amargi_feminizm_tartismalari_kitap_2012

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Kürt Kadın Hareketi ve Feminizm
Kürt kadınlarının tek gündemi ulus olarak yaşanılan bu ayrımcılıktı
ve bunun için mücadele ediliyordu. 90’larla beraber gelişen
kadın kurtuluş ideolojisi ve kadın bakış açısı noktasında ciddi
tartışmalar yaşadık. Bu tartışmaları da az önce de belirtti-ğim
gibi Öcalan ortaya atmıştır. Kadın özgün yapılanmaları, kadın örgütlenmeleri
de bunun üzerinden gelişti. Feminizmle ilgili olan
kısımda “Feminist miyiz, değil miyiz?” diye önceleri çok tartıştık.
Sonuçta feminizmin tarihte büyük haksızlıklara uğradığı inancını
taşıdık. Aslında biz de bu haksız uygulamaları yapanlar arasındaydık.
Örneğin feminizmi sadece kadın sorunlarıyla ilgilenenlerin
bir araya geldiği bir hareket olarak algıladık. Ama araştırdıkça,
inceledikçe, tanıştıkça (tanışmak çok önemli) daha iyi anlamaya
başladık. Feminizmi sadece kadıncılık olarak bize öğrettikleri için
feminizme kaygıyla yaklaşıyorduk.
Feminist hareket ve çeşitli kadın kurumlarıyla ortaklaşmamız
DÖKH’ün daha kurumsal bir niteliğe kavuşmasıyla gerçekleşti
diyebiliriz. Fakat bizim kadın sorununu Kürt kadınları olarak
başta anadilimize, kimliğimize, kültürümüze yönelik tüm saldırılardan
bağımsız ele almadan kadın mücadelesini yürütmemiz
dönem dönem anlaşılamamayı da beraberinde getirdi aslında.
Sanırım bize Üçüncü Dalga feminist deniliyor. Mesela biz kendimizi
hiç öyle adlandırmadık ama okuyup, araştırdığımızda siyah
kadınlarla çok yakınız. Kadın mücadelesinde yer alan siyah kadınlardan
biri “Kendi içimizde siyah erkeklere karşı cinsiyetçilik
üzerine mücadele veriyoruz, dışarıda da beyaz erkeğe karşı milliyetçilik
ve sömürü üzerine bir mücadele veriyoruz,” demişti. Kürt
kadınları da böyle aslında…
Ben daha geçen gün bir mahalleye gittim, yirmi beş, otuz
kadın vardı ve çoğu altmış yaşlarındaydı. Çamaşırhaneye gelen
yoksul kadınlardı, oturdum ama ana dilimi kullanamıyorum çünkü
asimile olmuşum, Kürtlük bilinci bende sonradan gelişti. “Ben
gidiyorum,” dedim, hazırlandım. “Ne oluyor?” dediler. “Ne büyük
utanç,” dedim. Ben Kürt analarına toplumsal cinsiyet üzerine eğitim
vereceğim ama Kürtçem bile yok, anlatabiliyor muyum? “Ne
ayıp,” dedim, ben Kürtüm, onlar Kürt ama ben kendi ana dilimde
eğitim veremiyorum.
Nilgün: Kimin ayıbı bu? Senin ayıbın değil ki.
Figen: Benim de ayıbım, sonuçta on yıldır oradaysam bir şekilde
kendimi geliştirmeliydim. İnanın beni “tişki na be”, “tişki na be” 2
diyerek analar geri oturttu.“Kürtçe bilmiyorsun ama önemli değil,”
de demiyorlar ha, “öğrenirsin, öğrenirsin” diyorlar. Çok fenadır bi-
2 Tişki na be: Bir şey olmaz. (E.N.)
zim analar. Politiktirler, “Bir dahaki sefere öğrenir gelirsin,” diyorlar.
Ne kadar üzüldüm, ne kadar utandım bilemezsiniz. Benim ülkemde,
benim topraklarımda, benim coğrafyamda ben kendi ana
dilimde annelerimle kadın sorununu konuşamadım. O yüzden
kadın sorununu diğer sorunlardan ayıramıyoruz. Çünkü savaş
uçaklarının döndüğü bir ortamda biz kadın kurtuluş ideolojisini
okuyoruz, toplumsal cinsiyeti tartışıyoruz. Ölüm haberleri geliyor
ama biz yine de AKP yönetimiyle birlikte kadın cinayetlerinin
%1400 arttığına dair açıklamalar yapıyoruz. Siirt’teki toplu tecavüz
mahkemesiyle, N.Ç. davasıyla uğraşıyoruz. Kadın olmaktan
kaynaklı farklılıklarımızı da bir yana bırakmadan, bizi toplumsal
kılan diğer yanlarımız ile birlikte kadın hareketi içerisinde yer alıyoruz.
Feminizmi eleştirmemize rağmen değerlerini asla inkâr etmiyoruz.
Ancak sistemi değiştirmeye yönelik ve kadınlara daha
yaygın ulaşma amacı olan bir örgütlenme mekanizması kurulmadığı
için ve biz de bunun çok gerekli olduğunu düşündüğümüz
için eleştiriyoruz. Çünkü biz kadınların kapılarını çalıp, sadece
“Erkekler bizi eziyor,” dediğimiz zaman bile bu onlarda büyük
bir heyecan ve sorgulama yaratıyor. Dolayısıyla feminist hareketin,
feminist hareket içindeki çevrelerin öncelikli olarak kadınları
örgütleme noktasında bir karar almaları gerektiğine inanıyoruz.
Örneğin biz Diyarbakır’da hiç durmuyoruz; karda, kışta, kıyamette
ev ev geziyoruz, eğitimler veriyoruz. Şimdi mesela yeni bir
dert başlamış, Suriye’den kadın getirtiliyor.
Nilgün: Seks işçisi olarak mı?
Figen: Hayır. Şırnak’ta, Mardin’de çok yoğundu şimdi Diyarbakır’da
da başlamış. Erkek, eşine “Suriye’den Kürt kadınını hizmetçi
olarak getireceğim, yabancı da değil, Kürt kadınıdır,” diyor.
Kadın da “Tamam,” diyor ve hizmetçi bekliyor. Ama Suriye’den
Kürt kadını ikinci eş olarak geliyor. İkinci eşin dili farklı, daha çok
Soranice ya da Goranice konuşurlar, kültürü, yaşam biçimi farklı.
Birinci eş ikinciye “Benim emeğimin üzerine geliyorsun, sen nereden
geldin?” diyor çünkü o gece erkek başka bir odada bir başka
kadınla birlikte olmaya gidiyor. Örneğin şunu da tespit ettik: Bu
evlilikleri devlet besliyor. Birinci eş karşı çıkmadığı ve şikâyet etmediği
sürece Suriye’den gelen kadınlar sınır dışı edilmiyorlar ve
birinci eş reddetmediği sürece oturma izni de alabiliyorlar. Ama
ilk eş “Ben bu kadını istemiyorum, kocam zorla getirdi,” derse o
zaman devlet onu Suriye’ye geri gönderiyor. Ama bu arada Suriyeli
kadın da çocuk yapmış oluyor, onları bırakamıyorlar; bir yandan
da kendi topraklarını, kendi anne babalarını özlüyorlar, hem fi-
58 59