amargi_feminizm_tartismalari_kitap_2012

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Feminist Ütopyalar ve Politika
nunun, benim genel tanımlamalar içinde var olup, orada yer bulamamamla
ilgili bir şey değil de benim hayalimin yok edilmesi,
hayal kuramamam üzerinden gelişen bir şey olduğunu düşünüyorum.
İnanılmaz derecede mekanikleşmiş bir dünya içerisinde
olduğum, o dünya içerisinde mutluluğu yakalayamayacağım gibi
birtakım kaygılar yaşayıp, hatta kendi kendimle dalga geçip, “Ben
neden tek bir hayat yaşamak zorundayım, başka hayatlar da yaşayabilirim,”
deyip mesela akşam 21.30, 22.00’dan sonra başka bir
kadınmış gibi yaşamak istiyorum. Ertesi gün hiç iş düzenimin kaygılarını
yaşamadığım bir boşluk dünya yaratmak istiyorum kendime.
Son dönemde iktidarın gittikçe baskınlaşması, birçok konuda,
birçok kesimi yok etmeye çalışmasıyla birlikte ben tamamen
okuduğum distopyaların olumsuz etkilerini yaşamaya başladım.
Atılan her adımda “İşte aynı bu kitaptaki gibi,” diye düşünmeye
başladım ve keşke distopya okumasaydım diye düşündüm. Beni
çok mutsuz ettiğini gördüm. Keşke sadece ütopya okusaydım.
Ütopya okumayı şöyle iyi buluyorum: Ben başka insanların
hayatlarını, söylediklerini, hayallerini çok merak ediyorum.
Çünkü o hayaller, o sınırların hep aşılmasıymış gibi geliyor bana.
Bir insan bir hayat yaşamamalı, şizofren falan olmalıyım diye düşünüyorum.
İnsan, kendisine biçilen bir rolü yaşamamalı. Aile
içinde var olamadığımı hissediyorum, yaptığım işte mutsuzluklar
yaşıyorum, anneliğin getirdiği sorumluluklar falan, o kadar çok
sorumluluk üzerinden giden bir hayat var ki kendi hayallerimi
kurmak istiyorum ve bu hayallerin tanınmaması çok rahatsız ediyor
beni. Nilgün’ün dediği gibi ben çok yerde kendimi dışarıda
hissediyorum, birçok yerde de içeride hissediyorum. İçerdeyken
dışarıdaymış gibi de hissediyorum.
Özgül: Türkiye edebiyatını düşündüğümüzde ütopya yazarı olarak
kimler var, ya da var mı bir örnek? Ben mesela edebiyatın kendisini
de biraz ütopik buluyorum. Bu anlamda hem deliliği içerdiği,
hem şizofreniyi içerdiği, kadınsı olanı içerdiği için soruyorum.
