amargi_feminizm_tartismalari_kitap_2012

Recommendations

Info

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Diziler nasıl yapılıyor/yazılıyor, nasıl okunuyor? Asmalı Konak’ı izlediyseniz orada Seymen’in annesi Sümbül vardı. Sümbül, gençliğinde ona âşık olan başka bir ağa (Ali) varken onunla değil, Seymen’in babasıyla evleniyor. Seymen’in babası dizinin ilk bölümünde ölüyor ve ondan sonra biz Ali’nin Sümbül’e aşkını izliyoruz ve zamanla Sümbül de Ali’ye âşık oluyor. Benim izleyici araştırmama göre izleyicilerin en çok üzerinde durduğu hikâyelerden biri buydu. Nükhet: Ama hangi izleyiciler olduğunu da söyle. Feyza: Kadınlar. Nükhet: Ve orta yaş. Feyza: Aslında her yaş grubundan ve orta sınıf kadınlar bunu bir taraftan çok yargılıyorlardı: “Bizde böyle bir şey olmaz, iki erkek çocuğunun annesi, böyle bir konakta yaşayan, Orta Anadolu’dan bir kadın âşık olamaz, olsa da içine gömer, böyle şey olur mu? Bunu nasıl gösteriyorlar? Bu hiç gerçekçi değil,” üzerine yarım saat konuşup, ondan sonra aynı kadın, “Ayy, Sümbül’ün aşkı ne kadar güzeldi. Ben de o yaşa gelince öyle bir aşk yaşamak istiyorum,” diyordu. (Gülüşmeler) Dizi izleminin iki tane zevkli ve keyifli yanı var: biri dediğim gibi kurgulanan ahlaki çelişinin nasıl çözüleceğini görmek, diğeri ise ahlaki bir yargıya varmak. Dizi yeni bir ahlak kuruyor, diyor ki “Aşk, her şeyi, her toplumsal normu… Nükhet: Her yaşta… Feyza: Ezer, geçer.” Dizi bunu bir norm olarak kuruyor. Ama izleyici bunu her zaman kabul ettiği, örnek aldığı veya çok beğendiği için değil, tam da bunu konuşmak için beğeniyor. Bunun komşuyla, akrabayla, eşle, dostla tartışılabilir, konuşulabilir olması o keyfi uzatıyor ve gündeliğe yayıyor. Gündelik hayatta yaşanan çeşitli deneyimler de bunun üzerinden, buna referansla konuşulabiliyor, tartışılabiliyor. Dolayısıyla dizilerin izleniyor olması birebir o karakterle özdeşlik kurulduğu için değil ama kendi hayatını anlarken de, konuşurken de, yaşarken de çeşitli biçimlerde dizilerde kendimize bir konuşma alanı bulabiliyor olmamızdan kaynaklanıyor. Nükhet: Eskiden komşuluk vardı, bu hikâyeler komşulardan, duyulup, konuşulurdu. Dedikodu denilen şey buydu: komşunun hayatı üzerinden ahlaki normları pekiştirmek ya da biraz değiştirmek. Peki, şu anda ne oldu? Herkes apartmanlara tıkıldı, komşuluk bitti. Ne var şimdi? Televizyon var. Sabah programlarında bir sürü gerçek insanın hayatını didikliyoruz, akşam dizilerde uydurma insanların hayatlarını didikliyoruz... Feyza: Melodramın kendisinin bir norm kuruyor olması da önemli. Bu norm da genelde duyguların her şeyi yenmesi oluyor. Benim gözlemlerime göre izleyicinin en çok hoşlandığı şey bu. Bunu ger- çekten yaşayabildiği için değil, hatta bunu bazen gerçekten çok acımasızca yargılayabiliyor. Mesela “Öyle Bir Geçer Zaman ki” dizisindeki Berrin karakterine yapıldığı gibi: Berrin solcu bir adamı severken bir oyun sonucu başka bir adam Berrin’i kendisiyle evlenmek zorunda bırakıyor. Bunların bir hayatı oluyor, bir çocukları oluyor, Berrin’in sevdiği solcu çocuk da kaçak hayatı yaşarken dönüyor, bunlar tekrar karşılaşıyor ve Berrin bir şekilde artık bir karar veriyor ve (aslında kocası da onu bırakmaya karar verdiği noktada) evini, ailesini bırakıp, solcu adama gidiyor. Benim gözlemlediğim özellikle orta yaş üstü kadın izleyicilerden Berrin’in yemediği hakaret yok. “Nasıl olur, nasıl ailesini bırakır, insan çocuğu için katlanır,” deniyor. Bütün bu hikâyeler, yani ‘ne yaparsan yap, aileni bozamazsın’ meselesi orada onlara bir konuşma alanı açıyor ve onu konuşuyorlar. Ancak norm tam olarak bozulmuyor, tam tersine çoğu zaman o normun bozulduğu yerde izleyici onu konuşarak daha da katılaştırma imkanı buluyor: “Bu bizde böyle olamaz, bu ancak masallarda, hikâyelerde