />
Gözler sağ tarafta,ağız küçük<br />
ve karın yüzgeçleri<br />
simetriktir.Çoğu türü<br />
denizlerde bulunmakla<br />
beraber,tatlı sularımıza kadar<br />
girmiş bir türü vardır.<br />
-Pleuronectes flesus<br />
(dere pisi balığı)<br />
Vücutları oval,dorsal<br />
yüzgeçleri gözlerin üstünde<br />
başlar.Gözlerin bulunduğu<br />
taraf kahverengimsi yeşil ve<br />
birkaç koyu benekli,diğer<br />
taraf beneksizdir.Etleri<br />
değerlidir.
<strong>FAMİLYA</strong> 3. SOLEİDAE<br />
– DİL <strong>BALIKLARI</strong><br />
Gözler vücudun sağ<br />
taraflarında olup,üstteki<br />
alttakinde daha önde yer<br />
alır.Pulları küçük ve ctenoid<br />
tiptedir.Gündüzleri çamurlar<br />
içerisine gömülürler ve<br />
geceleri aktiftir.<br />
-Solea solea (dil<br />
balığı)<br />
Vücutları oval ve dil<br />
şeklindedir.Gözler<br />
vücudun sağ<br />
tarafında,burun delikleri<br />
ise gözsüz taraftadır.
-Mola mola<br />
(ay balığı)<br />
Kesik bir kafaya<br />
benzer.Ağızları<br />
küçük,baş ile gövde<br />
kaynaşmış<br />
gibidir.Etleri<br />
yenmez.Akdeniz ve<br />
Marmara’da<br />
bulunur.
SUBCLASSİS 2. SARCOPTERYGİİ<br />
ET YÜZGEÇLİLER<br />
• Çift yüzgeçler yanlara doğru uzamış loplar şeklindedir.Lopların<br />
kenarlarında saçaklar,üzerinde ise pullar bulunur.Çift<br />
yüzgeçler,kemerlere tetrapod bacaklarında olduğu gibi tek<br />
parça ile bağlanmıştır.Burun delikleri ağız boşluğu ile<br />
bağlantılıdır.Bu özelliğinde dolayı bu gruba Choanichthyes de<br />
denir.Kuyruk yüzgeçlerinin yapısı bozularak difiserk kuyruk<br />
tipine dönüşmüştür.Sırt yüzgeçleri daima iki,akciğerleri ise 1<br />
tanedir (Latimeria sp. hariç) .<br />
• Çene yapıları autostylik tiptedir.İlkel yapıdaki kosmoid<br />
pulları,ince yapılı cycloid pul yapısına dönüşmüştür.İki ordosu<br />
vardır.Bu ordolardan Crossopterygii ve Dipnoi hem birbirinden<br />
hem de diğer kemikli balıklardan yani Actinopterygii’lerden<br />
bazı özellikleri ile bariz olarak ayrılırlar.Bu altsınıfın en belirgin<br />
özelliği,geçmişte karaya geçen tetrapodların atasını<br />
oluşturmalarıdır.
ORDO 1. COELACANTHİFORMES<br />
(CROSSOPTERYGİİ)<br />
SAÇAK YÜZGEÇLİLER<br />
• Çift yüzgeçleri lop şeklindedir.Kuyruk yüzgeçleri üç<br />
loplu ve difiserk tiptedir.Spiraculumları<br />
mevcuttur.Karnivordurlar.Bağırsakları spiral<br />
perdeli,yüzgeç ışınlarının ortası boştur.Bu özelliğiyle<br />
de Coelacanthiformes adı verilmiştir.Çoğu fosil<br />
olmak üzere,günümüzde yalnız bir türle temsil<br />
edilmektedir.
-Latimeria<br />
chalumnae<br />
İlk kez 1938’de İngiliz araştırıcı<br />
bayan Latimer<br />
tarafından,Güneydoğu Afrika<br />
kıyılarındaki Chalumn nehrinde<br />
yakalanmış ve 1939 yılında<br />
bilim dünyasına<br />
tanıtılmıştır.İkinci örnek 1952<br />
yılında Komor Takımadaları’nda<br />
yakalanmıştır.İç burun delikleri<br />
bulunmaz.Renkleri<br />
mavimsi,pullar büyük ve alt<br />
çene oldukça kuvvetlidir.Dorsal<br />
yüzgeçleri iki<br />
tanedir.Boyları1,2-2m,ağırlığı<br />
82 kg kadardır.
ORDO 2. DİPNOİ (DİPTERİFORMES)<br />
AKCİĞERLİ BALIKLAR,ÇİFT<br />
SOLUNUMLULAR<br />
• Vücutları ince uzundur.Yüzme kesesi sindirim borusu ile bağlantılı olup<br />
akciğer ödevi görür.Hem solungaç hem de akciğer benzeri yüzme keseleri<br />
nedeniyle hava solunum yaparlar.Bu nedenle Dipnoi (Y. Di;iki ,<br />
pnoe;solunum) adı verilmiştir.İç burun delikleri vardır.Dorsal,kuyruk ve anal<br />
yüzgeçler birbirleri ile kaynaşmıştır.Çift yüzgeçleri lop veya iplik<br />
şeklinde,kuyrukları difiserk,pulları cycloid ve operculumları vardır.Yüzme<br />
keseleri bir veya iki odalıdır.Bağırsakları spiral perdelidir.Kloakları vardır.<br />
• Kurak mevsimlerde suyun azalması ve kokuşması halinde su yüzeyine<br />
çıkarak hava ile solunum yaparlar.Afrika’da yaşayan Propterus cinsi ile Güney<br />
Amerika’da yaşayan Lepidosiren cinsi tamamen kurmuş göl ve dere<br />
yataklarında çamur içine gömülerek etrafına çamur ve mukustan bir koza<br />
örerek kurak mevsimi bu koza içinde uyku halinde geçirirler,buna<br />
estivasyon yani kuraklık uykusu denir.<br />
• Beyin hücrelerinin gelişimi ve çenelerinin autostylik oluşuyla<br />
Amphibia’ya;kloak,kontraktil bir kalp,dorsal kordanın bulunuşu ve<br />
bağırsaklarının spiral perdeli oluşuyla da Chondricthyes’e benzerler.
<strong>FAMİLYA</strong><br />
1.CERATOİDAE<br />
-Neoceratodus<br />
forsteri<br />
Vücut yuvarlak ve hafifçe<br />
yanlardan basıktır.Çift<br />
yüzgeçleri yaprak<br />
şeklindedir.Hava keseleri tek<br />
loplu fizostom tipte ve<br />
dorsaldedir.Kurak mevsimlerde<br />
çamura gömülerek koza<br />
örmezler.Yumurtalarını su<br />
bitkilerinin üzerine<br />
bırakırlar.Eşler yumurtayla<br />
ilgilenmez.Larvanın dış<br />
solungaçları<br />
yoktur.Avustralya’da yaşar.
<strong>FAMİLYA</strong> 2.<br />
LEPİDOSİRENİDAE<br />
-Lepidosiren paradoxa<br />
Vücut yılan<br />
şeklinde,pulları küçük ve<br />
çift yüzgeçler iplik<br />
şeklindedir.Hava keseleri<br />
iki loplu fizostom tipte ve<br />
ventraldedir.Yumurtalar<br />
oyuk ve tünellere<br />
bırakılır.Erkekler yumurta<br />
ve larvalara bekçilik<br />
ederek yuvayı korur.Güney<br />
Amerika’daki tatlı sularda<br />
yaşarlar.
Change language