Yasemin: Osmanlı Dönemi’nde daha çok erkek yazarlar olduğunu
biliyorum. Ben de çok araştırıp, okumadım. Cumhuriyet
Öncesi’nde ve Cumhuriyet Dönemi’nde var. Mesela Halide Edip’in
Yeni Turan 32 diye bir ütopyası var 1912’de yazmış. Adından anlaşılacağı
gibi milliyetçi bir ütopya ama aynı zamanda da feminist bir
ütopya. Hikâye bir kadın karakter üzerinden şekilleniyor hatta
kadının adı da Kaya. 1918’de Aydemir 33 var Müfide Ferit Tek’in. O
da milliyetçi bir ütopya. Daha yakın zamanda Gülayşe Koçak diye
32 Adıvar, Halide Edip, (1991), Yeni Turan / Raik’in Annesi, Atlas Kitabevi, İstanbul
33 Tekin, Müfide Ferit, (2008) Aydemir, Kaknüs Yayınları, İstanbul
bir yazar var, Topaç 34 diye bir karşı ütopyasını okudum. Bir ülkeyle
husumetten dolayı bir harfin alfabeden çıkarılmasına karar
veriliyor. Tam bizim yapabileceğimiz bir şey. Bir de aslında erkek
bir yazar ama bence çok hoş bir karşı ütopyası var, Adam (Alaeddin)
Şenel’in sanırım 1968’de yazdığı Teleandregenos Ütopyasında
Evlillik Hayatı 35 diye, kısa bir kitap. Yazarı erkek ama evlilik kurumunun
özellikle dişi tarafı nasıl “kuruttuğuna” ilişkin bir karşıütopya…
Bir de Cumhuriyet Dönemi’nde Peyami Safa’nın Yalnızız’ın 36
içinde Simeranya diye bir hayali ülke var; ayrıca Müfit Özdeş’in
Son Tiryaki 37 diye bir hikâye kitabı var; sigara içenlerin başka gezegenlere
gönderildiği bir hikâye. Kadın yazarlardan aklıma gelenler
Alev Alatlı’nın Schrödinger’in Kedisi Kâbus ve Rüya 38 , Buket
Uzuner’in Balık İzlerinin Sesi. 39 Bir de ilginç bir örnek, Kemalist
bir karşı ütopya olarak geçen Nevra Bucak’ın Kule diye bir kitabı
var ama onu okumadım, kaynaklarda gördüm.
Son dönemde de çok fazla karşı-ütopya yazılıyor, Uyandığında
40 diye yeni bir kitap yayımlandı: Amerika’da geçiyor ve kürtaj
yaptırdığı için on altı yıl kırmızı olma cezasına çarptırılan bir
kadını anlatıyor. Beni Asla Bırakma 41 var, çok beğendim, erkek bir
yazarın, filmi de çekildi. ‘İnsan olmak nedir?’ üzerine çok düşündüren
bir eser ve karşı-ütopya kısmı daha arka planda. Bir de
Iskarta 42 diye bir kitap var, gençlik edebiyatı olarak çıkmış. +13 diyor,
ben on beş yaşımda hiç okumak istemezdim bu kitabı. On üç
yaşından sonra çocuklarınızı ıskartaya çıkartmaya karar verebildiğiniz
ve çocukların parçalanarak organlarının başkalarına verildiği
bir dünyada geçiyor. Yakın dönemde Hunger Games (Açlık
Oyunları) 43 var mesela. Özetle, son dönemde karşı ütopyalar daha
çok genetik müdahaleler, deneyler, insan klonlama gibi konular
minvalinde gidiyor gibi gözüküyor. Teşekkürler.
34 Koçak, Gülayşe, (2004), Topaç, Kanat Kitap, İstanbul
35 Şenel, Adam, (2003), Teleandregenos Ütopyasında Evlilik Hayatı, İmge Yayınları,
İstanbul
36 Safa, Peyami, (2000), Yalnızız, Ötüken Neşriyat, İstanbul
37 Özdeş, Müfit, (1996), Son Tiryaki, Metis Yayınları, İstanbul
38 Alatlı, Alev, (2012), Kabus/Schrödinger’in Kedisi-1, Everest Yayınları, İstanbul
-(2012), Rüya/Schrödinger’in Kedisi-2, Everest Yayınları, İstanbul
39 Uzuner, Buket, (2012), Balık İzlerinin Sesi, Everest Yayınları, İstanbul
40 Jordan, Hillary, (2012), Uyandığında, (çev. Özlem Yüksel), Yapı Kredi Yayınları,
İstanbul
41 Ishiguro, Kazuo, (2011), Beni Asla Bırakma, (çev. Mine Haydaroğlu), Yapı Kredi
Yayınları, İstanbul
42 Shusterman, Neal, (2010), Iskarta, (Çev. Zarife Biliz), Tudem Yayınları, İzmir
43 Collins, Suzanne, (2012), Açlık Oyunları, (çev. Sevinç Tezcan Yanar), Pegasus
Yayınları, İstanbul
532 533