ve dizilerde olur,” deme şansını yakalıyor ancak bir taraftan da o duyguların normları yeniliyor olması, hikâyesini çok da beğendiği için o normu birazcık bozabiliyor da. Böyle bir alan açıyor dizi ama ne tam olarak o ahlaki normu çözüyor ne de yeni bir ahlaki norm kurabiliyor. Ama ne bunda o hikâye tek başına bir rol oynuyor ne de izleyici tek başına onu yargılıyor. Dediğim gibi, bunun üzerine bir konuşma alanı açılıyor. Elimiz işte kulağımız seste Feyza: Melodramlar aslında bir taraftan da bir erkek eleştirisi içerir; çok kafaları basmadığı için bunları ancak ve sadece kadınların izlediği söylenir, aslında öyle değil tabii ki. Bu hikâyeler, kolay izleniyor olduklarından bunları izlerken bir taraftan da kadına işini gücünü yapma şansı tanıyor. Çoğu kadın diziyi oturup, izlemez aslında, sadece dinler. Bir taraftan işini yapar, çocuğa bakar, bulaşığını yıkar, ütüsünü yapar, ben öyle izliyorum mesela. Nükhet: Ben salonla mutfağın arasındaki duvarı indirdim, böylece iş yaparken de izliyorum. Feyza: Çoğu evde mutfakta da ikinci ya da üçüncü bir televizyon daha vardır. O gündelik hayata eşlik eder ve bir taraftan onu düşünür, onu izler, ondan keyif alır. Dolayısıyla kolay ve tanıdık olan bu hikâyeler hem çok fazla tartışma alanı açan hem de yaşam alanına rahatlıkla alınabilen hikâyeler. Melodramları aslında erkekler de izliyorlar. Nükhet: Acayip izliyorlar. 480 481
İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Diziler nasıl yapılıyor/yazılıyor, nasıl okunuyor? Feyza: Çok izliyorlar, tabii onların da işleri güçleri oluyor. Ailece izleniyor bu melodramlar genelde ama karmaşık anlatıları interneti daha yoğun kullanan (böyle bir araştırma yapılmadı tabii, ben tahminler üzerinden konuşuyorum, çünkü bunlar daha çok yeni) daha genç izleyici izliyor diye düşünüyorum. Diğer bir taraftan da izleyici olarak bu karmaşık anlatılara katılıyor çünkü anlatı bunu gerektiriyor. Flashback’ler, flashforward’lar, mekânlardaki kaymalar, hikâyenin oluşturduğu boşluklar, izleyicinin sürekli o boşlukları doldurmasını gerektiriyor ve aslında alınan keyif de o boşlukları düşünüp, doldurmaya çalışmakla oluyor. İzleyerek yaşıyoruz… Son on yıldır yoğunlukla kullanılan dizi film forumları var, bunlar hem melodram hem de karmaşık hikâye izleyicileri tarafından kullanılıyor. Ama özellikle karmaşık hikâye izleyicileri, twitter, forumlar ve sözlük siteleri üzerinden, dizinin bir sahnesi üzerine saatlerce tartışılabiliyorlar. Dolayısıyla bu iki anlatının izlenme biçimi açısından böyle bir fark var ama tabii ki karmaşık anlatılar Türkiyeli izleyicilere uyarlandığı için melodramatik öğeler taşıyor içinde. Yani bu ikisinin iç içe geçmiş türleri de var. Karmaşık hikâyelerde de yine çok önemli ahlaki çatışmalar oluyor ve o çatışmalar yine konuşuluyor. Bu çatışmalarda bazen dizinin kendi çıkaracağı yargıyı beklemeyip, tartışıyorsunuz: “Kuzey mi haklı, Güney mi, Kuzey Cemre’yle olsun mu, olmasın mı, sevsin mi, sevmesin mi?” diye bir sürü tartışma dönüyor. Nükhet: “Asi”de “Yeter artık vuslat istiyoruz,” diye haykıran izleyiciler vardı. Tabii ki yapımcılar da bunları okuyor ama okuduğu zaman da illa izleyicinin istediğini yapmıyor. “Haa, bununla ilgilendiler, biraz daha üzerinde duralım,” diyorlar. Feyza: Evet, aslında yapımcılar da, senaristler de bunları okuyorlar, ama şu da var ki, okumuyor olsalar bile, izleyici çoğu zaman onların okuduğunu hayal ederek yazıyor. Dolayısıyla bazen anlatıya konuşuyor, “Ya Kuzey neden böyle yaptı?”, bazen de senariste konuşuyor, “Senarist niye böyle yaptı?” “Uçurum” diye bir dizi var, izleyeniniz var mı bilmiyorum. Uçurum’da yurt dışından getirilip, burada seks kölesi yapılan (seks işçisi demiyoruz ona çünkü gerçekten köleleştiriliyorlar, bir bodruma