amargi_feminizm_tartismalari_kitap_2012

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Feminist Ütopyalar ve Politika
ber çıkmıştı. Bu korkunç bir şey olarak lanse edildi. Birkaç kadın
“Aslında ne güzel, taciz yok, şu yok, bu yok,” diye içinde ütopik
öğeler barındırdığından söz etmişti. Dolayısıyla bunlar farklı normatif
düzlemlerde, farklı yaralar ve acılardan gelen ütopyalar. Benim
de sormak istediğim o. Feminizmin dışarısı/içerisinden ben
bunu anlıyorum. Nilgün’ün bünye dediğine bazen ben de kader
diyorum, o zaman dışarısı var mı yok mu sorusu belki biraz daha
karışıyor.
Aksu: Özgürlüğü her zaman bir şeyden özgür olmak gibi değil
de bir şey yapmak üzere özgür olmak gibi de düşünebiliriz. Ben
ütopyayı daha çok ikinci özgürlükle bağlantılıymış gibi hayal ediyorum.
Bir şeyden özgür olmak değil, bir şey yapmak için özgür
olmak. Mesela bakkala giderken bile kocandan izin almak isteği
korunmakla ve güvenmekle ilgili bir şey. Aslında bir şeyi yapmaya
özgür olmaktan ziyade, bir şeyden özgür olmakla ilgili. Ben ütopyayı
da, özgürlükçü politikayı da daha çok ikincisiyle ilişkilendiriyorum.
Hazal: Feminist ütopya nedir ya da var mıdır? Ne olabilir? Ya da
en başından sorduğumuz ütopya politika yapmanın bir aracı mıdır,
yoksa ona engel olan bir şey midir? Bütün bu soruların şu açıdan
cevabı olamaz bence: Çünkü ütopya nasıl isimlendirmeleri
çağırıyorsa ve yine o isimlendirmeler üzerinden bir dünya tasarlıyorsa
biz ütopyadan bahsederken de ütopyaya belli bir isimlendirme
yapıyoruz ve aslında ütopyanın ne olduğunu belirleyerek
konuşuyoruz. Var olan ütopyaların üzerinden ütopyanın bir toplum
tasarımı olduğu üzerine konuşup, onunla ilgili düşünüyoruz.
Benim ütopyayla kelime olarak kurduğum ilişki şöyle bir
şey: Ütopya, ütopya kurmanın ütopyası da olabilir. Ütopya belli
bir toplum tasarımının, okuduğumuz bir şey olmasının yanı sıra
toplumu nasıl tasarladığımız, aklı ve duyguyu nasıl tasarladığımızla
ilgili. Var olan ve yazılan ütopyalar üzerine konuşmakla bu
ütopyaların nelere yol açtığı, nelerden beslendiği, nasıl politik
alanları, kanalları açtığı, kapadığı ile ilgili konuşmak başka bir
şey. Hâlihazırda feminist politika yaparken bence en çok zorlandığımız
ve canımızı yakan şey tahayyül dünyamızın darlığı ya da
hayal kuramamamız ve temsil siyaseti de bence bir noktada buna
bağlanıyor: Bir şeyi bir şeyle ikame edememek… Sadece var olan,
bize sunulan ve empoze edilen kavramlar ve olgularla düşünmek
ve sürekli bu daracık alanda bunlarla siyaset yapmaya çalışmak.
Bu yüzden ütopyanın bize bu kavram ve olguları ikame
edebilecek başka bir sürü araç verebileceğini düşünüyorum ama
bunu da bir toplum mühendisliği olarak değil de bir akıl yürütme
biçimi olarak hayata geçirmekten bahsediyorum. Bence feminist
ütopyanın özelliği önce feminist akıl yürütme biçiminin nasıl yapıldığı,
yeni bir toplum hayal ederken hayal kurmanın nasıl yapıldığı
olabilir. Ben hâlâ bunun da bir sürü imkanlar barındırabileceğini
düşünüyorum. O yüzden sadece iç/dış meselesi değil hangi
kadının kendisi için ve içinde yaşadığı toplum için neleri hayal
edebildiği de ütopya içinde bir tartışma bence.
Katılımcı (a): Benim de iç/dış tartışmasıyla ilgili yeni bir şey geldi
aklıma. Ece Ayhan bir şehirdeki pazarın kurulmasının şehrin
en dışında kalan tarlaya göre belirlendiğini, pazardaki fiyatların
da o tarladan gelen ürüne göre belirlendiğini anlatıyor. Çünkü en
uzaktan gelen en maliyetli olduğu için, diğer ürünlerin fiyatını da
o belirlemiş oluyor. Aslında içerisi dışarısını belirlemiyor da dışarısı
içerisini belirliyor. Ya da dışarının tam sınırında duran şey
içeriyi belirliyor. Mesela rock müziğin popülerleşmesi için yapılanlar,
bir an önce halka benimsetelim ki bunun dönüştürücülüğü
ortadan kalksın gibi bir endişeyle yapılıyor. Karşı-ütopyada da
olmaması gerekenden olanı çıkarıyoruz dedik ya, orada da yine
burada olanı, burada olmayan üzerinden ve olmaması istenen
üzerinden belirliyoruz. Dolayısıyla dışarısı zaten içerisini belirliyor.
Baştan verilmiş, sabit bir içerisinden bahsedemiyoruz.
Elif: Ütopyalarla teorik ya da edebi olarak çok fazla içli dışlı olan,
bunların üzerine eğilmiş biri değilim. Bir Ursula K. Le Guin’i bilirim,
severim, ama onun dışında, teorik ya da edebi bir yoğunlaşmam
olmamasına rağmen politika üretmeye çalışan ve politika
üretirken mücadele etmeye çalışan birisiyim, birileriyiz. Çok fazla
tanımlama, temsil tartışması yapılınca insan kimin adına ne söyleyeceksin,
nasıl sınıflandıracaksın, diye düşünüyor.
Burası niye Amargi, niye burası feminist demeye kadar da
varabiliyor hissiyat olarak. Dolayısıyla bir yerde durmak gerekiyor
belki de. “Politika üreten, mücadele eden insanlar olarak bu yaptıklarımızı
niye yapıyoruz?” Şu anki düzenin, yaşadığım hayatın,
benim ve yanımdakilerin ve tanımadığım insanların, varlıkların,
canlıların, cansızların kaderi olmadığını ya da bünyesinde bunu
taşımadığını düşündüğüm için mücadele ediyorum. Hem olumlu
anlamda hem de olumsuz anlamda. Hem kötü olmayan bir şeyleri
düzeltmek anlamında hem de var olmayan şeyleri yaratmak, kurmak
anlamında. Bu gücü de nereden alıyorum? Bunu yapmak için
şu an yaşadığım, gördüğüm dünyanın dışında başka bir dünyanın
olduğunu ve olabileceğini veya önceden olduğu için sonradan da
olabileceğini kurabilmem gerekiyor kafamda. Kurabileyim ki ben
samimi olarak kendimi var edebileyim. Biz, burada oturuyorsak,
konuşuyorsak, bir şekilde bu yaşadığımız anın, bu kesitin bizim
kaderimiz olmadığını, dünyanın hep böyle olmadığını, olmaya-
524 525