amargi_feminizm_tartismalari_kitap_2012

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Radikal Feminizm
mi, değil mi?” diye feministler arasında çok tartışılmıştı. Örneğin
bu eylemin bildiri metninde konunun feministlerle ilgisi yaşanan
şiddet ve biz de şiddete karşıyız diye kurulmuştu ki bu eylem yapılmayabilirdi.
Ayşe: Başka ses eden yoktu o zaman.
Handan: Evet ama bu da sorunlu, ses eden yoktu, biz ses ettik.
Mesela son on beş yıldır 8 Mart’larda barış teması var. Feminizm
değişmiyor değil, bizim düşüncelerimiz değişmediği için biz aynı
şeyleri söylüyoruz. Dünyada da Türkiye’de de feminizm değişti.
Kim derdi Judith Butler gelecek, Ankara’da dokuz yüz kişi onu izleyecek,
yürüyüş yapacak. Hayret bir şey yani, kadın psikanalizle
Foucault’culuğu birleştiriyor ve performans diye bir sonuç çıkarıyor,
ben queerim diyen bir sürü insanın olduğu bir konferans
izledim, önemli bir şey bu. Yani mevzu değişime karşı direnmek
değil, değişmese iyi olur diye düşündüklerimizi vurguluyoruz.
Diğer yandan, her şey değişmeli, ille de fikirler değişmeli demek
de doğru değil. Değişmemeyi erkek diye nitelendirmek ise müphem
bir şey.
Türkiye’de kadınlara özgü gündemleşmesi gereken aile gibi
sorunlar var. Türkiye’de evlenmenin moda olması dışında, aile,
muhafazakârlık, dini ideolojinin kadın bedenine dair söyledikleriyle
ilgili gündemleştirilmesi gereken bir sürü sorun var.
Feminizim sadece patriarkaya mı karşıdır?
Birgül: Ayşe’ye ve Handan’a çok teşekkür ederim çünkü özellikle
şu jakobenlik konusu bence bu önümüzdeki dönemde de çok
tartışılacak.
Patriarkanın kalbi, yüreği ailedir diye düşünüyorum ve eskiden
bunu daha çok konuşuyorduk şimdi başka konular ailenin
üzerini örtüyor. Aile içinde kadının ev içi emeğinin ücretlendirilmesi
denilince ben eyvah diyorum, bu durumda kadınlara “Her
gün yemek pişireceksin,” falan denilebilir. Ama biz ev işlerinin
neden ücretlendirilmesini istiyoruz ki bizim amacımız aileyi yıkmak
değil miydi? Farklı aile yapılarının tartışıldığı bu dönemde
aile kavramının ne olduğunu feministler yeniden gündemine alacak
diye düşünüyorum.
Berfu: Bence şu çok hatalı bir görüş açısı: Türkiye’nin şimdiki sorunu
ailedir ve feminist politika aile üzerinden bir şey yapmalıdır,
en önemli nokta budur gibi bir bakış açısının ben de Hazal gibi
feminist bir yöntem olmadığını düşünüyorum. Çünkü bugün heteronormativiteye
karşı söz söylemek de çok önemli, cinselliğin
ve cinsiyet kimliğinin politikasını yaptığın zaman da aslında aile-
ye karşı, ulusal ideolojiye karşı, devlet ideolojisine karşı alternatif
ve yıkıcı bir söz söylemiş oluyorsun. Dolayısıyla tek bir gündem
üzerinde yoğunlaşmaktansa çeşitli gündemlerin olmasının feminist
hareket adına daha faydalı olduğunu düşünüyorum.
Handan: Biz böyle demedik.
Berfu: Size bakarak söylüyorum ama genel konuşuyorum. Benim
bakış açıma göre, belki buradaki başka insanlar için de böyledir,
sırf kadın olmak ezilme biçimimizi belirlemiyor, sınıfımız da,
etnik kimliğimiz de, cinsel yönelimimiz, cinsiyet kimliğimiz de
(artık bu da feminist politika içinde daha fazla konuşulur olması
gereken bir mesele hâlihazırda Türkiye’deki LGBT ve trans hareketi
de güçlenirken) bunu belirliyor. Bütün bu unsurların katmanlaştırdığı
bir vaziyet var. Dolayısıyla yan yana durma pratiklerimizi
ya da gündeme dair söylediklerimizi bunlar da belirliyor
çünkü bu ezilme biçimlerini de göz önüne almak durumundayız.
Feministler militarizme karşıdır dediğimiz noktada Uludere hakkında
bir açıklama yapmak bence hiç tali değil, gayet hayati bir
önem teşkil ediyor. Birbirimizin düşüncelerini duymamız açısından
bu tür politik alanların çok iyi olduğunu düşünüyorum.
Ayşe: Etnik kimlik ve sınıfı çıkardığın zaman kalan zaten
patriarkanın içindeki meseleler. Onun dışında ben feminizmi
militarizme karşı diye tanımlamıyorum. Militarist değilim tabii
ki ama militarizmi bir sistem olarak tanımlamıyorum çünkü militarizm,
kapitalizmin bir sonucudur ve üretim ilişkilerine dayalı
bir sistem değildir, ideolojik bir şeydir. Sanayisi vardır ama militarizme
sistem diyemem. O yüzden benim açımdan feminizmin
karşı olduğu bir tek şey var, patriarka. Ama senin bahsettiğin cinsiyet
kimliği ve cinsel yönelim zaten cinsiyetle ilgili meseleler olduğu
için patriarkanın içindeler ama etnik kimlik meselesi tabii
ki patriarkayla ilgili bir şey olmadığı için feministlerin meselesi
de değil. “Ben feministim o yüzden Türkiye’deki Kürt meselesi
beni ilgilendirmiyor,” demiyorum ya da “Ben feministim o yüzden
Türkiye’deki sınıf meselesi beni ilgilendirmiyor,” demiyorum ama
bunlar feminizmle çözeceğim meseleler değil.
Bugün Türkiye’de, Türkiye Cumhuriyeti ile Kürt hareketi
arasında bir savaş sürüyor. İnanın ki patriarka yüzünden ölen kadın
sayısı bu savaşta ölen insan sayısından fazla. Türkiye’de evinde
dayak yiyen, şiddet gören kadın sayısı, cezaevlerinde ve emniyette
işkence gören insan sayısından fazladır. Kendi gündemini
yaratmak, bunun bilincinde olarak yapılabilecek bir şey. Filistinli
bir feminist dermiş ki “Ben dünyanın yarısını kurtarıyorum,
Filistinlilerle de uğraşamayacağım.” Bu bakış açısıdır feminizm.
Çok vaktiniz varsa hepsine yetişin ama feminist hareketi yarata-
38 39