amargi_feminizm_tartismalari_kitap_2012

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Feminist Ütopyalar ve Politika
tür olarak almaya başladığımız noktada aslında o metnin dışı da
bir dış ve benim baştan beri sorum şu: “Bu ütopik metinleri tarihselleştirmemiz
tartışmamıza nasıl bir şey katar?” Yani tarihselleştirilmesi,
mekân ve zaman içinde bağlamsallaşması… Hani
ilk başta Yasemin “Bunlar ‘Batı’ metinleri,” dedi ya, o metinlerin
dışı neresi ve o dış bizim tartıştığımız dışlarla nasıl ilişkili? Biraz
mesleki deformasyonla ben bunu arıyorum. Çünkü o olmadan
bütün bu tartışmalar havada kalıyor gibi geliyor bana. Ursula’nın
dışı neresiydi? Nasıl bir dış düzenlemek için onları yazdı? Onu da
bilirsem sanki oradan yol alabilecekmişim gibi geliyor ama bir taraftan
da çok korkunç bir şey yaptığımın farkındayım çünkü daha
yöntemsel bir şeyden bahsediyorsunuz, onu da anlıyorum ama
maalesef bir tarih…
Aksu: “Aşkınlık meselesini bir kenara koy,” diyorsun.
Melissa: Platon’daki aşkınlıkla modern ütopyalardaki dış birbiriyle
nasıl konuşuyor meselesi biraz karıştı gibi geldi bana. Ben
anlamamış da olabilirim.
Aksu: Politikanın aşkın olanı unutup, tamamen sekülerleşmesinden
bahsettim. Modern politika süreci aşkınlığı unuttu ve toplumsal
üzerinden konuşuyor ve bu dışı yok eden bir şey. Dış bence
de var ama başka türlü kurman gerekir. Aslında bu metinler onun
arayışı olarak da okunabilir. En azından bazıları…
Yasemin: Ama bir yandan Platon’dan itibaren o dönemde yazılan
başka ütopyalarda da var. Platon, Devlet’i kendi yaşadığı zamanın
ve toplumun sorunlarını çözmek için de yazıyor. Hepimizin geleceğe
yönelik hayalleri, tahayyülleri ya da daha iyi bir yaşama dair
düşünceleri vardır ama bunu oturup, sistematik olarak yazmak,
insanlara ulaşmasını istemek tamamen yaşadığın o tarihsel dönüşümlerle
ilgili. Neden 19. yüzyılda bu kadar çok yazılıyor? Birtakım
gelişmeler, sonuçlar, çarpışan fikirler sonucunda insanlar bu
kadar çok yazmışlar.
Selime: Ben de ütopyayı sevmeyenlerdenim, Ursula da dahil olmak
üzere. Bir tür olarak sevmememin yanında sunduğu dünyanın
her ne kadar aksini iddia etmeye çalışsa da çok merkezi ve
dışlayıcı olduğunu düşünüyorum ve aslında geleceğe dair bir şey
olmasına rağmen hiçbir zaman geleceğe dair bir izlek ve hareket
potansiyeli taşımadığını düşünüyorum. Feminist ütopya meselesi
ise bana iyice uzak geliyor çünkü bu iki kelimenin yan yana durmasını
çok sorunlu buluyorum. Aslında Hazal “Bir ütopya tanımı
var ve bunun o tanımını değiştirmek bir feminist iş olabilir,” dedi.
Bunun için ben feminist teorinin zaten bir araç olduğunu düşünüyorum.
O dili, o dünyayı değiştirebildiğin zaman o ütopyanın
anlamını da değiştirebilir ve ütopyayı ancak o zaman kurabilirsin
eğer hâlâ ütopya kurmak istiyorsan tabii. Mesela benim ütopyalar
yerine manifestolar daha çok ilgimi çekiyor. Çünkü orada bir talep
görüyorum, geleceğe dair bir istek görüyorum ve ona varmak için
izlenebilecek bir yol görüyorum. Sadece hayal ettiğin değil, hayal
ettiğini gerçekleştirebilmek için sokağa çıkmaya dair bir hareketlenme
var. Ve her ne kadar biyolojik determinist olsa da Valerie
Solanas’ın manifestosu 29 benim için bütün feminist ütopyalardan
daha fazla harekete bir şey katabilme, heyecanlandırabilme ve
dönüştürme potansiyeli taşıyan bir şey.
Katılımcı (b): Bu iç/dış meselesinde dışarıda olan biri bile kendini
içeridekilerin oluşturduğu sözlüğe göre tanımladığı sürece,
ütopyalar içeridekileri ya da kendini içeride olarak tanımlayanlar
tarafından oluşturulduğu için kimseyi mutlu etmeyecektir. Biz
ne kadar oluşturulmuş bütün sözlükleri yırtıp atarsak ve kişileri
kendilerini tanımlamaları için serbest bırakırsak, onların yeni
sözcükler oluşturmalarına izin verebilirsek kurulmuş tüm ütopyaların
ütopyasını kurabiliriz diye düşünüyorum. Çünkü benim
üstümdeki kıyafet bana ait ve ben bunu taşıyorum ama bunu nasıl
tanımlayacağımı bilmiyorum, sözlüklere bakıyorum, insanların
benzerlerini nasıl tanımladıklarına bakıyorum ve buna bağlı olarak
“Evet ben de oyum,” diyebiliyorum.
Katılımcı (c): Ben ütopyanın bir çeşit fantezi olarak tanımlanabileceğini
düşünüyorum. Bu fantezinin içerisinde şöyle bir şey
var: Eğer nahif anlamda ütopyadan bahsediyorsak orada aslında
biz şu an var olduğumuz şekliyle yokuz. Bence biz kendimizi o
ütopyanın içinde göremiyoruz. Bizim burada ortak olarak bulunmamızın
sebebi birtakım ortak şikâyetlerden, olmamasını istediğimiz
şeylerden kaynaklanıyor ama ütopyada kendimize koyacağımız
bir yer görmüyorum. Biz kendimiz arasındaki, kadınlar
arasındaki ilişkiyi nasıl tarifleyeceğiz? O nasıl bir ilişki olacak?
Burada bizi bir arada tutan şeyler orada olmayacak belki. Daha
başka bir arada tutan şeyler olacak. Bu bence bizim çok öngöremediğimiz,
hayal edemediğimiz bir şey ama bunu hayal etmek
çok zor zaten. Distopyanın bu dünyanın daha abartılı, daha şiddet
dolu bir yer olarak tarifi bize şu anki yerimiz hakkında daha net
bilgiler veriyor gibi geliyor bana. O anlamda onu sevmek daha kolay
ama diğerini hayal etmek daha zor.
İç/dış meselesindeyse çok kısa bir şey söylemek istiyorum:
Grup olarak iç ve dış elbette var, ama duygusal olarak da, yani insan
olarak içimiz ve dışımız da var. Yani sizin söylediğiniz anlamın
29 Solanas, Valerie, (2011), Erkekleri Doğrama Cemiyeti Manifestosu, (çev. Ayşe
Düzkan), Sel Yayıncılık, İstanbul
528 529