amargi_feminizm_tartismalari_kitap_2012

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Antimilitarizm ve Feminizm
seleler üzerinden ele aldığım benzer tartışmaları bir araya getirmiş
oldum. Konuşmamı da bu yazının çerçevesinde yapacağım.
Öncelikle militarizm ve antimilitarizm konularını çalışmaya
nasıl ve neden karar verdiğimi paylaşmak istiyorum. 80’lerin
sonu, 90’ların başında, üniversitenin ilk yıllarında siyasileştim. O
zamanlar askeri rejim sonrası demokratikleşmenin ilk adımları
atılıyordu, kendimi bu tartışmaların içerisinde, erkeklerin de olduğu
karma bir grupta buldum. Mor iğneyi 2 Ortaköy’de dağıttıkları
zamanlar “Benim feminizme ihtiyacım yok, o da ne?” diyerek
kaçan bir öğrenciydim. Kadın sorununun diğer büyük sorunların
içinde, onlarla birlikte çözüleceğini düşünüyordum. Üniversitenin
üçüncü senesinde Boğaziçi Üniversitesi’nde, Uluslararası
İlişkiler Kulübü’nde oluşmuş küçük bir kadın grubu olarak büyük
mücadeleler sonucunda ilk defa bir 8 Mart haftası düzenledik. O
haftanın başında “Feminizm mi, adını böyle koymaya ne gerek
var?” diye başlayıp, haftanın sonunda “Hadi örgütleniyoruz,” diyerek
Boğaziçi’nde kendi kadın grubumuzu kurduk.
Boğaziçi Kadın Grubu deneyimi benim hayatımı çok değiştiren,
dönüştüren bir deneyim oldu. O sırada adını bilmiyorduk
ama feminist literatür içinde “bilinç yükseltme” ya da “farkındalık
çalışmaları” denen küçük kadın grup deneyimlerini bu grupta
yaşadık. Kendimizden, kendi cinselliğimizden başlayarak, bekareti
ve hepimize dokunan bir sürü deneyimi konuşarak feminist
olduk. Bu dönem Türkiye’de aynı zamanda da savaşın doruğa
ulaştığı bir dönemdi. Bütün bunlar olurken Boğaziçi Üniversitesi
Uluslararası İlişkiler Kulübü olarak Halkın Emek Partisi (HEP)
başkanı Feridun Yazar’ı ve partiden insanları davet ettik. Bunu
2 Mor İğne Kampanyası, 11-12.02.1989 tarihlerinde gerçekleşen Feminist Haftasonu’nun
kararlarından biri olan Bedenimiz Bizimdir Cinsel Tacize Hayır
Kampanyası’nın sokak ayağı olarak örgütlendi. 02.11.1998 tarihinde yaklaşık elli
kadar feministin Kadıköy-Karaköy vapuruna binip mor iğne dağıtmasıyla başladı.
Kampanya için hazırlanan, aşağıdaki cümlelerin yer aldığı metni Filiz Karakuş
okudu:
“Şimdi size harika bir ürün tanıtmak istiyorum. Elimde gördüğünüz bu mor iğne
paslanmaz çelikten olup, nikel-krom alaşımlı olup, 7 cm uzunluğundadır. Üzerinde
bulunan mor kurdele tüm giysilerinizle kullanabileceğiniz bir aksesuar görünümündedir.
Bu şık aksesuarın aynı zamanda size sarkıntılık edenlere karşı ken-
dinizi savunmanızda bir araç olduğunu şimdi size göstereceğiz. Hareket şu. Hiç
acımadan batırın, korkmanıza gerek yok, tetanos yapmaz. Bu iğne, Mor İğne
Kampanyası’nın bir ürünüdür. Kampanya grubumuz kadınlardan meydana gelmiş
olup elle, sözle, gözle yapılan sarkıntılığa karşı etkin ve kalıcı önlemler geliştirmeyi
amaçlamaktadır.”
Mor İğne Kampanyası feminist hareket tarihinin en etkili ve radikal eylemleri
arasında yer almaktadır. (http://www.bianet.org/biamag/kadin/110595-mor-igne-
kampanyasi-19-yasinda) (E.N.)
organize etmek çok zor oldu ve o zamanlar konuştuğumuz şeyler,
seslerinin duyulmaması ve sıkışmışlıklarıydı; artan şiddet ve
o şiddete karşı çıkardığımız sesin cılızlığı söz konusuydu. Dolayısıyla
feminizm ve savaş karşıtlığı hayatımda çok paralel gitti.
Feminist hareket içerisinde kendimi olduğumdan çok daha
güçlü hissettim, biraz bu birlikte olduğum kadınlarla ilgiliydi,
hep birlikte çok özel bir birliktelik yakaladık. 1992-93 yıllarında
Mor Çatı’nın Harbiye’deki yerinde o zamanlar şu anda yaptığımız
gibi feminizm tartışmaları olurdu. O toplantılara 19-20 yaşında
genç bir kadın olarak tek başınıza gitmişseniz ürküp, kendinizi
eksik ve dışarıda hissedip kaçabilirdiniz. Ama biz grup olarak feminizme,
milliyetçiliğe, şiddete dair pek çok konuyu zaten tartıştığımız
için bu tartışmalarda daha rahat olabiliyorduk. Kürt
sorunu, milliyetçilik ve milliyetçiliğin ırkçılıkla ilişkisi, ilk olarak
o toplantılarda tartıştığım, feminist siyaset üretilmesine tanıklık
ettiğim, katkıda bulunduğum konular oldu.
1992-93 gibi ciddi bir çatışma dönemine girilmişti, faili meçhuller,
kayıplar, artan işkence haberleri… Biz de bir grup kadın
olarak bu çatışmalı sürecin ortasında “Biz bu ülkenin vatandaşı
olmaktan utanıyoruz,” diye bir gazete ilanı vermiştik. Ondan sonra
hepimiz tehdit telefonları aldık, evlerimizi bulup sorular sordular,
tehdit ettiler.
Böyle bir ortamda sosyoloji ve siyaset bilimi okuduktan sonra
Amerika’ya antropoloji doktorası yapmaya gittim. Yapmak istediğim
şeyin savaşı anlamaya çalışmak olduğunu biliyordum ve
tabii feminizm savaşa bakışımı çok şekillendiriyordu. İlk olarak
zorunlu askerliğe bakmak istedim. “Nasıl oluyor da benim kardeşim,
arkadaşım da olabilecek birileri kendilerini Doğu’da savaşırken
buluyorlar, bu savaşın özneleri haline dönüşüyorlar? Askerlik
nasıl bu kadar sorgulanmadan yaşanan bir süreç olabiliyor?” sorularını
sorarak başladım. Daha sonra doktora çalışmam sırasında
bu soruları askere gitmiş, dönmüş gençlerle tartışmaya başladım.
Çok şanslıydım, o sırada Nadire Mater’in Mehmedin Kitabı 3 yayımlandı
(1999) ve bu kitap bana çok yardımcı oldu. Nadire’nin
yargılanması tabii çok ürküttü ama güç de verdi. Bu arada, Nadire
Mater bugün yargılanmış olsaydı herhalde iki senelik mahkeme
süresince içeride yatardı ama 90’larda onun gibi yargılanan pek
çok insan tutuksuz yargılanıyordu.
Bu arada dünyanın çeşitli bölgelerinde özellikle askerlik,
milliyetçilik ve orduyla ilgili araştırmalar yapan feminist araştır-
3 Mater, Nadire, (2012), Mehmedin Kitabı Güneydoğu’da Savaşmış Askerler Anlatıyor,
Metis Yayınları, İstanbul
152 153