tıkılıyorlar ve oradan çıkışları yok) kadınların oradan çıkma çabası anlatılıyor. Pınar diye bir karakter var, bodrumdaki kadınlardan biri, dışarısı ile kontak kurmak neredeyse imkansız ama çok mücadele ediyor ve dışarıdan alakasız bir kadınla, Pınar’la iletişim kurmanın bir yolunu buluyor. İletişim kurulan bu kadın bir şekilde olayların içine çekiliyor. Tabii ki kötü adamlar Pınar’a ders vermek için bir sürü şey yapıyorlar, bebeğini düşürtüyorlar ama Türkiyeli kadınları seks köleliliğine zorlayamıyorlar, bunu sadece yabancı kadınlara yapıyorlar. Bu yüzden Pınar’a işkence edip yabancı kadınları göstererek, “Sen bunları mı buradan kurtarmayı hayal ediyorsun?” diye soruyorlar. Bu olayla ilgili izleyici yorumları çok ilginçti. Birkaç izleyici kendini Pınar’ın yerine koyarak, “Bizim çaresizliğimiz Pınar’ın çaresizliği,” diyorlar. “Pınar bodruma indiği zaman aslında senarist bizi bodruma indirdi,” diyor, yani izleyici bazen kendini karakterin yerine koymayıp senaryoyla ya da senaristle o karakter üzerinden konuşmaya başlıyor. Nükhet: Bu aynı zamanda izleyicilerin izlemeyi ne kadar iyi öğrendiklerini de gösteriyor, kendilerinin aslında kamera olduğunun farkına varıyorlar. “Pınar’ı oraya götürmekle bizi götürdüler,” derken, o görsel kodları çok iyi çözdüklerini görüyorsunuz. Feyza: Bu çok doğru… Ben Asmalı Konak araştırmasını yaptığım zaman izleyicilerin dizi üzerine konuşmalarını ikiye ayırmıştım: Birincisi, dizinin yani anlatının içinden konuşmak. Bunu genelde “Bu dizi gerçekçi ya da gerçekçi değil, o öyle yapmaz, bu böyle âşık olmaz, bizim toplumumuzda böyle bir şey yoktur,” şeklinde yapıyorlar. İkincisi ise, bizim gerçekliğimizle, dizinin gerçekliğini karıştırarak, birbirinin içine geçirerek konuşmak: “Ay kıyafetler ne kadar güzel, Sümbül’ün aşkı ne kadar güzel,” dedikleri noktada senaryoyu daha açık eden, yani bir kurguyla karşı karşıya olduklarını daha açık eden bir konuşmaya geçiyorlar. “Gerçek olamaz,” diyerek yargılarken senaryoyu gerçeklikle eşitlemesi gerekiyor ama beğenirken de ancak kendi gerçekliğinden uzaklaştırarak beğeniyor. Senaryoyu, kamerayı, kostümü, dekoru açık eden bir konuşma tarzı bu. Karmaşık anlatılarda bu daha da belirgin… Kameranın nasıl oynadığını, senaristin neyi neden söylettiğini vs. daha iyi bilen bir izleyici olması gerekiyor çünkü zaten o anlatıyı takip edebilmesi için daha büyük bir yatırım yapması gerekiyor. Dolayısıyla kültürel anlatıların nasıl üretildiği, nasıl beğenildiği ve izlendiği birbirine paralel bir şekilde değişiyor ve dönüşüyor. *** Dizilere yönelik üç çeşit temel eleştiri var, basitleştirerek söyleyecek olursak: En yaygın eleştirilerden bir tanesi “Bu diziler kalitesiz, bir şey öğretmiyor ve rol model alınıyor. Bizim insanımız çok cahil olduğu için bu hikâyeleri örnek alıyorlar,” yani orada birisi intihar ediyorsa, gidiyor intihar ediyor. (Gülüyor) Orada birisi tecavüz ediyor, öbürü de gidiyor tecavüz ediyor. 482 483
Page 2 and 3:
İstanbul - Amargi Feminizm Tartı
Page 4 and 5:
İstanbul Amargi - Feminizm Tartı
Page 6 and 7:
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Kürt Kadın Hareketi ve Feminizm
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Dindar Kadınlar ve Feminizm “Her
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Feminist Örgütlenme “Ben eksiğ
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Farklılıklarımızla Yanyana (mı
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Page 192 and 193: İstanbul Amargi - Feminizm Tartı
Page 208 and 209: Anayasa Tartışmaları “Bir kad
Page 226 and 227: Pornografi ve Feminizm “Pornograf
Page 238 and 239: Diziler nasıl yapılıyor/yazılı
show all

amargi_feminizm_tartismalari_kitap_2012

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?